יעקב
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
15
16
17מאת: אליעזר
שונות 1920? מוזכרים מרדכי בנטוב מייטק,
יעקב חזן, ומולק שמואל רשב"א קריינין.1 אל מולק שמואל רשב"א? שנות 1920?
תקנות
1923?דיקליה 1947 אוגוסט
עתון השומר הצעיר בגירוש קפריסין
די געפר איז נאענט
ד, »רגעט פון דער *!׳■ נא-קאסיסיע פאר ״ •פטט 5 ען פאקטן, גייט פועגדע . ד י ג א 3 צ ע י ירישע עפענטלעבע פאדז־י נטערעסי-ר וגג »יז קא •י־\ענסרידט ׳רום .שיר ארד.עם אוי3י נ*ל. ד»0ה״מ׳״ויו ״וייגעג ע כ ן י. גע׳ועגנהייט י־אר פיל פאלייט־־יקער און ז שור ?אל י סם ו ספל הסי.3 י 0 « ל י שדעקן פיל באםר»כטע פר״יעקטן מצד די ק*סיסי ע־ חגריa, ווא0 דאר פן סיסזיךב ר r ג ג ע ן ״ ?עץ ;׳ 3ג פ א % דע ג א״י-יפראגלעם »׳
סע ן ו ו י יסט ש ו י ן לעש ל צד' יעדצעל ן,
־ו עגן « פ.־!ראי י נהי יטלעגעד ג: י ד ע נ f ״וו יש ן די מיטגלידע, 3;■ ן דע■ rfl’isp, וו״6 ו ו עם וד*ירשי י גלעך גרע 1. ;׳ע ן מים y י ך אן אי י נהייטלע5ן אויסכיו אין גי ט יויפי יער סי׳ האטזיך א וי 0.ג ע *־* כ ט , אז ״ז על כ ע ו ו עלן זיין עם לעס ע,
״לץ אפםער באודייזן זיך. ייערה א׳■־" בער » מעדהיימס-טענדענץ וד״ס ג י יט אין וער ריכטונג פון די’דק ה. פון אלע זייפן הערש זין ד עד קול-׳יוס:־ פו ן ו.או?ת " וועב עדד ערגי«ט א.• יל;, גי ו ה י 0 ט ע ד« ע , םעןוויי0»■אויך שוין צו דערציילן אייבעד גענויע אינסטרוקציעס ארויסגעשיקסע פון ק»ל»ניאל-0י ניסיטער-יו □ צום הוי ך״קאסיסאר , וועגו - צוגרייטן די ״ר ץ-ישדאל-אדטינ י©םיר«צ י ע צ ו ד ער חל דק ה-״רב ע 1.
או י ך די ״ש»רפע״ אטאקע פון דער קאג-ס-ערו ד»טי ו וער א פאזי צי ע, פאר ארו י ס צי ע ן ו״ס עגגלישע סי ליסער פון א״׳׳ און עט-ליס סי טי י לו נ ג דע □ פאר ל״סעו״ ו ו עגן ; דער טיילוויי־זער דעסאבי לי זאיצי ע , האט גע ג עגן געלעגענהייטן די לי בענשט י י נס צו ווייטערע "נביאוז/׳ן״ אי בער די "סטר״טעגישע פ״רענדערו נגע ן אין דער א ו י3פ»םו בג פון די אימפערילע הערשער״ און ר״ס א ר ו י 0 צ י ע ן פון דע□ סיליטער, דארף פערששאנען ו ו ער ן ווי יא בפירושי׳ ע טענדענץ צו געבן די יידן ז עלביששענדי-קיים אין א טייל פון לא נד.
א ו י ך ד "ר נחו□ נ ״ ל ד 0» ן •, ו י ף ד ע ד עוישסער ניישם לאנג געשלססענער אי יראי,.ע י ש ער ציוני סט ישער קאנפערע״ץ אין ק*»רלשבאד הא□ יערקלערט ׳ אגב אין זיין "פרי ו ו66-נ».סע ן ״ , !ו עגן דער י ו יסזיכיט-לאיזיק י ים פון אונדזיער צוזא-0 ע גא ר ב עם מים ע ב ג ל א נ ד . ל ו י ט ז •י י ז פי י-נ ו נ ג ׳ א י ז ׳ם ו י ן ג ע ק ו 0 ע ! די . ע ה דאי יידישער זעלבשענדי-סיי ם . »ו ' כדי
א זעלכע צו דערגרייגן, פרון טיר׳ גי׳ייס זיין. ם ו י ף « בשדה .
3יטו ועלנד•קא.:אלין יpךיר1■*sדע״-ר«?׳ ם ?פייט פון א?אעט .מי?,םרז;5■«•׳ך דאך אבער פעסטשסעלי , א. דיי »יי: ?ל«ג.ין האבן א•וועלהן ם’״אי ■ייו ,פיו•ש,י■:; ערב געםיילמל עכעאגם ט׳*׳דוצנען □.ו״13a V׳יאון פ;״י'קוואס ודעילן גvkט־*ע׳»■ויי׳ף לאננע י א י* ן ;.׳ ונדץ עד גטצ׳־א י ׳ו ן דייל v דיי ע פאר פ-ד: חלוקה, ד ועלב ע ורעם או3דז אדיי בק ׳־ םען בן אסדו □-ב ,־ ט ל , ו i ע ם בדענגען או ברז עגא 3רפי שעה ׳' ל פ c - ל א ז׳ י״ קייס , V א. נוע נישסב א#וד צ ט ע ג: ר ע 3 עצן , 9אר«\ם»רק ד נ2 פון יידיים ן ר י ד ורב יי ש ן אווי ויזס און א י ך די א ם ה ע נ ג י ק י י מ פו, ד ד י ט ז צד. אפילו משה פ.m3 ז •* ש ו י ן די געפאד פון א באלדיקעד לעזיו גג ־ ער האט ךעדק לערt .אין קברל0באדי ״ א 'י אר ׳׳ ק ע ?ע ז ו 33 קא ן ניטש זיין ק י י ן uוטע און א ג וטע לעז ונג הא ז 3 י ש ט זיין קי י ן גא ל ד י-קע, ינר שעלם ז י ך קאסעגאריש קעי , י עד ער פאר0 פו ן מי י לו גג או ן שאד־ערט א רע-א ד־יענשא ציעאו׳יף די ער,־־ גרעסי רוע אוי דע מאקר עטי■1 ע פעלקער , ״עם מוז גע a ו ד. ע ן ו ו ער ן וו ע ג צו די א״י-אראבער , או צידז ערכח ®וז זיו כאזירן אויף דער נרי׳• ט-קיים צו איגעראנגל פאר עליה, ההיענות און ז ע לב ם טשו ץ."
צו□ גאדויערן אבער, תאם די ב 1 י u נ י ר -טערונג ארוסגענומען גאו קליינע טיילן פון ר ע ר צי*ניםטישער עפנטלעהקייט, פיר זיינען נא ך אלץ די א\ י נציק ע מים א י ש דזער קלארן אלסער נא טיוון פראגראם, נא ר ער קa ן עפענען פאר אונדז ו! ייפו פ ע רם-פעקשיוון פאר פרידן , וו ירטשאפט׳יעג ן אויפבלי, אמתי׳ ע או פא 3 העב ג׳־ קייטאון קאנצענישראציע פון סיי-ליאנען יידן אין לא נ ד .
סיר אפעלי רן צו דער דעסאקו w ישעי ו ועלט-עפנטלעכקייש , צודע ר ארבעםנר־׳ ישא פ□ פון ג״ר דע ר וועלט., איכיז ביי“ ת י לפיק צו זיין, צונישט מאבן יעדו פלא ן פון צעuיילונג , סיר ווארנען ויב ׳׳ אני-סט׳ישע ע3 בישלעכק יישוועגן דער ג?פ.׳זד, ו' ו א ס ל:׳ ־ י ערשא ויף אונדז ,
דער זייוער ווייזש 5 מינויזן פאי 12
נאך דעם הלוטיקן שנים
מעגליך, אז די יל ו שיקע געש עייני ש ז אין דיי ג ו־ע ב עץ״צעב י ן פון יפו ־׳ תל־ אביב גייען נר זייעד עגדע ״ דעי׳ v : ״ם
במערכה
בגירוש
בגירוש
2
נום, 4
ת*נן ניידע׳ פעלקע /ירי ן רעאס!' פיר ם : צענד7 יקעצ-יד־ר וגיכ!»ון פארוווצדעטע פון :״ידע ז י ’ ם ן . די אראבישל רpay צ י ע האם געפרווום *סאבן יי: יי.לי - יקאון ^ויינווצר-פן ו׳,.ו.«ג’,’ מ״סן a ך! א ה..;3נונגסלא-זו בילו״י־־געראנגל קעגן דע□ ווילן פון זייער פ.׳* לק׳ וו^לכעס ש שר עבט צו 3 רידן. די*ג יטעט,*3ן געד ענקן י״ך גאנץ גןט דעב ■וורגן, וואס ער האם אויף זייגע-נר.»כ׳-י ד ער אראב יםעד w עראר אי ן די 193,6 -1909 יארן, ו ואס ה,״ טראץ די גוו יסע קרבגות נישגעק אנם א13 שעלן דעם כסדר,-יקןוווק 0 טון אונדזער חיייו,
דס ס״ל האם עס ג עז אלם זיין א ם יגיב״ ל פאיר נלו*יקן גענעראל־•;..נגריף אינםפירירם פון דישוואר צעשא וויני0סים ע וחות■. ד•ן ני!כדשטיצט פון געוו יסע ארים-לענדישע א ר..׳ נ ישע פאןראטטשיקעס., ו ועבעבס 3 עד ע 3 עס פיען זיך פון up ירא .
אויך די זיכערהיי טט־-מאכט דין לאנד, ועלב: דים פא 3 ירט טיט אז ו י פיל קרא פיט לגבי שיפו פדן םעפילי□ און אויף דור כפירוג » לי*ג ערך נגם - צושטנידן, העט ניט ד ער פולט איר פליכש.
״וין דיי 5ו« ו וייאקאטאר׳־שע אקציעם פון .ינעווייני ק ה אב ע ן ״ שט ג עב ר a כל ע ן די
ק לוג נאטראכטע טאקסיק כ: ו ן ארגאניזירטן י סוג. אונדזער שטאטספענערישע חכמה האט .;ינוז דיקסירוז: שטאלצע און עפעקטפולע זעלבסטשוץ, ^®*״ט^ד י p•• דערבי י׳ די דייני י פון אונ^ער גערי^ו, אפילו ביי י. ו י 0 פ י ר ן שט ר•*cT-j ו י 3 ג א ב■ן.
עסאיזגעו וען אין אובד־ ער פיליכט צו .״ן אלעס׳ בכדי צו p *V אליזי:־ן דיגע-שעענישן און ג י שט ד ער לא ז ן צו קי י ן שום נרעסערע פרא ו ״קאטאר י שע %סצ י עם, ו ועלב ו ואלם ן ו וי ד ער ג עק ע ל ם -^יי■ 3ואר פ ן ד.0 לא 3 ד אין א פערטאהעבנ^ר"^#'יק ף־״ג ע-־אנגל, V•
3»דשטי יט זיו׳ אז די ו. גלי״ ע סאנדא- ' .,*ד״טאכט וו״לט דערפון געסאכש די נוי-שיקע » לי0פירונגען, כדי צו בארעכטיקן -־.י ר ״ ווייסבוך",3״ ליטיק * זיו ואלט ווי-דעו־ דערוויזן די״ש ווער ע״ אויפגאבע , וי*ם זיאון דיא״י -» דטיני0ט ו־אציע האבן ביים רעגולירן די ” דיש-אראנישע נאצי-י י געו .
קלוגאון רייף האט זיך אדוי0געוויזן:
די ארג״ ני ■ירט ע ד ורכ4ן גאנצן ישוב אי י נ-•זי יטלעכע ךע»קציע, וועלבע un ענערגיש .פגעשסויסן יעי1י . נ׳ w .. פ-אדאגידז״וא׳רטלעכ ן ״רויסטדיט פון אונדזערע אי י גע נ ע דור-
ששיקע נא ך בלוט יו ל ג ?:״V י יט .
זאלן די לעצטע געשעענישן זיין א ורא-רענונג מיי פאר די אראבי-שע רעאקציא-נערע העצער פון ררויסן און סיי פאר די אוספאראנטווארטלעכע טעש י□ פון די פורש־י 0 פון אי נעו וייניק ־ ר
חרפה און שטאלץ
נאך א דרייי-וואכנדי^ אבזרירח r דיקן
שפיל מים די מעפילים פון "יציאה“אירופה", האס די ענגלישע לי■יבור-רעגי-רונג באש לא ם ן זיי צופירן קיין הא מבורג, ווו זיי וועלן אינטערנירט דוערן אין אייגע פדן די צוגעגרייטע פאו/ זיילא-גערן, פיר האבן גאך ניט קיין גענויע פרטים א יבער דע □ באשלום. דער בלויזער געדאנק פון אזא פלאן און באך סער א ז א טאט׳־איז גענוג אויפצוטרייסלען אונדז אלעטען גיז די טיפענישן פון אונדזערע הערצער. מיר האבן ניז דער לעצטער שעה געגלויבט, ״אז דאס געוויסן פון און אר-בעטער-רעגירונג ורעם ני3}דערלויבן »זא • טאט. אויסגעסאטערטע פון דעב ׳/אנגן יו ווארטן אויף דער פארשאלט-ענער דייסשער ערד, זאלן ווירער מיט קרא פטגעצווד נ -גען ווערן צוריק דארטן זיך צו בא זעצן, נצר א טיפע סאראלישע געפאלנקי יט, האט געקאנט ברעבגען מי ט זי ך אז א נא־שלוס ,
פיר ווייסן, אז דערסיס האס זיך 1ישס פארענדיקם דאם טראגישע קאפיטל פון "יציאת-אי י ר ו פה". דאם דא רף זיין ווי א ווארענונג און אפשרעקונג פאר די וויי־ טער קוטענדיקע.
די ארב עטער״רע? ירונג האם אויף זיך געי־ נ ו מ ע ן א ברודיקע אויפגאבע״אויף איר,
וועט ליגן די גאנצע אחריות פאר די קאנ-סעקווענצן פון אזעלבע טי י ו ולא נ ישע מעשים, דאם רועם זיכער ני שט צונעבן קיין כבוד,ניט איר אדן נים דעם ענגלי-שן פאלק.
אוץ אין דער געשיכטע פון דער יידי— שער העפלה - עליה, רועם רער דאזיקער הי ם סארי שער געראנגל אוי ן ים דינען ויי א לייכטענדער םיסבאל. די מעפילים פון "יציאת א י י דו פה" ז י י נע ן געשמאנען אין זייער ביטערן געראנגל שטאלץ בי ז ן סוף. איצטאיז דערוויזן ג ע ו ו א ר ן פאר דער .גא נ צער וועלט די העראישע געשטאלם פון דער יידישער העפלה. עס אי ז דערווי-זן געויארן די טיפע צוגעבונדנקייט צ ר בן פא טערלא נד און איר באדי י ט פאר די דעשט-לעך פון אונדזער פארפ׳ייגי קט ן פאלק. די קוטענדע, וועלכע וועלן גיין אין, דעa זעלבן וועג, וועלן געפונען אין
בגירוש
- 3 -
נומ. 4
*ונדזערע העלדיסע בר יד ער דy!.׳ פראכט-פולן ביישפיל פון הערציזט. טריישאפט גון בי ב ער ג עב נקייט,
ד*0 יידישע פאלק, ווו עס ז ,;ל ניט • זיין׳ שיקט זיינן ברכות. זיי1 טעגילי□. ר״ס יידישע a ט ל ק שטייט איינרי טלעך אוגי־י טער זיייין זייער טווערן נטיון . צוז א״ טען טיט זיי ש ט י י ע ן 0 י ל י א נ ע ן פון א ל ע געוויסנהאפטע בו ן טר״גרעסי ו ו7 טענטשן. די ד״זי-קע גבורר. וועט צעברעכן די אכיזו*-יוהיידיקן פ״ליטיק׳ וועלכע ל»ץט ז י ך ניט פ* ר ו ו י רנן לעב ן .
דער ישוב אין זיין קאטף
מיסן טעראר.
וי נעפבר פון שער״ר הבט ערטט לעצטנס ? נענוטען ״וי י נדרי נגען בין רעב באוווסט-זיין פון בלע קרייזן אין ישוב. די פוס-1; ווערשער, וועלכע האגן געד״דפט טבג-7 ע ן און ו ובר נע ן די וו»יג הב ב ן ויך .רויסגעוויון ווי איגעריקע, נבכדעט,
ו ו.4 0 עט ה*בן ויי גיט נבגלייש די טאג-שענעעכע שבשן. טיר ה״גן די גאנגע ציים געווברנש׳ אז וו״ס שסעשער סיר וועלן צו• ברעשן .״ויסרויסען פון שלעכ01 אין
י־ונדזער טחנה, אלן עיוועדער וועש דאס זיין. בייטער דעני וועט ע« ג״ווייזן דער-ווייל צו ברענגען גו־ויסע *וסגליקן אוי בן יטוב. *נער עיט» הייגס האגן פיר צונ ער• .סן טבל .געהערט די אסיגיעלע סיטטיילונג, .ז וי לעצשע נבשלוסן פון ארג״ניזידשן יטיב צוט ק״״ף טיטן טער*ד* סארסליכשעש גו ז א ט » ר ש י ק ע •עשי ט, די לעצשע נ״קוטעןע ידיעות פון ל״נד דער-״יילן איבער ענערגיט אויסנעטירטע pw-ניעס פון דעד ״הגנה״ קעגן י• י י דישע ...שיסשישע שעראר-באנדעס. סיד דברפן פירן דעט ק״סף אן איגעדיי• און גי* אלע ב-דיגג ר נגען. י*4״ י“יד ויין ווי א בלל גי ן דער אנשיי-טעראריסטישעיסטר״שעגייע.
*i
עס איז קיין שוa ספק׳ בז די אדטיני-סטר^ציע בין לאגד בון די אטענטאטן פון לב נדב ן כבש ו וער ן ד עם קבס ף.
דאס ווילדעדוען פון טאלדאטן אין וי גאסן קעגן' רויקן ישוב און דיאו:•׳ יו וידליק ע ׳פרשה טון"יציאח אי ירושה" ק עגן די ר עש טל ע ך פוך אונדזער געראטאוו ט ן פאלק,ווענדן אפ די אויפסעדקזאסקי׳ט פרן דעד יידישער געזעלשאפט סץ njn״ גענ-אר, ו ואס דראעט פון אינערלעכן שונא״
ע0א. יזאונדזוויד ערגעבליבן די אויפגאבע אפו־וארפן פאלשע טעאריעס פון די פארשיידיקער און פריינט פון טעראר. דער טעראר העלפס אונדז נישט אין »ונ-דזער קאמף. פארקערם, ער שעדיקס אונדז. ער העלטש אונדזער שונא. ער פאדפלעקט אונרזער נאסען און פארשוועכט די דייג-קייס טון אונדזער גער״נגל.
אין יעדן טצג, אפילו אין דעס אמסערסט טר״גישן, דארף טען דאס בעדענקן. סיר וועלן בזוי לאנג נישט קענען פירן א ו נ-דזעד קאםף קעגן דער געטאד פון דרויסן, כל זטן טירוועלן נישט אויסווארצלען דאס ורילדגעוויקס פון אינעוועניק.
דער אטה הויגס אן ווערן אן אלגע״ סייבער now. היינם פילט סען שיין ווי ווייט סען איז פארגאנגען טיט דער א’ו0-געלוטפערטער סאלעראנץ לגבי רעב סעראד. איצט ג״דענקס סען ערשט, » ביסל וו סטעט, דיו וארגו נגט״־ווערטער פון ווייצסאנען » ויך דעד לעצמן צידניסטישן קאנגרעס אין באזעל.
אריך דער פ״רלויף פון דער לעצסעד פאר״• געקוטענער ציוג. קאנפערענץ אין קארלס-באד ״ון זייגע גאשלוטן זאגן עדות וועבן דעד פו^שטענדיקער פאליטישער איזאלאציע פון רעוויזיאניזב און וועגן דעד בוים-ווענדיק^ייט פון דעני רוף צו פארשטארקן דענ קאסף ק ע ג ן סעדאר אין אלע באדי נ-נינבען. צי איז נאך נישט צו שפ9ev
ברוך.
בגירוש
- 4 -
נומ. 4
די זעלגששיענדיע, י י ע! pi ^ינח/, (מון ״״מר״)
ניט לענג »יז אפיציעל ליקו וידיירה געו ו ערן די דידעקסע בריטיעע העישאפם איין אינדיע :-.לן ד־ יאנג־לעבישן פון דיגיידע נייע הד׳יגות זיין ,וועם זייזעלן ניט זיין *וועט ד.-ך דעדדאז יקער טאג פארצי יכגטו וערן, עלם אייגע פון די וויבטיקסטע דעטן עין דעו" .״יכטע פון דער מענטשהייט.
_,*ין ג י£ נגפון די צוויי וועלט מלחמות הענן זיך לחלוטין געעבדערט די כוהות-פאר-העלטטנישן צו ויש ן די איידאפעישע״איספעדיאליסטישע גרריססאכטן עיון צו ו יש ן די אזי*-.־*ע פעלפער, וועלכע זיינען ציו משך פון הונדעדמעוד יערן געו ו?ן, אונטערגען־וארפן י.־נפער זייער הערשאפט »ון עקספלואטאציע a
דער בריטישער א יספעדאאל* ז ס ״יז דער ערשטער פון צוויען די קאלאגיאלע ג־רויט-..:פן י־ין דרוט־־סזרח איידאפע, ־'ו״^לכע פארווירקלעכס דעם נויטווענדיקן צוריקטריט,
י.־״0 דד״נגט »ו1י0 פון דעי הימורי שער פאדענדערונג עין די כ וחות־־פארהעלטענ יש ן. ,־ י־יז געצווונגען צו פאן דאס עין אינדיע נאכדעם, ווי״דאדט איז,»ו*ף צ ספעציעלן .־.:!,גולש געוו»רן ד* סתירה צווישן די פאלנדע כוחות פון בדיטאניע און ציוישן .*ד ווילן ווייטעד איינצוהאלטן די דידעקטע טאגס, אלם גאדאגטיע פאר איממעדיאלינז-.י.ער עקטפלואטאצי ע. אויסערדעו האט דער ב ד י ט י שעו* אימפעריאליזם ניט געהאט קיין . .רביגדעטן , וו*-© זאל איס צוהעלפן איי גצוהאלטן אינדי״ע אין איר אלטער ראמ״געגן ־,ט ״,מיש וין כרישאניע צו דערחוטיק ן איר קליינעש שיתוף, הא לא נד, צו אובטער דריקן ־־ פרייהי-יטס־־באוועגונג אין אינדאנעזיע* אין מיטעלן מזרח, ורועם עקזיסמירם א י:* 1יסע סאלידאריטעט צווישן גריטאליע און די פאריי גיקטע שמאמן, אין דער זי ים רוען ’־י מ-ריירייטס־־כוהות זיינען גא ך שוואך און ווערן פארדארבן אונטער דעד אגפירונג פון ־ ־ ציאגערן - זעצט ברישאניע נ .!ר עיר שאקטיגן און מאגעוורען,
דעד נצחון פון -!יודיע איז נ»ך ווייס פון זיין א פולער און א געזיבערטער״ זי :־י- ארו י© פון פרא גט צעשיילט אויף ״/ ט י י ל ן«• הי נדדסטאן פאקימעאן און די פירסטג-.-.ם, כל זמן זי וועט ניט גאהעדשן דידאזיקע צעשיילונג - ראם ורעם ניט זיין פון וי י י ינ*ע זאבן ~ וועט באך בלי *בן אויף ווייטעד די סבנה פדן ודידערקער פון איפפער-־ .ליזס, ־־ ד ער בריטישער ארעד אן אנדעדעד» די מאה פון פעססקייט פון »« גדיי ע געגן גדד»זיסער סכנה, וועט אפהעגגיק זיין פון דער ריכטזגו אין וועלבער עם ד ד על ן זיך ־...וויץלען די »יגעדלעכע עני ני ס אין די נייע דאטי ניאגען, ספעציעל אין היודומטאן, .c איז פארגעשריטעבער אין עקאנאסיסן און מאליטיטן זין.
ציי וועט אינדיע גיין אויפן וועג פון סאציאליסטיטעד פלאגירונג אדער זי דדעס אי: ־בעגן די ״גפירערשאפט טיט דעי ווירטשאפט אין ו׳ הענס פון די קאפיסאליססזן צי וועט אדורכגעפירט ווערן א גדינטלעכע אגראר-רעפארס; צי ע’ם וועס אויפשסייי * ..-רקע .ארבעטער-נאו ועגזגג, וזאס, וריסן צר פארבינדן זיך טיט די פאדערונגען׳ פדן די - ־'■ע׳רץ־ם״©ן צעשפרייטע איבער הונדערטער דערפעוד - דאם זיינען עטלעכע פון די דעצי-־־ר:דע גרידות פ»ד וועלכע אינדיע ולעט זטיין. או׳יפן באזים פון געזעלשאפטלעבן און ״נאטישן פראגרעס און נאר אויפן דאזיקן באזיס, ודעט דערגרייכט ווע׳דן א פעמטע זע?
־|ט-.נדיקייט כלפי חוץ און עס וועט געשאמן וועדן א סעגלעכקייט צד שטארקז זיך אי בער ׳־דעד אינעילעכעד צעפאלגסייט
־ .
מ
נשו. 4
בגורש
שטימובען
;!ימזיי״יק *י ז ו:,0 ׳לעגן ;ג ריף ציפערן. יערער so ג ברענגס מים זיך ו״פ זעלבע, ״־ ד ן •״*’VudV רובם זיך דיר, :r c !;זו« דררף עם טוין זיין דן
״־. ז ו י וועסיעס שוין זיין, ביז וורנען עפ ורעם קוטען רט יענער בענקעב-דיקער 0.-ג *ון ״ם׳וועלן זיך ע נדלעך .;■׳ ויפטרבן די שווערע טדיער ן, סווע׳לן .,ונסערץוטען מ״עי נע! , ו ו״ס וועלן דיך צופירן 3s שיפן .-׳דן ,׳:־לס ;;:רעס-ם.! גס ן. ,.וועקפירן צו זיך •ין לרנד.רון ע ד פיס ד.־רט ,,־ בהויבן לעכן׳ ווי•ר. מ ר י י ע סע בסטן,
מען זיצמ■ון מען וותרם ״ויף ענדער ונגען, *u יף ע3עם :,זו׳ינס, ו.ו .,ם ז:ל ״ריינגעב ן .,־ ניי;נ•עיג ה״! לס ;־ין דעם לענן,טען ו ו״־רם ,־!ויף נייע צייסוג גען ״ון :.וין■5 ברי ו ו פון נ*ענ״ע a ו ן ווייסע, ו ו;.: ם ק וסע ן ״ן ;׳-:זוי־זעלטן. עם בענקס ז יך, עם וויל ז יך ב״קומען ידי עןת* ו ו״־ ס ז.1לן צעסעבטירן ; ו ן פ.׳!ר-מס״־רץ! די ה״מנונגען ,:ןנזערע ״!דן ,,ו נ ז ער ל,.־גע ,:ין וועלבער פיו כעפינען זיך, ו ן עם קדטען ״!ן ידיעות/ עס קוטען נייעםן, עם ברענגט זיי די לופט, די ים- כוו״לעם, זיי רייים־ן זיך :דורך דודך די פד־־רצויססע דר.:ט ן ,.וון קו״־ מען צו ״ובז ברענגענדיק סי׳. זיך נייע גרוסן פון .ייגענע, וועגן
ז יי ער לעב!/ וועגן זייער סר״געדיע , וו.־־״ ז יינען גלייכצייטיק ז1ויך u ר נ ז ,.:uv3״u ידיעות גייע, בעמערע פון די נעכימיקע דערהערסטו ו ויי •׳:*ער רועגן סר״ג יטע פ,:?[, וועגן ומלעג״ לעטיפן, דועגן די יייז נדע טויף זיי ז1ון וועגן נ:.! ג;* ך .-.־ זויפיל ,,, ,ט׳.:י ז is ידיעה: "צו די ברעגן פו! חיפה .יז-געקוסען .׳.־ טיף ״י1י*ת ,,!ירופה" .!וי ף וועלכער עם זייבען קנרפע 5 טויזנט יידן, ;,.ין u צדזרטענמטויט טיט די •ענגלענדער ז י י נ ע ן .••וטגעקוטען 3 יידן ״ון פיל ז יי נען ״פ״דו וונדעט, דעך גודל עון דער .״•ו מלעג.; ל ער טיף פיט די •3 עולים -י ז נ,: ך ניס ב.! וו ומס,.. ״ ס׳׳רוכט זי ך ״ ;,לי י נע פעלדונג, ע: לעב ע ו ו ער ס ער וועגן ,.־ טיף/ וו...ט ;׳־ה ניס די ערשטע רון .1 ויך ניט די לעצטע. ״בער צי סער גייס ..־דורך .:י בערן לייב, a ייסעו פון פרי יד רון סר ויער. דער ערייריק ער ציסער, ;!0 ד״ס .*.־ זט.*קע די״רו מלעג:-.;לע״ טיף די ״יצירת 1י־ רועה״ פון סויזנטער קינדער, על סערן ון יוגנ״לעבע, וועמען די לעצם ע סרס} ניסע י;,רן ה״־בן ;.־ינלתייגט, ״־ז עם עקזיטטידם פר ר זיי ברר יין ציל, ריין ו ו עג , וו..ס סירס ל ורף פ״רט״־במע גרענעצן .:ו ן יט״ען צו שיבת ציון...
״/!י ז ניס סי י ן ציל צ■ ו ברערייב ן די לעצסע גע׳טעענישן» עם לי גט ■סיף ביי יעדן ..־ין ה,.־רבן דער ב,.,ל, סיס טע״־ נו בג ון מיס ג רעם סער ,ויפרעג וגג דער־ו״רס יערער פון ״ובז די ווייסערדיקע ידיעות וועגן גורל פון עלנדע ׳ן•• קעבדער ״־ו י ף ״׳ טיף מים -־ז.־ סימב״ליסן נג־סען רון :;:ויף וועגן .;.ונזער ;!יי-געגע ם גורל,.,
עם ודיל זיך .,בער ניס סעד, ווי צו ז..־מען ט*..־ ט ;.•־נ דע ר ע דערמרנען, ., ק?*ר ס״ן ״ין די מינוסן ״ויך וועגן דיי/ וועגן די/ וועלכע זיצן נ .ך ...יצס ״ וי ף פרעמדע סימפערי״ליססישע שימן סין מימן *0, ר ל ם ״:.. וטלעגרלע״ סענטסן, וועטענם !t יי געגע טיף ;.ין צעטטערסערהייס ו ועקגעטירט בעדו ־ר ן בו ,־ קלי יבעט פוגקט ערגע׳ן ביים ברעג פון י□, בעב ן חיפה, ווו עם !מ י י ע ן ״■וין ..־ לעבגערע ציי רזעלבע ״:1 וטלעג1לע״ פון ר ל ע עק ן וועלט, דורם זיינען מ..־רב״.פ0 געוו״רן טיסן בה פון ענג לישן ״־יטעריבלי ז ם. עט שפועם ן דררס צג.י . צו וישן זין די סימן. ז יי דערציילן זיך רויף זי־יער לשון,.יבערלעבע נישן ״ ו ן סר-געדיעם טון מענטש ן , ו ועלבע הר ב ן ,וין לעס נרלרלוירן ו ן געלרזטז זיו -־ןיף זיי, כדי ;■*נצדק ו טע ן ,:ין זייער הייסלרנד. גרר יי, ״ט* די ״רום״ לעגרלע טי3ן קענען גוטדיליידן ון סר: געדיעם פון די טע בס;״ ן, פיל האבן זיי זיך צו־געהערס צד די טסועסן ״־ ר ן סודות פון די סע נסם ן סין דער צייט ..ן פון דער וייזע* ווער ברך מעה ווי זיי, די /•*וסלעגרלע״ שיפן קעבען פ;ר -
מסיי! ״ז.עלכע ליידן, ררנגלעבישן רון ריבטיקע גערעכטע צילן...
עטלעבע שורות וועגן קגרפע טויזנם יידן, ודעגן טיף "יצירה אירופה״
״ו ן עט גערט״נט זיך ״ויך דיין שיף דיין רייזע, דייבע רייבדרוקן, רבער מ.!ר די רועבן שטייען דיר ;01 די, וועלכע הרב ן .־פילו צו דעט גירוש ציפערן
בגירוש
6
נומ. 4
נ,׳,*־ ט ז רכה גער רען און סי ט פיטלען נל ד ן סאב ט ארן ירוט^ליטעט זי י נע! זיי צוריק ארויסגעשיקט געו וארן פון איינענעס פא רמ אויפן אפענעס ים, אויף ווי יעוע ואג לעג י ט ן.
ע0זיינען רא נ א ך פ»ל ן, ו ו א 0 דו ז ע 0 ט זיי ד א 0 מאל סיט די עייגענע אריג! י»ון ו 0*0 מאכן אריך־ דיר א שרועד! איינדדוק. אט א י ז א פאל: פון י ע-נער זייט, אויסעד די דראטן פון לאגער ליגט א שאדיי, א געו וי יגלעכער «»0יי. ו 0*0 טיילט אפ ניידע לאגערן. א ו י ף דעב שאסיי פארן זיך ווי גע-ווענלעך, מאש׳י נען . עס שפאצידן זיך ארוס פרייע מענטשן, אבער אז אויף דעם פ»” זאלן ס״רשירו יידישע יוגעבשלעכע זיגגענדיק העברעישע. לידער, צד דעס ביי איך 3’שט גערו וי נ ט געווען , איי נטאל, אין אשיינעם פרימארגן, ווע? די בליקן טיינע האבן זיך א 0. ע ש ט ע ל ט אויף יענער זייס דראסן, האב איך זיי וער־ זען, אונדזערע יוגנטלעכע סארשירנדיק אין רייען. אבער גלייך איז סיר א ס א ד״־ נער שוידער אדורך איבערן קערפעד. » רגע בי! איך שטיין געבליבן און ניטש פעיק געווען פון סן־יל א ו וארס אדוי 0צ ו ברענגען. פארוים - א סאנק, פו^תינסן - » טאנק, ווי פארברעכעד, פוגקט, ווי דער שאסיי וואלס געפירט קיין טרעם־ בלינקע, אשוויענטשיס און ענלעבע לאגערן. צו דען איז איינער פון אונרז פאר־ בייגעגאנגען גלייכגילטיק דע□ דאזיקן פאל;.נישט פארקלערענדיק זיך ■סיפער איבער רעם? דאס זענען בעגילן , וואט מען דארף נים לאנג רועקן...
פונדערוויי ענס , ניט ווייט פון דע□ זעילבן שאם י י זיינען פוןאנדערגעלייגט געצעלטן טיט דייטשע קריגסגעפאנגענע. פדיי שפאצירן זיך דארש אדרס, עם נוימן זיי בי שט אפ ק י י ן דראטן און ע 0 ה י ט ן זיי ני שט קיין טאנקן, ווען זיי גיין ז י ך באדן צום י□.
ז י פער '״;:!ך ק יד ק ן זיך אונדזערע באו ואבטע יוגנטלעכע אדן קינדער אוי ף די דייטשן און זיכער דערטאבען זיי זיך אין די גרוילעכע פארגאנגענע טעג, וועגן פירן טיט טאגקן , וועגן שאסייען, רואם האבן זייעו נאענטססע אויף אוסקום גע־ פירט. עם קוקן קינדערישע בליקן אויף פאלאטקעס פון ויישען, אויף טאנקן טיט ענגלענדע׳ד און טיף אין ז׳ יעוע מוחות רייסן זיך אדורך פיל פראגן , ו ואס גע-פונען אבער ביט קיין ענטפגר. עס איז ניט ד» נאך דער רי כטיקער עב טפ ע ד איי ף ז י י. דער » י י נציקער עגטפער ז י יערער איז: "ולמרות הכל..." טראץ אלעמען וועלן סיר גאוועלטיקן א לע שוועריק ייטן, אלע דערנידריקו נגען און מאראל ישע ב*ליידיקונגען . איין זי יער מארש י רן א ד יפן שסיי/אין זייער געזאבג העד איך -אקע נאד די צוויי ווערטער, וואט דערגיין צו מיד פון יענער זייט דראסן: "ולמרות הבל ..."
אביגדור (נתיב הגאולה)
"בזעת-אפיך תכאל לחם"
(הצגת-בכורה עבריה בקבוצנו)
המחזה מעובד מספורו של טיאודור הרצל: ״סולון בלוד". העלילה מתרחשת בלוד, בארמונו של המלך קריזוס, צעירי נלהב (אבקוסמוס) מצא עמצעי ליצור קמח בלי עבודת-אדמה בעזרת "שיטה פלאית" מסוימת. את המצאתו הוא רוצה לתת למלך, שיש-תמש בה לטובת העם ובשכר זב הוא מבקש את בת-המלך (אוסהלה) לו לאשה. המלך מתיעץ עם ידידיו ואיזופוס, המשורר העממי) מתלהב מזה, אך סולון, המחוקק שאתונה טוען, שבהמצאתו של אבקוסמוס צפונה סכנה למשטרה הקיים היכן ,לפי דעתו, הכרח הוא להמית את העלם הנועז עם המצאתו. אחרי וכוח מסכימים למסור את הענין לרשותו של תאלס, איש מלטוס, אחד מחכמי-יוון הקדומים. - לפי הצעתו של איזופוס מייצר בינתים אבקוסמוס קמח לעניים.
התוצאות מאשרות את חששות סילון : אנשי-הכפרים מזניחים את השדות ובעלי-הלמאכה נעשו עצילים, כי הקמח מצוי ללא תשלום. לעתים קרובות פורצים מדגים ולבסוף פורץ המרד נגד המלך עצמו. שר-המלחמה רואה מוצא יחיד מין המצב שנוצר במלחמה נגד אויב כל שהוא מבחוץ. המלך, מושפע ע״י המאורעות מסכים להרעיל את אביקוסמוס.
אין אנו יכולים להסכים עם התוכן הסוצילי של המחזה הזה, הוא איינו בהיר ומלא סתירות שנובעות מן העובדה שהמניע החשוב על העלילה היא המצאה פלאית
שאינה אפשרית ואינה מציאותית. בכל זאת מבחינה סוצילית היינו רוצים לאהד את אביקוסמוס, שמביא ארד לבני-אדם עניים. מן הצד השני הננו מוכרחים להסכים עם סולון שהאנושיות עוד אינה ראויה עדין להפיק את לחמה בלי עמל כפים. בטוחני שלא אגלה סוד באם אושר, שההצגה היתה לקויה מכמה בחינות ( פרט לתפאורות שביחס לתנאים האוביקטיביים היו היו מצלחות מאוד), ראשית כל מבחינת השפה, שינית מבחינת ידיעה מדויקת של התפקידים, מבחינת המשחק וכו׳. בין השחקנים התבלטן משה ווילו.
אך למרות כל הלקויים היה בהצגה זו גם מעין מעשה-בראשית ונפתח בה פתח לעתיד, פתח ליצירה - אוירה עברית בקיבוצנו.
שמעון (לוחמי המחתרת)
אם אין קמח אין תורה
הסמינריון הכלכלי, שנמשך 4 שובועות הביא לנו תוצאות נהדרות. וזה היה סדר הלימודים: מ-6 עד 8 בבוקר יסודות המשק הקיבוצי והמון הלאומי בבנין הארץ מ-10 עד 11: הקיבוץ הארצי, ביחוד מבנהו הכלכלי. מ-11 עד 12.30 יסודות הכלכלה המדינית, מ-2 עד 4 התקיימו החזרות ונכתבו הרושמים, מ-4 עד 6 בעיות שונות. געזרת הסמינריון הרחבנו ובממנו את ידיעותינו בשטחים המנויים.
מלבד התועלת הלמודית היתה בסמינריון זה תועלת חברתית רבה, כי בעזרתו השהנו כמעט תעשוקה מלאה של החברים. בזמן שחלק אחד מן ההברה למד, עשה חלק השני את גיל העבודות אחרות.
מובן, שבזמן מוקצב של כמה שבועות לא היה אפשרי למצות את כל הבעיות האלה. בכל זאת נתן לנו הסמינריון בסיס להרבה שטחים, ונשתדל להרחיבו ולעמקו.
פנחס (לוחמי המחתרת)
א טאג איןהעפלה
מיפן געווענלענן טאגטעגלעכן גערויש ה»ט זיך אויך הייניט אויפגעהויבן וי חברה. דערזעלבער נוסח פון די לידלעך, וואס העדן זיך אלע אינדערפדי . היינט אבער זיינען זיי געזוגגען געווארן טיט מער אויפמונ פערו גג, כאטש מען תאט זיך איויפגעהויבן מיפ א״פאר שעה פרייער , ווי געווענלעך. איויפ יעדן פנים ר.א זיו געזען א ספעציעילער אויסדרוק פון פרייד. פער רועש מען שוין די ניט שלאפןן דער לעצטער סאב * וואס מען,געפיגם זיך דא אין מחוה/ היירז ?.י*זן טיר זיך ארויס ע׳גרזעצן דעם וועג צוג גרוים־ן ציל, וואס מיר האבן איך געשעלט, מען האט זיו באלד גענוסען גרייטן. די דאזיקע פרייד יהאמ •יזיך איו ים-געדרוקט ביי יעדן אויף א פארשיידענעם אופן. חברה האבן. געשפרוגגען, נעמאבצט געראנגלט זיך און געטריען פון סיפעגיט פון הארצן. באלד האט מען זיך צונויפ-ג-ענומען אויף איין אדם און רעד סומל ראם זיך פארוואנדלס אין u הארמאציטן •געזאנג, אט ׳ביי •דayדא׳זייקן געזאנג האט זיו געפילט די ענגע פיאר!:ונדנקיים ffr’m ’מיע־׳נטט צון מענטש, די טענער פון זיאננ האבן ארויסועדופן מאישיידע-נע זכרונות ביי פענסשן. «כיוגות yjvuMnuo pyn סעג אין’קן או ן »ויף סופגות/ ווען סיד האבן זיו געבדיים *ו דעוידאזיקעד פארוו ירק לעכו ג ג פאר וועלבע סיד שסייען איצס,
אן אליסגעטריי האט איבידגעריסן דעס געזאבג און די טרוימעץ; די׳ פאש־נען זיינען דאן שנעל האט זיך די חברה א ריס בעמאן פון די ערטער, ג ע הא פ מ די דרק-זעק אין פיס רעם ליד ״אגו עולי0 ארצה״, געלאזן זיך צו•די יווארסגדיקע מ»- י ״ינען, בדי פר.רצו?עצן דעט שווערן אבער שייגע□ וועג.
זוסקע(לוחמי גיטו ווילנה).
דער איינציקער וועג.
איך זע זיי די שיפן, וואס בלאנקען אויף ימ׳ען די שיפן, וואס ציען צו ליבטיקע ברעגן, וואס ווייסן קיין שרעק ניט; קיין גרענעץ, קיין צאמען, וואס גייען צום ציל דורך פארשידענע וועגן.
איך זע זיי אין ליגםיקע גיקע פריען גי*ז * לנ:׳נר0 u?׳Vp«3n y# זיילגערבע פסי^ו״ זייטד»גן צד ח׳ייסלאני/ צ1 ליגט »ון צו גליונג דע□ **יי נ* יק ן ו ו יל ן; ביט י ד ערן פא יפעל!‘!
ניט שדעקלעך פאר ן«» י* י ־* י.: ־ עבגלישע קרייסערס צו ן מעגן אייך ליבקארן בא וואב ן די גרעגן* ו ו ע ן ם,גרעו.עי עיי j ה»ר3י געפי לן its ד הי ים ע גו קוען עי} לעבד דורך פ»ר?׳ידעבע וועגן9
שמואל (נתיב הגאולה).
יידישע מויערן.
היי מויערן, עיר יידישע מויערןן * י נמערעסאנט« ווי עיר זעט !ויינם אויס? :/לאזן אייך דארט אין פוילן •זיף יענער חרוג׳דיקער ע ו י 0 a
’י •י■׳ י: ר ?* 0 יי ׳״ ;־ טuיי?־־ רעטעג-סיט לוסטיקייט און מוט או ן וועד אייערע נעכ# -פיט טדערן און בלוגי?
:;לאן! אייך נ*קע8 הפקר,
ר וי עס גלייג»ס » פאריתו׳ט קיי־־נב, *?ו• לאזט דער ז ומער די פעלדעד* י י * j עס ק ו סט ד עד הארבספיקער י י יבם#
טראגט איין צאך דער ד ו־* ג מ פון יע2ע קינדער די גריסן, וועלבע גייס ראנד פון קבר סען העט עין שטיקעד געדיסן?
־־•גס נ־רעג איו אייו סויערי^ ויען «יד ^»י*ט »*ר סיינע גכדלגות: יון וו*0 פו־*03 *יד *ין די ם»ג •ו, וועפען ועם *8ן יי זכדונרת?
פרעגם נאך אסאל » מומער טיט א דער«ד»קענע0 ניסערנ ויזו ימאת״עויר טייין ,?j«גד? 8ךז׳ וויי אי? סיר און וויגד!
און איר באגדיסט געו מיט שסייכל יעדן גי®עם פרימארגן, סוסערס הארץ - קיבוס סומ׳ל ■-נים אייעד שםארץ* ניט אייערע ?ארגן.
א קללה אין אייעדע גלידער נ וערם הפקר און פוסם! אויה דעך ז־שה דאין• זיין פאדגארבן
»•« רעד שלום *זיד אדזייהם*
מ. וואלדמאן(מ. אנילעוויטש).
די סאוויעטישע אטאם-שטאט
אלן אמעריקע, רוו ס׳הערשט, ווי גאקאנם א k יל a עמי י נער ערעק פאר א טעגלעכער מלחמה מיט רוסלאגד, האט זיך אי ן לעצמער ציים פארשטארקם די זארג, צי b«n :;:י© _־בי;ל0 רוסלאנד שוין אנטדעקס דעם סוד פון דעי אטאם־־באסבע - די צווייזייטיקע טיוערט , טיט וועלכער די ס^רשאל-פאליטיק פדוווט אנווארפן א שרעק אויף מאוויעט-דו עא2ד , דער ווייטערדיקער אם יקל פרו ״מעגעזין דיידזשעסט" אין באדאקסעריס-. ־ _ פ״ו די דאז יקע ווינטי- דואט גלאז ן ד!6רט און טיט וועלהע ס׳באשעפט׳יקט זיו י אסעריקאנישע פרעסע.
זוו האבן די רוסן אויפגעבויט זייער "אטאם-שטאט? ס'איז קיין ספק ניט־. איו די
רוסישע וויסנשאפטס־־לייט , ?וי ווי זייערע חברי□ אין אנדערע לענדער, זייבען
,ג־בערהאעט פארנוטען טיטן פראבלעם פו ן שפאלטן דע□ אטאם״ א פארשו 12 פון א ?א
ברייטן פארבעם פאדערט א קאנצענטראצי ע פון פאגדיקן און לאבאראטאדיעם ״ א גאבצ
to*ט גערו ידסעט דעם אטאם. ״
ר
ווו דאס ארם געפונט ז יך, יאט אי ז אי י 02 פון די פארבאגנססע מדדיה מדן ראטן-
פאדבאנו. או יך ד»0 געגיטסטע אויספארשן די רוסישע פרעטע או ן די מלוכהשע איבער-זיכטן ה»גן גי ש אגטדעקט ק״ י ן שוט מאטעריאל , ו ואס ז אל מים ע פעם וואט א ווייזן אויף דער פארשונג פון אטאם. א פאקט איז, אז זייט דעם קאפיטל היראשימא איז פאר-.ידונדן דער □אבריף׳אוראניו□״ אפילו פון די געאלאגישע איבערזיכטן .
דאך 'איז אנצו נעסען און ארויסצודרי נגען, אז די אטאס-שטאט געפו בם זיך אי ן י נא־״שו ווא , דאס געביט אי ז באוווינט 13! 70 טויזנט נאטאדן, וועלכע זייבען 7, ״ און צעשפרי יט איגער דע□ גרריסן שטה ״ -;.?ר»ן אי' 0*0 ע טעמי□, ו ואס גיבן רעם פארצוג טאנינא-טו ו וא אלם אטאמ-שטאט. זי ליבש אין א ריזיקן טאל צווישן צוויי אזעלכע הו־יכע ג*!ג-קייםן, וואט נאד טטרא־ .*ספערישע ג;.י יידאפלאגען ק עגיל ן זיי אריבעדפליען . סער ווי 20 וועג ן פארבי!;דן ־,ג ט*ל טיט די באענטססע !;עגנטן . די וועגן שגידלן זיך צווישן די בערג און ;־דן די טעגלעכקי יט פאר ג עש ו קט ע מילישער-באשאליאנען אקעגנשסעלן זיך קעגן נ. ויסע *רמייען אפילו און שטערן זייער פארויסגי י ן . ס׳איז א ספק, ני אפי• לו ; *ויפרי יס פון אן אטאם־־גא-סבע וואלס געקענם דעירלי יכטערן דעע דועג פאר אן .;3»7בדיקער ארסי י. 0'ו ואלט נויטיק בעווען קוד□ כל צו פארניכטן די די י-ג*גגס-באוואכונג - דאס אי ז ניט קי י ן לייכטער אויפגאבע, ווען טען דאר!£ אזעלכע -,־יספירן אין אזא בעביט, ;ואס שטייגט פיט זיין גרו ים איבער דע3 שטה סו ן ויו-־.■.רק־ ביי די אויסלענדישע קארעספאנר־ינטן תאט ז י ך דערוועקט דער חשד, אז טוו 21 .יד אויסגעקליבן געווארן נ; י ט א ספעציעלער כונה ־ דערקלערט פעדאר םא3םו ועטאוו אין "ריישן-רעוויו״ - צוליב א צופאל, וואט האט זיך געטראפי אקטאבער 1540 . ״י ן דע□ דאטו□, האט די רוסישע רעגירונב באקאנט געגעבן, אז 0״,־;־ זעלבשענדיקע ... רעפובליק ן פ* ל ן אדאג צו רעד מדרגה פון געוויי גלעכע וואל-קרייזן .
ד י סיגה »יז אויגנאויפיק געווען » ג אבץ פשוטע; די דעגראדאציע אלם שטראף פאר ,*בגל איי צוטדוי צו ר וסל,׳: נד בעת דער דייטשער אי ב ו ואז יע. מ׳״איז אויסגעפירם :עווארן דאס איגערפירן די באפעלקערוגג און עט זיינען אנגעווענדעט געווארן .?פי זי י נ*ך אנדערע שטראף־־סיטלען אלט אפצאל פארן ״שטאך אי ן רוקן״ פון רוס-־א נ ד אין די טעג פון איר י דו ערן פרוור, אבער דאס צונעטען די זעלבעסענדיקי יט פו ן טאבנא-שוזוא אי ז נים געווען אין אינקלאנג טיט די צי יםונגם-ד־ערקערונגז ־ דער האט ז י ך געשטעלט די עדאגע ו ועגן דעד סיגה פון אזא באציובג •צו דער רע-
: יבליק . ודייל די טאננא-טרווא-רעפובליק איז ניט גלייך צו די פינף "פאריעטע--י .׳ע פראווינצן״, ו ואס האג ן זיך געפוגען אין די דייטשע ליניעם* א ווייסקייס פדן טו י זנשער מיילן האט «5*געשי ידט זי פו ן דעם רוטיע-די יטש ן פראינם און ג דאז*
׳־ דאו יקע רעפובליק האט אי גער אירע פלי פט ן געהאלפן ביים לי פילר ן פדן פלייש או -;״-:רע פרא דוקטן. ס׳לייגט זיו אויפן •:שכלי, אז דאס אלעס אי ז געטאן געו pin נו™ ג רעם וו י ל ן, פו ן רוסלאנד, ארויפצרווארפן איך הערשאפט אוי ף טאנוא טוו י e״
בגירוש
10
נום. 4
.17 jji~טן י״רהונדערט אן, האט יבע געפ״דערט די ד״זיקע טעריסאריע פאר זיך, ;״?ק נד י ק זי s״ רא שis , וואס ליגט אין די גרענ^^^^ו^״^ער אויסערער מאנגאלי7 ..ין 1אע1-טן י״ר תאב ן ט»נג.;?יע און מ» נ נא-טוווע/זייער אוג״פהענגיקי ים פרן ביגע ״רן רוסלדאנו האט נ,^! ;* גערק ענט זייער וטאפהענגיקייט. נתבדעבי האט אוס-לאנד אן שום רעט זי ״ג עקטירט, דאס איזאלירן פרן דער דאזיקער פראורינץ איז נ י.ר ״י י נס פרן די גורימים אין דער ריכטונג יגר ג• רעאליזירן איר אויפגאבע אלם ״ . ״ ד״נק איר קליסאט און פרוכטבתדקייש קען זי מים זיך פארשטעלן
.. צענםר פאר מילישער, לאנדווירטשאפט און ״י נדוססרי . איר קליאם »י ז » מילדער און פ״רענדערט זיך לויט די זיך נייטענדע 4 תקופות פון יאר . איר פעסער באדן ;יש גרויסע י/בואה-גערעטענ יש ן . אירע פ״־שע-פעלדער קענען ליפערן שפייז פאר א ב.טע ק עסל-קא ר״ ר ו״ נען , פערד, שאף און רינדער.
,יו שטח האס די אייגנשאפט צו קענען אויסגענוצט ווערן אלס פעסטונג, מחוץ -רן די פ״שע-ל״ נק עס שפרייםן זיך אויס אין ט»נג»״טוווא פאריטריקטע דזונגל-שטחים, פעvזיק -ווי00ע. די ־טאלן צווישן די בערג זיי נען אזוי גרוים און טיף, אז
ז יי קענען ״ין זיף אויטג״האלטן גרויסע שטעם פאר די ״או י ג ן״ פון עראפלאנען,
״יז די בערג, זיינען פ״ר״ן היילן, ו ואס זייער לענג בייט.אין די מיילן. ארום -י ו ו י סט ע שטחים שטר״טען ד״ אסאך ר ו אס ער ן. פאר״ ן אריך גר ו י ׳סע און טיכע ״זיערעס און אין זיי גרויטע נ־ענגן 3יש, וועלכע מען קען אין סאנבע ערטער ;-0 כ״פן סיט די הענט . טייס די טייבן p ע ן טען זין־ באנוצן פאר טר״נספארט-.נדו j py און כטעם ״ומעשוב קען טען תוועקשטעלן גרויסע וואסער-סורבינען , באזונ-י ,רס ״ין די טי^ענישן פון די בערג, וו״ס דערגרייבן א הויך פון טויזנסער פוס. .וין גרויסע ״וצרות פון טינעראלן זיינען דארל׳ז באהאלטן: קוילן, אייזן, קופער, ;5לד, זילבער, בליי, פ ל״ ט י ן, אי רידי ום, ראדיוב׳, סאגנעזיע, אזבעסט, עדלשטיינער פ״רצעלאן , קרשטאל און אנרערע,
ניז צום באמב״רדירן היר״שיסא kו ן נאגאסאסי האבן די רוסן צו ו וים ן געגעבן
י יי י 1;4W י
דועגן דער עקזיסטענץ פון תור״ניום אין דעס געביט, היינט דעראנט שזין וועגן
־,J ניט. כ״טש ד ער שסח שטעלם טיט ז י ך כמעט פאר ד ע• ם עיקרי, דיקן סוד פון רוס-
תנו, ד״ ך ״בער קען טען באקו טע ן אפגעשלאסענע ידיעות ר ר ע ג ן דעם, וואס ט׳קומט
־.,־ט פאר, פון איינצלהייטן , ו ואס ז י יען זיך אדו רך צ ו פעל י ק דורך די שפ אלט ן
.־ן די רוסישע צי יטו נגע ן און דורך רע□ די ן-ו חשב ו ן פון דער רעגירובג.
0״נס ו ו יעשאו ו גיס איבער סרטים וועגן וווקס פון דער רוסישער באפעלקערונג ־״רט, או ן ו ו עגן ד ער ר וסי פיקאצי ע פון די דארטיקע קינדער. ביז אין דער לע צ-.עד ציים אי ז די הויפטשטאט געו ו ען באפעלקערט טון 2 טויזנט םענמשן. אין גאגץ ;־וו» ה״ט די צ״ל רוסן ניט *יבערגעשטיגן קיין 20 טויזנט און דער רוב זייערער ־...׳ געווינט אין צפון פון לאבד. טאננא-טוווא אי ז א י צם ■אי י גג עטי י לט געו וארן •ין 7 וואל-קרייזן ״ו ן *4 שמעט: קי ז יל, טשעד״ן, ט א ר ע ן און טע נ גא נער. די צעג-.־״ל-פוגקטן פון .די איבעריקע וו״ל-קרייזן זיינען באצייכנט געווארן אלס דער-.:עד. טאנסוויעט״וו ט״כט אויפמערקזאם, אז צייה אייביקע יארן איז ניט געווען .ין רעם ^אצליפון ד׳ נ״טאר ן־־שבטי ט אז ו י פיל דערפער ווי היינטצוט״ג , דערפון . י ז די מסקנה, אז' די נייע רערפער האבן אויפגעשפראצט אדאנק דעה ארי ינשטראסען .־; די רוסן אין דעם שטח נוליב וואס די צאל פון די שטאבילע איינוווינער איז :׳.,:״לן קעגן דער צ״ל אי י נוו״נדערער, וו»0 קדסען פון אלע איבעריקע רוסישע ; ,ג נטן .
,/רז באק״נם , אז סי׳זיינען פאראן פארבי נדו בבס-לי ב יעם פון דאמף-שיפן א ו י ף די טייבן און ״זיעו/עס פון רער פראווינץ, אז ו י אויך איז באוווסט געווארן, אז .־ן משך פון עט ל עב ע י״ד ז י י נע ן ״דורכגעפירט געו וארן קאגאלן. ח fווארפט זיך . ־ י ף די שר ״ ג ע: ווי אזוי זיינען געקומען קיין טוווא די שיפן און די נויטיקע .:.ירים פ״ר די ק״נאל-ארב י י ט ן? זיי האבן געקענט קוטען דורך צווי וועגן: אדער •־־ זייבען דעמ״נטירט געו וארן און די איינציקע טיילן זיינען ארי בערגעיפירט גע-•י׳.דן סיס דעם יבשה-וועג, ארעד זיי זיינען געפירט געווארן מיטן וואסער-וועג -ין שייך יעניס׳יי. אויב זיי זיינען געפירט געוורן ס* ט דער באן, מו־ו מען דער-_ו ״רויסדדי נגען , אז די רוסן ה״בן געבוי׳ט ״ באן־ליניע אי ן"הי בשערלאנד?
איז ניש באקאנש דער אויסנוועלט; און אויב זיי האבן באנוצט דעם ווסער-־־׳,נ, דרינגש דערפון ארויס אז ד ער טייך יעניסיי א י ז צוגעגרייט געווארן צו
דער אויפגאגע פרן באשיפן אים.
( האבן אביך דערגרי יכס ידיעות וועגן עלעקטרישע ענערגע-ססאצי עם, וואט ווירקן אין דעם קרייז און צוגאב-סטאצי עם ווערן אן איגערי יס געבויט. דעד סקדר פון זייער ענערגיע - זיייען וואסער ארן קוילן. מען האט אייך אי בער-געגעבן וועגן בוי פון שלוז ן ;טאטעם) און פון אנטוויקלען דאם ארדיסבאקומען די דארטיקע מעטאל-אוצרות. אין - די טאג-גיכער פון די פארשיידע ע עקספעדיציטס ווערט דערסאבס רועגן באנוצן זיך סיים אפאראסן, וואס זיינען טע*ציעל צוגע-פאסט צו די ולעגן פון ייעגעם קרייז.
אין גרויסע געהיימנישן אי ז אריך איינגעהילט די אנטוריקלרנג פון דער י לאבד-ווירטשאפס, א 3פעציעלע איבערזיכם׳גיס איגער, אז 15 מיליאן העקטאר באדן זיי-בען איבערגעגעבן געווארן צום קולטיוזיידן קארן, נישם נויטיקנדיק זיך אין קיי שוט צוגרי יטונגס-ארבעטן . בי״איז געשלאסן געווארן א בשותפות,׳ דיקער אפטאך פרן דער דעגירונג טיט קאלעקטיידדע ווירטשאפטן און זיי גאריטען זיך מיס זי ייודע גרויסע דערגר י יב ר נגע ן אין דעד לאנדווירטשאפט, אין פארגליייך מיס יעדן אבדערן סר,י ז אין רוסלאנד.
ליאסי איז די וויכטיקייט טיט וועלבע ס׳באציט זיך די רוסישע רעגירונג צו טאננא-טוווא. דער ענטפעד tו י ף דער דאזיקער פראגע קען סען געפונען אין די רויסע סכומיט פון געלט און טענטשן-קראפט, וראם זיינען אינרועסטירט געורארן לשובה פון איר אנסו ויקלדנג. אין 1946 האט די רעגירונג געשיקט 52 גרויסע ו ויטנשאפטלעכע אויספארש-עקספעדיציעם. 5 פון זיי האבן זיך פארנומען מים אויספארשן די םעטאל-יכטן פון דע□ קרייז. אץ דער שפיץ פון די עקספעדיצי עם ; יינען געשטאנען די גרעסטע וויםנשאפטם־לייט און די בעסטע פאכלייט פון אינושיניעריע.
ווירקלעך באשטייט אין רוסלאנד אן אטאם-שסאס. סוווא איז דאם איינציקע ארס, ־ואס לייבש זיך אויפן שכל פאר אזא אויפגאכע, פאראן דארט אוצרות פון אוראניול זין אגדערע דוי-סאסעריאלן# וואס פאדערן זי ך פאר דער אנטוויקלרבג פון אז אינדוסטרי. דאס איז דאס באהאלטנסטע און אממערסט גאשיצטע ארס אין גאנץ רוס-־אבד. טדווא קע; זיך באשיצן אפילו קעגן לופס-אנגריפן פון א פייבט, וועלכער »ין אויסגעריססעס סיס אסאט-טליידערער,
:י׳זייגען ניס באקאנס ק־יין ווייסערע פרסים וועגן דער רוסישעד אטאמ-שטאט,
• זיכערקייט יועגן דער עקזיסטענץ פון אזא שטאט איז ניס פאראן אדן א קלארן באבריף יועגן איר קען מען ניט ארויסבאקוטען , אזוי לאנג רוסלאנד רועם נים יי •ז ■־ ״י ע ח ו דייו ח.,״ דים י ■י• רהאיג.
("מעגעזין-דיידזשסט")
בגירוש
12
נומ. 4
25 יאר ליטערארישע טעטיקייט פון אברהם שלאנסקי.
אין די שווערע טעג פרן פאליטישן און אידעישן פלאנסער פי יערם רעד -ישיב דעם יובל פון דעך גרוימער קלארער דיכטונג פוו שלאגסקי , 25 יאר דיכטוצג. פון שלאגסקי זיינען א סך הכל פון א רייכער ארן פרוכסבארער שאפו גג פאר דער הע-ביעישער פראגרעסיוועד לי טעראסור הן אין פאעזיע הן אי! פראזע. שלאנסקי יער קינסטלער פון דער שפראך האט "מגייר״ געווען ויכטיקע׳ שאפו נגען פון דעד וועלט ליטער»טוא. זיין טעטיקייט אויפן געביט פוי איבערזעצונג האם אויף א געלונגע־ נעף אופן געעפענט א גרייט פענסטער פאר די ומלשון קדושין! רעדענדיקע אין רעם נייעס יישוב אין ארץ ישראל און אין דער גארעד וועלט, צו דער מאדערנער און בראגרעסיווער וועלט-ליסעראטור. דער ״310? לתרבות מתק ד מתק: (צעגטראלע פאר פרא-גרעסידוע קולטור) אובטער דער אנפירונג פון ש׳לאנמקי בויט א בריק פון קעגג-זייטיקער פארשטענדניש פון דעב פראגרעסיווו יישוב איו ארץ ישראל פיט די פרא-נרעסיווע קולטור-טרעגער פון דער וועלם. דעי יידישער יישוב אין א״י מים אלע יידן אין דער גארער וועלט שטאלציקן פיט געבענטששע פרונטי, וואט טלאנסקי ברענגט טיט זיך נאך 25 יאר ליטערארישער און נעזעלשאפטלעכער טעסיקיים. אונ-ז ער אונזער ווונטש און תפילה ביי דעם יובל איזו: ״אלן די 25 י אד זיין אי אנ-־,ויג פון גרויסן הסשך. זאל שלאגסקי זיין א וועגווי יזער פאר דעד בלא גדזענדעד ליטעראטור אין ארץ ישראל. הלואי וירבו כסותו בישראל. כה חי.
וראה: השדה עמרים, עמדים,
בנסוע קרוננו הגרנדה.
פון שלאבסקיס ווערסער איבער דער אויפגאבע פדן רעם יידישן דיכטטר אין דעק היינטיקער צייט.
...ס'זיינען פאראן תקופות אין די פארשידעגע וד״בטיקע גלגדליט פון א פאלק, ווען דער שריפטשכעלער איז בארעכטיקס צו מ»3ען פאר זיך לכל הפחות״ דאס רעכט צו שרייען, אבער ניט סתם אזוי זיך סרייען - באר, אז עם זאל אר״סדריקן ידעם באגרוף ״איך קען ניט שווייגן"...
...ביים דערפילן די מיסיע| געז ונט צו מאבן א צעבראבן פאלק ? שסייען טיר פאר א שווערן און הייליקן עול פון טאם, וואס קען בעמער באצייכנם ווערן, ווי ״פע~ דאגאגישע פאעסע״ פארן יידישן פאלק ־ איר קע3ט תוודאי דאס בדך אין וועכלן עס ;עפיינט זיך א גיישפיל, וויאזוי מענטשן^שטריב״ אפגעריטעגעד סדן שסאס ״ די גלות-רעשטלעך פון אובזערע גרידער זיינען איצם^ ודי עיס גיבן אי־יבער ד * י, וואס ה»בן זיי געזען אויב אויף אויב 8 גלייך צו ס א פ פא ל אין ו ואלד.״ ו ואס דע ר תאבל האט אפגעשלאגן , און סיר ד«, קינדער פון ד ער מולדת, זיינען אצי 2ד מעגלעך, די »יינציקע געז ונטע אין קראנקן - און ביז דער ערד דערב״דריקט! פאלק» סיר ז י.י־ נען די איינציקע, וועלכע זיינען מסוגל צו פארווירקלעבן דידאזיקע ״פעדא-גאגישע פאעמע״ פון רעטונג , צו פארווראנדלען ועם איבערגעבליבעגעמ שעויג פין גלות און שחיטה - אין א לעבעדיקער און שעפערישער גאציע* אן א גייסמיקער דן6ן, וועלכע קען איר אויפגאבע, וועלכע זעט קלאר און דייטלעך, און וויל
א ליד פון זיין בוך "על מלאת" צם לפרוץ - כיורה! אם ?,:זיר.׳- כמלקוש! הו אסיף על הרבה דומיות ותוחלת, הו גברות שתיקתו על הנדן, -ולכבוש!
ולהבליג כלטמון מאכלת.
כי הדרך אלינו אכזר ונפתל. בואכה המישור ־ והדרך היא הרה.
יסלאו, »טלאו ערד ראשינו טל* לא תבגוד ברכת הזרע,
כי לא באנו הל ו ס לשחת
אמרים.
כי צוונו:
- חרוש!
והחרש!
ואגוד בא'1 f x. j mJw*
oso-i - in :-״n׳ .?:a : \ ::
i : - 1 ב ע :rti:ז i . 10 . [3*5 n! \ 0 ־ h :t, i 0 ? ׳ si! *
1::■: ־•■ ד־כ! ־ :in::ז■ .;׳,, ol ■־ non :sir ־ann?׳ a ד ־.נ’ ?: ;■:ן׳ ;so, סס׳ :
- i§l. a •t ? : , i, j 0 an ichsfc ..,, ?{ trr ' : : .־
3 ׳■:? in? ’± :3׳: .:un nn nun'ur ! i ;■;::1ד:: wn, is :!.׳ ,f1־'.]!::;-
nis;?. ' ;in :0:013.0 13: י *?.ס ;?n: n,n., cei:i in; ? a :onon?: ra~
o?o:??an ?oooonr urn so ami 0? :?:in : r . is ־?׳ on in־
r ic;i *!נ : n •.;..'.....ג י־: . .... { י ■־־ in״ * f n. oil :
? - - ::־ p. ;•־,no 1 ׳ in :־nr oa- .- I -
?' : oil :-0 0.. .׳/־;. so? l i::;; 00,: i •י, 0 :1 סר . י• סי .ני . . i, lei
?־־ ;י— ׳״oracnl■ ..va 11:; 7. ■n .:ol■is?:ד־זז ??l,; 1 :ii:3" ■י ,: :־ »
11 t. o 1 ־
0 .1 1 ; ־;׳ hrheit i: ra 3,no! 1 l,mtli©] ■ richti it 511m ;
-110::* ilo: un־- ׳■־■ ׳*ii :׳?■■־o.:, ׳■:.־, :::in no: :1:0?־־נ ' .?■- n :1' lor ori n o 1.0 un n
oihrnis; or or on? :..sot :??0000.* ilvo -i on............................................i:lir uv1־ ?is ־ :la, Inn-onon!
nd. 1 i n . t on v-:־־:־ I־ ? :־:t hooeo ( נסס?? lion •!י' :1 : י:נ
״״* ?J י ... ......11* ד. . f- -
9■
oin ornn.:o ;lioelor ::o;50r in .inn..' ,!:irclo :
ho't ilir ? 3 it on :on? *J ׳ on, las'st s eir :telle
i . a .'.?1. .:.־ :roim,
A t no . n - Ins : ■ ־ ~ a ] :11 ׳! an
;. י t : ?■ t ■ Ii '■ :0 ri. ht, m d1±f la 3 3־ . 0־ ^ :n ׳ גז :
nohioson ־::i.r j.in.3 : i, י ..t jscs.:o ׳ - :'unnorscncl ::1 n .ס: ע:.:::.!.::::. nosiosari
ד. to’י י. •״ r 011 on . ■onn; ־, ri00־ ־....................................1ץ ס:?\ I
is :' :־ ׳ oil tr03inen1־״ . ■ " " zer
ii a.0 י.״ :::,ns 0 .1:-non:■; : s nul. 18 .:,,l .ז_״ ^ .. . G ^S1־־B^irtBrtfaa־־n
inm i: ?די.׳:■־־ :I׳'“״־ or ns sen-rosojikr nzo us i ?non ;־
ר מי ס : voi'in:־: :all : no: inllori l
־:si:■?? :־?׳ :-־־ ■.::: ::...;■v. י •lint, !
la sot .13 ™בchi ס.??:׳: י־ .. r: doll on׳,
nrorea some. :to,.. : ??t :
״: .n:la± 1:0:? one ׳׳־I Ion
I ... n:: in rn ns ־::.. *nr ־5:? . 010־
l ■־i.-rt "os , on::־ ?׳:n •S־ ׳'ns: ־:cote,
l -.00? 1? s- י-'־■* 1 ?1? :: ...:־
1 0 : c 1, e; : nnsl ? : ג . ... ? f .: ?3 : Le :err־ ־
or:?:..-- ns::: ho :0 inns 0..:־1:0??::־:׳ l
. 7 - .
י . י ז ״ ־“ ז׳־־״ ־־* “׳־*'״־״ — '־-*• ״״ — — — -״־-״ —* “ “T
s.r: ־ .,ior h־:ir; ?: c..:?1 i:יוסיr:: ססיrt : ' ־־־־ ..os־? ou ?
noiu:. t : hs osoor, :.loldo ;:o?son:.׳n-0׳n?•־■ -■״דייימ^־י■■■'? ,■׳.
1- .? ..... ־ ; .. . o' lia ׳־. n. so. ■ :
5 5 ׳׳ ׳ ,׳
:. i i ׳' ' ב
:•r׳.?;׳. .;■- se?-.’:o‘s:: is׳:: son : o? nor1? ?0 ,־ x n oirnol on : n :011
: , hi ־ ׳ ! .::׳'■':'■־ ■
in e 1 ' ס : ־ uni
: 5 . ׳:־ : ־ i: ...in:-: ■0 :.׳0:0 . .:־ ?■ ah: ?;:":in Wfe:::׳;.; , o? n:
O0 :0׳- ׳V"0 ׳;nr: ;?-: b״:oon1 3: ־'׳ס:0:0? •::■י ־:■:, o. :a t|®3too״*0:?? ,• ‘׳
־־ '״' ' ־:-■-l ?״ |:
־ \ ־ wbllBe no eh ?' - I ־ \
{ י.i
־ ■•' י" : ' ■ ־־' X 0 -•■י h 1ר± . ־ 1•;! ג ■ ־
לב::י־;;31 ;•:ל’-: :root dvh: 1:0 3:/ל::ל x-3::י dr no סס kilo: ׳odour t, or d ido: -־oddsn
0 :0 . :01:1 0 .00...סס! ' :׳'■יי:::us %־' 0 ׳;־00, ־ .. ־
י״ ׳»?1%.1 ' ‘ 2־’\ ' .- 1 : ־ c rt l
\ - : ד.,״ד; 0: ס י dLt ; ־ ׳־ס ;׳1 ?נlo . ־ ,-:;.d :0 . .־׳-dl-rdr :.,1 0'':.י.' ־
!ז! .. . . . ; . • ’ «
ילל :■ ־ ■ ״ י ' ־' P ■0 ־ ■ ־C ; 0' ,3־0 1.0 :ס ר ״ , 'י•..;;'־-.- 1: ■..:־־
ס ■ or .0.0; 0:0, סס ל■ נ1'־’;'0 0ד־ל:ן0 1.0•.."ס ;1 ,0:01 ::־״ס." ס,.. סו" .0: 1:0 יס: 1: 11001־ ■n _ 0׳׳: ־־ . ־ ״ - ^ ^1־::dodri, ,0 !0-0 0:1 ■:;-־■.ג t 1 1 ■־, :
ritik ־.:,.'־ mre:n* 4־ nich't
- '1 .1 ׳0 י י ■־' ' י■ ־'־ • י lot;;־ O’; ־ Ol 0110ומי ־ I ל ■0 0 00נiIon, 0■!: to:
טic-lit ■121:011 ,1.0311 ־' fror לס י־׳ l Ictt v-3r־l email -3::o 3:110■. ־
d - 'י ...: I
'■: :1; 1׳:o..o ri,0 00־! לס- ס: or0. trill. ' t
■1.:׳: !1 .־. 0.1-0 "־■ SdiO 00: 00■ :’0 ־ ZXL*
r . • ,. .1 :־ ■ ,-ן or. 1 ■Mo, . ; ' '
0:01100. ■■O - : 0 ו1'1!״־- ;'-י ;■■ ■-ס 0 ך ' ז ■ ■ q ■״־״ ■
. i :11:-: . ־X1^' ie kiod■■’:״ Xr m*lie :oci,־ ■■:׳ •
-id. lofberi tie o.or 0:0:■';;0־;:■ o;!.:, :.;,rat. ’ ■ :
■'1 ‘-יי"־״" ־ ' i 'it : T ; י .' ־ ־׳
י ■■ טעל־' i.l lii .0-0:00. ״(■־ , ״::־..־
0 10 ; ...' 0. :. ; 1 . : ז ־ ־ ,״
r hi;! ;: :ל r'1. ■ -ו : r; -|Co j
l ■ ״orll ' 0 ־, ,0־10 ■ ס: ו'■'. ■r- for ; c- .
*
«*** •־-*» ■*י■*' -־• י *־־?, .«« «*, ...... ^ «t» * ־
1 , '\־ ־ ־י_•' ■ : . droit■::,' ■11 ' ■ :ל o - -. ■».
:T ’ ס^יייסי י e 1־;;־יריי?0־:ר; י• rhtu.no*) J
; 5 " ו ו ־:•־ :;.־ גז ■- ■■ ־" :־
0: . ■■ 3ei j - od ,־ -־ r i 0■ ן■ " ■ ■ h ־.
■ . I od md '■'■' . ■ ׳ ־
... i: ■rod י:: d 001,׳.. t :
0 ''־ ' U ל' - י - ' ’ O. 0. d . O , .0. :)3 id; , 3. 0 0 31 ס״-רג:׳־ y
df־; ' ׳b ־ i- ■־..:: ■ יי':.;a 0 . .11 ׳ .ido ki.'o :0:0 do:,;:;.. 0 I
00 0: " ״ י - ־oo:0 : ׳־:־ i ira 00 00:0 I.־; ־:j ־. ־: :-.:י • ־ . .;יdr ot l
010; too ioh, :0.0:1 .1 icd. od It I ■ Icli ■:;:ordo ddr r. :1.0 0:: .01. ׳0־■ l
ikr ■:, :i..: o, io ■ .,־'■;:dr. id.:: r od.; ::, rid.; oicd־fc,
;:id 0״ ■ ■..or cod :1 . fororl dricdt,
:0 :tolit ' .0■ o: ז 0 . . .־ ־; ־. :■:־־ id i Gilt l
י re ift die r ־ ־*
ro־'' ־.............־ ,:סס•::.;!:: •0' ' •
aod,.,dd;.rdr:d ,o.dddo: tir oi; ־eddo .id 0-.0. סס-ל. trrosnl ; י;;
■0 ■■:־■■
1935
Deutsct,
גרמנית
«
משה
א חוברת שהוצאה בתנועה שלי
ב 1935 אחרי מחנה השכבה הצעירה
אסתר ירוחם
HISTADRUTH OLAMITH SCHEL NOAR ZQFI CHALUZI " HAS-CHOMER - HAZAIR ״
.............................HISTADRUTH " TECHE.LETH - LAVAN
moschavath bnej midbar b'hem. brod.
I
BEN JMIMHH
תדצ"ה 1935
1/Bei uns in Br.ejmi1r.ah d a machen viel Trara an 60 Bnej Midbar aus aller Welt.
Sie spielen und sichieren, sie baden/tachinieren, sie filhlen sich alle wohl, in Bnejmimah.
Fein ist heuer......
2/Der Dan hat drei KTUZoth., Chaverim und Chaveroth, Kadimah und Cheruth, und aueh die Dror.
Im Schereth Reuben,
sind Tier Kvuzoth zu sehen,
Mifal und die Sahomrim,
Hoar,Atid.
Fein ist heuer.....
EIN
ist heuer unser Lager, es ist ein Schlager bei uns im Lager,
ja,minders chon ist unser Sommerlagor, es ist ein Schlager bei uns in BNEJMIMAH!!!
4/Wir bauen Hand in Hand, an Erez,unserem Land, wir bauen Toiler Kraft, bis wir s geschafft.
Die Tags sind sehr fein, wir blodeln und wir sohreien, oh wir nach Hause fahren, aus Bnejmimah.
Fein ist heuer
3/Funf Tagc ror don Schluss, da ka1a,was koramen muss, es kamcn Wiener he.r, nach Bnejmimah.
Maapilim ruft״ ken, im Scheveth Reuben,
D ganiah,Beer Scheba san, im schoTeth Dan,
Fein ist heuer.....
5/Sind wir zu Hause dann, f'angt erst die Arbeit an, wir denken froh zuruck, an Bne jmimah .
Wenn wir nach Erez fahren, wollen wir im Herz bewahren, die sohonen Tage,ja, aus Bnejmimah.
Pein war heuer ....
DAN:
Farbe:Blau
Siman: Schlange
Ruf :Rambara-bambara-bambara-ban Kadimah Schevatenu Dan!!!!! | Behausung:Eselstall
bestehend aus zwei Schvatim REUBEN:
Farbe :Scs
Siman:Sonne
Ruf : Tot Schevatenu,ken,ken*ken,
Jihje Scheveth Reuben!! i!!!
Behausung:Zirkus G-emeinsam:Graue Tilchel Laute Shiftmen
Outer Appetet.
Also,wie gewbh.nlich,begann der Tag mit dem Auf stehen.Nachher vrnrde geturnt(ausser, wenn Sportminister Dr.Bruno nicht ausgesohlafen warl,und da.nn sollte mar! sich waschen,
Zum Waschen hatten wir echtes nasses Wasser.Schrecklich!Was? Eine Kvusah bekam den so-genannten Wasserrappel,und ging taglich in der fruu badon.Da glaubten einige andere,dass es auch fur sie gentige,wenn sich einige ganz was chen*und wollten von Wasser Uberhaupt nichts wissen0Aber die Ftthrer !lessen keinen in Ruths and wuschen einen nacli dem anderen. Es war zum Heulen.Nach dem Waschen ,wenn schon Ordnung in den Schlafkalen war,(oder auch nicht :Nasse Wasche in den Ruoks’aoken---—Kleider hingeworfcn und mit der Decke zugedeckt,
und manch.es andere)kam das erste grosse Tageserelgnis:Das Frtihstuek
.hat die Hande im Gemlise und die F'Jsse im Kakao.........
und dann kam die Hodaah.Es wurde gepfiffen, man lief hin und her ,Latte no oh noch das Oder jenes vergessen,und dann stand man da: .......Riche1 und Agal am Kopf,
V■־־ ' .־״׳ Lift d, •_ :1 ■ ■־:,t ein Tropf!
Gebriillt wurde dabei,dass die ganze Pat! ia wacko.’.to ,Man w.a* ja no oh frischt ;S oheveth Reuben regel.Dan regel.Bnej Midbar regel! J [!Es donnerte nur so.Mit dem Briillen war das-Uberhaupt so eine Sache bei uus.Beim Essen brnllte man,Beim Kiohtessen brtillte man.beim Aufstehen,beim Schlafengehen^bei den Siohoth»fort,Hie:? sine kleine Auswahl der"G-obrtllle״ Ached,staj im,sohalosoh,arbah, Cimonrara aim cim Sim
Jihje Kvuzah Kadimah!!!!!!!!! Jih;;e K-nzah Schomerim! 1
Petitelach petatelafoh, Dem Essen ein droifaches:
Petiatia tatelaohl!!!! Eup-----in den Magen!!!!!
Der Kbchin ein dreiiaches?
Hup-------in die Erd!!.!!!!!
Der angenehmste Ruf:Laachilaaaah!! Der unangenehmste Ruf:Lakum!!!!
Am moisten brullten natiirlich die PUhrer.Der Moschela hatte das, Pfeiferl in der reohten Mundecke angewachsen,und pfiff in einemfort.Am Kerf hatte er ein Kapperl,das man ihm inner wegstehlen wollte,weshalb er in steter Todeegefahr sc'awebte.An der Hand
ftthrto er meist den gnzen. ScHeveth Daa'spaziei’en.Chanan^sonst Duce Oder Hans genannt, war am liebsten in seinem Zirkusze1t,hatte eine Feitsche- in der Hand,und liess den Scheveth Reuben im Kreise herumlaufen.Wenn jemand :ait׳ Lehm und Srde bemalt war, (siehe Kai aus der Kiste’lsp war es sicher Avi,oder einer aus der Kadimah^welcber gerade yon der Arbeit an der Erezkarte zUrttekkam.Otto hingegen fuhlte sioh bei den Gelandespielen am wohlstea. .Oder wenn er sein zerbroohenes Rad zum Richten schiebenIbrnte ,Schon wahrend der ersten Tage bekam er den Namen"Staats fs ind No.I, Dillinger"welchem er aide Ehre machte .Ausserdem be'schaftigte er sioh senr yiel mit der Abwandlung das ?fortes Kasoh: Face-Kasch,Gries-Kasch,Reis-Kasch,Kartoffel-Kasoh ,dcstanes par facefc-az,, .Er hatte dadurch imromer etwas zu tun,Der Robert hingegen war Kapperlfabrikant,oder etwas ahn-liches.Er hatte jede Stunde ein anderes Kapperl am. Kop1‘,da man ihra das orste gestasst hatte,In seiner Kvuzah lebte auoh Brunus,.genannt der Pischiriger,der wegen seiner sohij-nen Stimme und seiner inhalt sreichen Lieder beronders gel debt war ,Stinici war einrnal krank,und kaute Aspirin.Als aber ein Fresspp.kct der beiden Lanier ankm,erwaohte sei-ne Lebensgeister wieder,Salj. sas s entmoder im Kako,oder suchte sie ihre Kvuzah,Auoh die Lilly konnte man liberall selun.Avivah aber war moistens auf dem Strosaok zu finden, da sie besondere Praxis im Fus skaputtmr. chen und Magenverderben hatte:.
Ja,es war iinmer etwas los in Bnepmimah,Besonders fein war die Fahrt auf dem Lei terwagen zur Bundes tagerdffnung.So marcher von uns bekam damals die Seekrankheit,Oder
-6-
far vielleicht der Hungermarsch der Burschen geger. acn Madohenschlaafsal (es ging urn ׳’resspaket0וnicht herrlich,Denials drohte pnejnimah unter den drohnenden Schriten der fampfer einzustilrzen.Besonders nufregend var es,alr, Ottc-Dillinger ..urn nioht auf der faulen Haut zu liegen,mit Avi dem Dreckbuddlcr gene Lnsam alle Polster der beiden Sohlaf-5'aale zusammenstahl.Auch die Naoht,in der verdachtige Gcsellen samtlichen Madchen mit rosa und weisser Zahnpasta schone Muster ins Gesicht marten, werden wir nioht so bald vergessen.Eine der Verzierten leckte die Pasta von den Lippen,und traumte einen herrli-ohen. Traum von Frosspaket und Pfefferminzzuokerln.Es wurde zwar eohwarze Sohuhpastara• ohe geschwaren,aber gluoklicherweise wurde daraus nicets,
Gegen Ende des Lagers dre.ng ein wiides Volk aus dem Stiden in Bnejmimah ein.Es kam direckt aus Oesterreioh,und liess sioh l3׳i uns nioder Diese Barbaren kamen in geschlos-senen Reihen,und tibersohwemmten die ru’igen Gefieldo von Bnesmimah mit ihrem grausli-chen Geschrei.Sie briillten sechsmal so laut ls wir,ebzwar sie nur zweimal so viel wa-ren.Drei Kvuzoth entsandten sie in unsero Sobvatim.Aueh diese Kvuzoth hatten entsetzlioh laute Stimmen,und wir hatten keine ruhige Minute mehr-Die Leute liessen sich ohne weite-res mit Zahnpasta besehmieren,und sich die Fresspaketo stassen,kurz»sie waren ein ganz gewdhnlich.es Volk,
Und dann kam,was bei Dingen,die einon Anfang haben,immer kommen muss ------------
Der Schluss, und Bnejmimah war zu -7-
ENDE
Melodie:Dziadzia
2/Und es sxngt der Pischinger, raufen tut der Dillinger, Dreckarbeit ist Avis Fach, der DuSe macht net grossen Kraoh. Im Kako die Sali sitzt,
Heini in der Ktiohe schwitzt,
Sie briillen,sie schreien, sie raufen..........
3/Moscheh G'stanzeln fabriziert, Robert mit dem Hut spziert,
Edith ist ne Schwimmerin, Stinki,der frisst Aspirin, ,
ATivah,die ist nioht faul, die Kbchin hat din loses Maul,
Sie brilllen,sie schreien, sie raufen..........
Tuchel und Agal
Hoj ,Itichel und Agal am Kopf, wers nioht hat,der ist ein Tropf, steht clann bei der Bodaah und kriegt keine Achilah. Ydlkerball,das spielt man dann und das tut ein jedermann־,
Sie brtillen,sie schreien, sie raufen ohne End.
1/60. Lout 'ware n heuer da, bei uns in der Mosohprah, Bnejmimah ist sie benannt, alien Leuten wohlbekannt,
Z-wei Sehvatim sind hier zu sehen, Dan und auoh der Reuben.
Sie brllllen,sie schreien, sie raufen ohne End.
Hoj ,ftichel und.........
-8-
Ja,viel Schones haben wir im Lac־ r"־bh,T^ ^cnk־• dabei nicht an B!b‘deln und K’aufen.Ich denke an die suhbnen Sichoth uber den Wald und seine Tiere,ttber Bienen und Ameisen.Ieh denke an die Geschichten,die wir gemeinsam gelesen haben.Ihr kbnnt Euoh richer auoh alle an den Bundestag erinnern,anwelchem wir zum ersten Male unsere Kopf-tuoher trugen.Wir me.rschierten im Zofimlager ein und standen dann inmitten der grossen Hodaah, gegentfber dem. Lagerfeuer.Am Tage darauf horten wir das Zwiegesprach Uber die Entstehung unseres Bundem.Wir hatten auch einen Jom K.K.L ,,Wir wollton zeigen,dass wir alle immer an unser Land denken,dass wir wissen,welche Aufgaben der K.K.L, zu erfullen hat,und dass wir ihm dabei helfen wollen.Und so marschierten wir jeden Tag nach der Ho״ daah an der K.K.L.Buchse vorUber,und jeder warf ein FunfhellerstUck hinein.Auch eine I’alastinakarte begannen wir zu bauen.Man erzahlte uns drei Tijulim durch Erez Jisrael, die Gesohichte Ton Eli und Jizchak,welche das Land durchwahdern.Auoh liber unsere Kibbu-zim in Erez horten wir.In der letzten Woohe sprachen wir auch Uber den Ednzug der Juden ins Land Kanaan und Uber die Zeit der Richter ,In drei Chugim lernten wir auch iTrith. Ausser den Sichoth betrieben wir auch viel Sport,badeten,spielten riel Folkerball.Drei Lelandespiele gaben uns die M'tiglichkeit,uns so recht nach Eerzenslust auszutoben,und alle waren wirklieh schbn.Am letzten Tag hatten wir nooh einen lustigen Abschiedsneschof, hei welchem wir uns noch einmal an alles Schone in unserem Lager erinnerten,und uns schon i.m Vorhinein auf das nac-hste Lager freuten,
-9-
N A SOWAS !
!Ein Sonderbericht.
inos Tages,die Sonne schien hell, da flog ein Solel in den Hixnmel schnell. Dort sah er zu seinem grossten Brstaunen die Gotter und Engel zusammen raunen;
Wir wissen vcirklich nieht,was das bedeutet, dort unten auf Eraon uns Sorge bereitet, in blauen Blusen ein wilder Haufen, der nichts anderes kann,als Briillen und
Raufen.
Sie kamen her,nach Brod,der Stadt, kaum waren sie hier,wir hat-ten sie satt. Wenn zeitig morgens die Sonne aufgeht, uns schon ihr Gesohrei den Kopf ־verdreht.
Els pfeift so ein Danger,
die anderen steh n auf,
beginner! einen wilden Lauf
nacheinem anderen,den sie nicht fangen,
dann stellen sie sich hin,
den Mann in der Mitten,
beginnen zu schlagen,zu betteln,zu bitten, Wir Gotter,wir mussen davor uns bewahren, wir fragen,was ist in die Leute gefahren?
Darm nachher bespritzen sie sich mit
Wasser,
sie werden davon naturlich nur nasser. Dann schreien sie wiederuia beim Essen, wobei sie beinahe zu essen vergessen. Dzlmalah dzim und dzlmalah dzon, dzlmalah. leteavon, -10-
Nach dem Essen stehen sie in Reihen, und beginnen von Neuem zxx schreien. Rambara'bi ,und kekeken, dann schreien sie Dan,und dann Reuben, dann gehen sie spazieren,ohne Zweek, und werfen Funfhellerstucke weg.
Wieder ruft einer ein komisahes Wort, und jetzt laufen diese Leute. fort״
Wir Goiter,wir mussen davor uns bewahren, wir fragen,wasist in die Leute gefahren?
Wetzt beginnen sie sich mit. Sot zu bo-
schmieren,
sich Gesicht und Brush mit Lehm zu verzieren, sie bauen Htigerln und treten sie weg, mit einem Wort,sie arbeiten Dreck.
Sie werfen mit Balien,ganz ohne Sinn, sie werfen her,sie werfen hin, sie springen,sie laufen, sie schreien,sie raufen.
Wer weiss,warura, wer wreiss wozu,
Und uns,uns lassen sie nic'ht in. Ruh.
Wir Gutter ,wir mtissen davor uns bewahren, wir fragen,was ist in die Leuto gefahren?
in den Fachten,wenn andere sohlafen laufen sie rum gleich dummen Schafen, stehlen einander die Pylster weg, und werfen dieselben dann wieder weg, aber eines,aas kdnnen sie ohne Massen, einander die Fresspakete stassen.
Doch eines Nachts,da war es zu durnra, da zogen ein paar mit Tuben herum und beschmierten mit vreisser und fosa Svhicht den schlafenden Leuten das Angesicht. -11-
Sie spritsten die Masse in Nase und Ohren die Leute begannen sich dort zu bohren, Terschmierten die Pasta auf Pdlster und
Decken,
erwachten dann mit grossem Sahrecken, jedoch die Schmleregeister waren inzwischen wieder abgefahren.
Wir Gotten,wir mussen dawor uns bewahren, wiis fragen.was ist in die Leute eefahren?
Und etwas spater,als alles schlief, ein Gespenst auf dem Dache spazierenlief.
Doch diese Gauner,die. uns nichts gonnen, begannen auf das Dach zu rennen, mit Stocken und Messera. herum sie
schmossen,
das Gespenst war vor Schreck beinahe zer-
flossen.
Dann gingen sie schlafen, sie sohliefen fein.
doch wir armen Gotter,wir schlief'en nicht
ein,
Wir Gotter,wir mtissen davor uns bewahren, wir fragen,was ist in die Leute gefahren?
llein w'ahrend ein jedor deigetzt und
kiibelt,
was der Solel ihnen sehr verubelt, beginnt er den Spass ihnen ganz zu ver-
derben,
und im Himmel Bnej Midbar zu werben.
Und da es gerad^Ferien gab,doct droben, sah man die Bnej Midbar bald toben, sie wollten auch ein Lager haben, und sich an Face- und Grieskasch. laben. Den Gb'ttern nutzte kein Raunzen־kein Grei
nen,
Tea den Wuston.sbhnen konnten axe keinen verhindern 1ns Lager hinzufahreri, sie fuhren dorthin sogar in Scharon Da. konnten die Getter vor Wut sich nicht
halten,
sie !lessen den Mond seines Amtes waiter, derMond ait dem Jungen nicht lange stritt er gab ihm nur einen argen Tritt, so,dass der Arme in hohem Bogen, zuriick nach Bnejmiaah kam geflogen.
Wo er nun angekommen ist, und mit uns blb'delt ,ait uns issti.
-13-
Am Join K.K.L, beschlossen wir eine grosse Karte von Erez Jisrael aus Erde zu bnuen.Und wirklich begannen war noch an dem selben Tag mit der Arbeit. Ein Chug arbeitete als Vermessungsarbeiter,einer bereitete Stocke vor. eider brachte Lehm,eine Gruppe baute das Ruthenbergwerk,kurz,alle arbei~ betendann begann man das Mittellandische Meer auszuheben,und der Jordan graben mit dea drei Seen wurde gegraben.Etvras sp'ater begann man die Berge abzustecken,und aufzuschuttenJYir arbeiteten alle Freude .Aber als das Relief fertig wmr,und nur noch die,.
.Stadte,Flttsse und Stimssen zu bauen waren,war un-. ser Lager zu Ende.Wir mussten unser Werk im ^Stiche lasseruTrotzdem wir die Karte picht zu Ende arbeiten konnten, werden wir oft an das Yferk denken,das uns mit Erez ver-band,,
WERS GLAUBT WIRD SEELIG,
Ein Beitrag zum Lugenneschef,
Mclodie:10000 Mann,
7) In der Frith beim Schlafengehen kriegt ein jeder Schmonzes.
8) Im Fluss sind Badewannen hier in unserem .Lager,
9) Die Petite arbeitet vom Morgen bis zum Abend.
10) Und der Scheveth. Dan zahlt hundertausend Mann,
11) Und der Reuben der hat der Lent nur zehn,
12) Taglich kommt ein Auto mit viel Schokolade,
13) Und vom Lager weg da fahreri wir im Flugzeug
1)Zehntausend Mann
die kamen her ins Lager. /:Hoch Bnejmimah:/ die kamen her ins Lager,
2) Im Lager wohnten sie in einem grossed. Schlosse,
3) Im Schlosse hatten sie ein jeder eig nes Zimmer,
4) Am Abend in der Frith steht man bei Mondenschein auf,
5) Zu essen giebt es Massen hier in unserem Lager״
6) D0ch die Bnej Midbag die wollen gar nichts essen,
H 0 c h BNEJMIMAH.!!!
-15-
und hatton selbst an dieser Zahl noch lange nicht genug.
5) Und dann am anderen Morgen, do. scjjliefen beide fein
und hb'rton nicht die Bnej Midbar Toll Wut nach Rache schreien.
6) Da Rand man beide Rauber und schlug sie fast halbtot, 30,dass der Burschenschlafsaal einen argen Anblick bot.
7) Die Schlacht die tobte weitor, die Polster flogen schnell und trafen bald das eine bald das andere Raubsgestell.
8) Die bexden sich ergaben,
Bid schwuren Rache laut.
Dooh sollton sie es wagen, so warden sie verhaut!
Me Iodic : Prij01a, prij01a
l) Ea war einmal gewesen, in Lager von T.L. da wdllte raubon Billinger, das grausliche Gestell.
Refr . :Rauber da !Rauber da !
hier bei uns in Bnejmimah. Rauber da!Rauber da! hior in unsorer Mos chavah !
2)Die Nacht, die war sehr duster, da kroch er !ת den Saal,
wo or den armsn Bnej Miibar !
im Sohlaf dia Polster stahl.
3)Dor Avi sei n Komplice,
kroch zu don Madchen bin, v״rsuphte auch in diesem Saal die Bolster wegzuziehen.
4)S0 raubten diese Gauner,
Pblster 20 Stuck,
DILLINGER (oder ״Die Bolsterschlaoht")
Melodie:Eine Seefahrt.
4) Tnsor Ho ini in der Kuche, oh,das 1st no grosse San, hat die Hande im Gemiise, und die Fiisse im Kakao,
5) Und der chonste Ort im Lager, wie er duftet,wie er stinkt, jeder,der an ihm vorbeigeht, gleich in tiefste Ohhmacht sinkt.
6) Und der Dillingsr,dor Raubcr, dor stasst Pblstc-r ohne Zahl:
fur die Bnejmidbar im Lager . ist das wirklich eino Quad!
Hollar iftriari a hollaroaroaroa Hollar iriaria hollaro
'Juitzi t-ou, 4**+*
1) Unsor Lager,das ist knorke, unser Lager,das ist sahb'n; ja,da karm man WtistensbVme und nicht wenig Fhhrer seh^n.
2) In dom Lager gibt's nen Saheveth Reuben und oij*en Dan,
Und ein jeder von den beidon schreit so laut,wie er nur kann.
3)Und der Dtice ist oin Lecker, tov Schvatenu,ken,ken,ken; ausserdeja ist er der Fuhrer von deta Scheveth Reuben.
-17-
MELODIE ftir G stanzl auf Seite 2 u. 3 :Cara,carararara, .....
CHASAK !!!!!'
Melodic:Baboker
alibaba...
Das Lager ist zu Ende wir reichen-uns die Hande ja,minderschon war os bei uns in Bnejmimahi Wir wiirden gern noch bleiberx, uns hier die Zeit vertreiben;
Doch einmal mUssen wir ja doch nach Hause fahren! Naohstes Jahr auf Wiedcrseh n, und dann wird es doppelt schbn, in der Sommermosoharala.
BNEJMIMAH
CSASAK ! ! ! ! i !עתון שכבת הצופים להסתדרות "השומר הצעיר" העולמית
לצופים
למועד יובל העשרים של תנועתנו.
קריאה לצופים ברחבי-ארצות.
במצרי-גיטאות ומחנק-סמטאות, בכרכים משתרעים, בעירות הפזורות:
:
הסכיתו!!
דוברים נעורים, הדם התובע
לרוץ מהמם באש ובמים,
חורגה הגבורה מהיד משוע
מול דגל ענק מונף לשמים.
מי ראשון זעזע בצורות הרקב וקרע אשנב בחומת-הדורות להוציא ראש בזעקת לחפש?! אי שמשון המרעיד עמודי-מקדשים בקריאה חדשה: "תחי נפשי...?!
מי אמר בצמאון־בראשית לתנועה ותהי ?!
אנחנו — הצופים!!!
ועבר שופר-התרועה בכל הארץ,
הלהב לבבות והצת הדמים,
הרעש בסופה מיתרים נרדמים,
לקדש את שנת העשרים שנה.
לא דממה ולא שקט,
לא מפלט-הנודד לאחזה אבודה,
לא שיבת-המורד אל משפחה עזובה לא דרור יקרא
לעת היובל,
תור-המנוחה עדן לא הגיע, מועד אם קרא — צוו להזיע,
זרע, קצר, בצר ועולל וזמר עליז לדאות
עם הרוח,
א. ריכטר
המצפה
חוברת ד' [ט"ו] * פברואר * ורשה * 1934
מעל המגדל
כבוד לפועלים באויסטריה!
מיליוני עיניים ציפו לידיעות מהחזית, מיליוני ידים נתאגרפו,
סוציאליסטים מכל קצוי תבל "היו" בימים ההם בוינה ובלינץ-מקום שם התלקחה המלחמה אשר זכרה לא ימוש מלב כל העורגים לחברה חדשה, כל הבונים מחר חדש.
קרוב לגדות הדונאי, בוינה "האדומה" ובסביבותיה נלחמו מל-חמה גורלית שני מחנות. האחד - על ההברה החדשה, על החופש—
על הסוציאליזם, והשני—על משטר רקוב, על השעבוד - על הפשיזם.
מעמד הפועלים באויסטריה אשר יד ושם לו בתנועת הפועלים העולמית, אשר לה העניק תרבות ומדע, מנהיגים וחכמים — זיכה שוב הפעם אותה בשי הגבורה המהפכנית שעודד את ציבור הפועלים באשר הוא שם וישמש לו מגדלור לימים יבואו.
הקרב עוד לא נגמר למרות ההכרזות מצדי הריאקציה הכללית על סיומו וכשלונו. קול הדמים של אלפי החללים אשר מסרו את נפשם על קידוש הרעיון הנעלה - רעיון הסוציא-ליזם - צועק מהאדמה ומבקש גואלים. רגשות השנאה לפשיזם ורגשות האהדה לסוציאליזם אשר עוררו ימי המלחמה — יהפכו למעשים ויזיינו את תנועת הפועלים, יחשלו את רוחה. על כל הנהרגים, על כל הגבורים שנתלו ושיתלו בידי מעוולים - עתיד הפשיזם ליתן את הדין במהרה בימינו.
צחוק החגבים המסתתרים במערות זדון ותרמית לא יסנוור את עיני המוני הפועלים והסוציאליסטים. לעגם של שאננים למראה הגבורה הגדולה שגילו הפועלים באויסטריה והכרזותיהם על נצחון הפשיזם לא יחליש את התגובה ואת ההכרה ברקבון המשטר הנוכחי, בקלון הפשיזם.
הקשיבו לקולות המכריזים: "אוי למנצחים!"
"אנו עולים על חרבות ופגרים" וגאים הננו על אידיאל הסוציאליזם אשר על מזבחו נפלו קרבנות, אשר בכוח האמונה בו הראה מעמד הפועלים באויסטריה גבורות וגדולות.
גאים ושותפים אנו לרעיון הסוציאליזם ולהגשמתו!
לאחר השביתה בצרפת *]
בזמן שבוינה ובלינץ נלחמו מחנות פועלים בגאון ובגבורה עם אויבי המעמד הפגינו המוני פועלים ברחובות פריז' את כוננותם למלחמה עם הפשיזם ובעד זכויות המעמד. מיליון פועלים שבתו.
היתה זו השביתה האחת בצרפת שאחדה אד כל המעמד החל משנת 1920 — כשנתפלג מעמד הפועלים בצרפת. אכן, אחרים היו הגורמים שהניעו את הפועלים לשביתה ולהפגנה בצרפת, אך אחת היתה המטרה והכוונה — בעד שלטון פועלים ואברים.
מעמד הפועלים בצרפת הוכיח קבל עם, כי ההכרה על ההכרח באיחוד וריכוז הכוחות להגנה ומלחמה מפני הפשיזם המשתער — היא הכרתו, כי לקח גרמניה — לקחו. הוכיח, כי רוח הקומונה הפריסאית טרם הסתלקה ממנו ושביתת מיליון פועלים בשרה את סוף הפשיזם הקרוב לבא.
*) בקרוב נפרסם מאמר מיוחד על מצבה של תנועת הפועלים בצרפת. המערכת.
2
לא הופיעו עתונים, שבתה הפוסטה, בפריז‘ ובסביבותיה לא היו אמצעי-תחבורת (קומוני-קציה) — צרפת הרגישה, בי עוד לא'נבלמו אפשרויות הפועלים ורב כוחם להדוף אחור כל הת-קפה זידונה.
השביתה בצרפת נותנת יסוד להאמין, כי הדברים על הקומונה הפריסאית החדשה לאחרי הקומונה הוינאית — לא מליצה הם, כי אם חזון למועד.
ליום תל-חי
ארבע-עשרה שנה חלפו מיום שיוסף טרומפלדור נפל חלל על משמר העבודה והבנין, ארבע-עשרה שנה מיום שהשם תל-חי הפך לסמל חי לגבור המת.
ביצירה ובבנין נתנה תנועת הפועלים הארץ־ישראלית ביטוי לקשריה התמידיים עם הרע-
יונות אשר לשמם עבד מלחש טרומפלדור ואשר על קידושם נפל חלל איש היצירה והבנין.
ויהי יום י"א אדר ליום ההסברה על חייו ומעשיו של טרומפלדור — ויהי גם ליום המעשה המציין את כל ימי-הזכרון של תנועת-העבודה.
ביום הזכרון נזכור גם את אלה אשר רוצים לחלל את שמו של טרומפלדור ואשר קוראים את שמו על מעשים ודרכים אותם לא עשה ובהם לא הלך. נזכור, כי כל סיסמת "תל-חי" הנש-מעת מפיות בית"רים ורביזיונים — זיוף, שקר וקלון בצדה, נזכור, כי תנועת-העבודה לא תסלח אף פעם לבריונים ולמנהיגיהם המתעים על אשר את בריתם עם ,,הכזב הקדוש", עם התרמית ועם השטן — כינו בשם "ברית טרומפלדור"!!!
אוי לה לתנועה אשר אין לה סמלים משלד, וזקוקה היא לגנוב אותם מאחרים, ואוי לו למנהיג אש" עושה שקר בנפשו ודוגל בסיסמת תל-חי, אשר ראשון היה לעזיבתה בימי מלחמה ומצור.
תל-חי, יוסף טרומפלדור — היו, הווים ויהיו, תמיד מלים קדושות עבור תנועת-הפועלים בארץ-ישראל ועבור תנועתנו בגולה ובארץ.
לחודש הנוער למען הקרן הקיימת
ניתנו 12 חדשים לעבודה למען הקרן הקימת וכל צופה חייב לשאול את עצמו יומ-יום:
מה עשיתי היום למען קרננו?!
ולמה חודש מיוחד - חודש הנוער למען הקרן הקיימת? בכדי להגביר את כוח ההשתערות,
לבחון כל יחיד ויחיד ואת כושר יכלתו ועבודתו, לציין קוים לדרכי העבודה הבאה למען הקרן.
חודש אדר הוכרז על ידי מועצת הנוער כ"חודש הנוער'". מטרת "החודש" היא: להעמיק את ההסברה על יסודות הקרן הקיימת, להנהיג בכל האירגונים את "מפעל המטר'" ולהפיץ קופס-אות חדשות.
בחודש זה תתקיימנה בכל הגדודים והקבוצות הרצאות ושיחות על הק. ק. ל., תחודשנה כל הפינות ותתקיימנה תערוכות א"י-ות בקנים. בחודש זה יופיעו עתוני-קיר מוקדשים לפרובלמות של הק. ק. ל., בפורים תערכנה חגיגות מוקדשות לק. ק. ל. ויקושטו בל החדרים בקן בסיסמאות ופלקטים מתאימים.
שכבת הצופים צריכה להיות הראשונה בארגון "חודש הנוער" בקן, בהסברה ובמעשה.
כל גדוד, כל קבוצה, כל ועד-פועל, כל צופה וצופה — נקראים לגלות את מאמציהם, אפשרויותיהם ו חלוציות ם ב"חודש הנוער"!
ניומה
המצפה
בשנת היובל
*
את תנועת "השומר-הצעיר" יצרו צופים.
הא כיצד, תשאלו, והבוגרים? אכן, הופיעו הבוגרים המנהלים הראשונים והם ארגנו קבוצות וגדודים של צופים צעירים. הם רצו לישר את הגב הכפוף של צעירי הגולה להובילם בסך לטיולים והפלגות וללמדם נימוס והלכות דרך ארץ. אולם כל זה לא היה בשבילם אלא כעין משחק. וכמעט כל המנהלים הראשונים הללו ש"השומר" היה בשבילם מאורע חיצוני שלא חדר לתוך נשמתם הם הסתלקו חיש מהר. אולם נשארו מאז הצופים שהונהגו על ידיהם, אשר המשחק הפך עבורם לחוויה פנימית עמוקה שזעזעה את יסודות נשמתם. אלה שבאו והקימו את התנועה כמבוגרים, למורי "נסיון החיים", תפסו את עניני התנועה כאחד הד-ברים הרבים, פחות או יותר מעניגים, שישנם בעולם, משחק פחות או יותר מוצלח ואולי חשבו בלבם, כי בעצם "הכל יחסי"... אולם הצופים הצעירים משנתכנסו פעם לפונדק אחד והחלו לנשום אוירה צחה של חברת נוער ראו את הדברים באור אחר. הדיברות אשר שיננו להם נעשו לקו חיים שאין לסור ממנו כמלוא הנימא, המשחק הפך להכשרה רצינית לחיים והסיפורים על "השומר" הארץ ישראלי — לצו הגשמה. לפני בואם לתנו-עה לא טעמו הצופים טעמו של אורח חיים אחר ולא היה להם "השומר" לאחת הברירות בחיים, כי אם הדרך היחידה, אשר אין חזרה ממנה. ולא היה "השומר" אחת "התופעות היחסיות" בעולם רב התהפוכות, כי אם האבסולוט בכבודו ובעצמו (כך קראנו בימים אלה לאמונתנו בנצח התנועה ורעיונותיה).
אכן רק מעטים החזיקו מעמד מימיה הראשונים של התנועה. רבים הציצו ל"פרדס" החיים הסובב אותם ונכשלו. ברק האורות
של הציביליזציה, סיר הבשר של הוריהם האמידים וההשליה בדבר האפשרויות התר-בותיות הגדולות הצפונות מעבר להגשמה בקיבוץ - משכו אותם חזרה לסביבה אשר ממנה יצאו בתרועת מרד והתקוממות. אולם היו שלא נסוגו אחור והריהם צועדים בדרך ההגשמה המלאה בארץ, חיים ועובדים בעדר. שומרית, עליה חלמו בעודם צופים צעירים. אולם כיום הם אינם בודדים. שנה שנה נוספות שכבות חדשות של צופים צעירים, המביאים אתם כוחות נעורים, התלהבות, אמונה גדולה בדרך האחת והיחידה אשר לפניהם, דרכה של התנועה.
*
האדם והחברה - אלה הם שני הצירים עליהם סובב מפעלה של תנועתנו. היו זמנים שראינו את האדם, טרם שראינו את החברה. התבוננו וחקרנו בכל עץ ועץ ולא ראינו את היער. התעמקנו אז הרבה בפסיחולוגיה של האדם וכל פרט היה ילד שעשועים לת-נועה, או... לעצמו. לא ארכו הימים ונפקחו העינים לראות, כי קיימת חברה גדולה, עם צרכיה, חוקיה ויעודיה. שפע האור שבא מהסוציולוגיה הכה לרגע קט בסנוורים את התנועה וכמעז שנעלם הפרט וראינו את הציבור הגדול בלבד. הופיע היער בכל הדרו ועמד העץ, כל עץ בצל אפל. אולם אנו תנועת הגשמה חברתית. ולכן מוכרחים היינו לבחור בדרך הסינתזה — של הפרט והחברה. אנו יודעים כיום שאיננו אלא חלק של עם, גרעין של מעמד, פרור של תנועת שחרור עולמית - וכל חוקותיהם, סבלם ותקוותהים הם מנת חלקנו גם אנו. אולם איננו נוער מפלגתי המסתפק בהודיה כללית, בדרך פולי-טית פלונית, אלמונית. אנו תנועת הגשמה ולכן נקודת המוצא של כל פעולותינו הפרט.
מכאן הבקורת החמורה על כל אדם, התביעה להקפיד על כל המצוות השומריות,
4
קלות כחמורות. מכאן התביעה לחינוך עצמי בל-צדדי המחייבת כל צופה להכרת כל ערכי היהדות ושאלות החברה, חישול האופי, ידיעת עברית, כוננות צופית וחלוצית, השלמת התרבות הגופנית והרוחנית וכד'. אין האחד יכל לסמוך על השני, כי אם חייב הוא בס הודו ובעצמו לקיים את כל חובות התנועה.
אם אתה ציוני, הרי אינך רשאי לעסוק בהעברת חלוצים ארצה, כי אם אתה גופא תהיה חלוץ. ואם ציונות משמעה התיישבות הדשה, החיאת השממות והקמת עם עובד במולדת, הרי אין אתה יכול ללכת לתל־ אביב, מקום שם מצטופפים כל אלה שמחפשים חיים יותר נוחים, כי אם חייב אתה ללכת הרחק, הרחק מתל-אביב ולהיות פועל במושבה, להקים נקודת התישבות חדשה.
אם רגיש אתה ליושר ולצדק, אל תהי ידיד סנטימנטלי של כל העשוקים, אלא היה פועל חבר למעמד העובד ועמוד לימין תנועת הפועלים ביצירתה ובמלחמתה. אם איש מוסר אתה לא תסתפק בקריאת ספרי אתיקה ובהטפת מוסר, אלא חיה בקיבוץ, מקום שם מתגשם המוסר החברתי המלא יום יום, שעה שעה.
וכן אנו תובעים מכל פרט את מלוא ההגשמה, כי אגו נכונים גם להעניק לו עשרת מונים סיפוק בעדה השומרית המגשי-מה בארץ.
הוא חוזר בהתפתחותו האישית (התפתחות אינטוגנטית) את התפתחות התולדה הביולו-גית כולה (התפתחות פיליוגנטית) על כל דרגותיה: מהתא הבודד דרך כל מיני יצורים זואולוגיים ועד היצור הזואולוגי העליון - האדם.
וכך דרכם של חברי תנועתנו. הם חוזרים וחייבים לחזור בהתפתחותם האישית את הת-פתחותה של התנועה. רצונך להיות חבר לקיבוץ השומרי בארץ אין אתה רשאי לפסוח על כל הדרגות הקודמות: של תנועה צופית, תנועת נוער וכד'. כלומר אל תהי פיקח מדי ואל תבטל - מעשה "חכם" - את המצוות הקטנות של צופיות, פיתוח אופי, אספורט, היגינה, לימוד עברית וכד' מפני התפקידים הציבוריים הגדולים שנראים לפניך כחשובים יותר: פוליטיקה, בחירות, וכד'. לכל עת וזמן לכל חפץ.
לפיכך חייבים אנו בימי יובל לחדש את כל הערכים שהתנועה טיפחה וריבתה אותם במשך שנים, כי בהם, רק בהם הערובה לבי-צורה ונאמנותה של התנועה לקו שלה מאז ועד היום. הצופים יצרו את התנועה, הם גם ישאו ברמה את דגלה לקראת הבאות.
י. גוטהלף
היובל איננו רק החג של השכבות המבוגרות בתנועה אלא של כל התנועה, אף של אלה שלא זכו להיות בין הראשו-נים. "בכל דור ודור חייב האדם לראות את עצמו, כאילו הוא יצא ממצרים..." ואפילו כולנו חכמים, כלנו נבונים... ולא לשם קיום מצות מסורת. יש בזה משום אקט של העסקת השרשים, חיזוק האילן היונק מזונותיו משכבות רבות ועמוקות. כך, בידוע, דינו של יצור חי.
הועידה העולמית השלישית בורוטקי
בדרך הארוכה
פרקים בספר התנועה
א.
*
מתי מספר נשארו מאלה השומרים הראשו-נים אשר עברו בעצמם דרך כל אותן התח-נות אותן עברה תנועת "השומר הצעיר" בדר-כה הארוכה. רבות היו התחנות, מקומות הח-נייה ולתכופות היו הרבה מהראשונים רואים את עצמם נאלצים לרדת בתחנה אחת מבלי לשוב ולהמשיך בדרכם' כי עייפו, לא הצטיידו לדרך, לא תארו, כי כה ארוכה תהיה וכה תכופות תהינה תחנות המבחן. כל צופה חייב להכיר גם את התחנות האלה ולדעת את דרכם של ראשונים.
כיצד קמו אירגוני השומרים הראשונים?
מה היתה הסיבה שהמריצה צעירים עבריים להתארגן על מנת לחיות יחד, לטייל יחד ולל-כת יחד בדרך? מי הם היו אלה הראשונים? האם היו גם הם כמונו? הגם הם היו מספרים כיצד נכנסנו לתנועה, כשם שמספרים צופים מעל דפי "המצפה" בשנת 1934 ? באותו הנו-סח, באותו התוכן?
הננו מעריכים כל הופעה חברתית בהתחשב עם תנאי-הסביבה, עם המצב הפוליטי והכלכ-לי של החברה הנתונה וע"י כך יקל לנו
לפעמים תכופות להבין את סוד ההופעה החב-רתית (תנועה, מפלגה, מרד, מלחמה וכד').
מה היתה — לכן — דמותה של הסביבה אשר בתוכה נבטו הזרעים הראשונים של הת-נועה ? ציינו אותה אותם הקוים האפיניים לסביבתנו היום, אולם גם בהרבה היתה שונה מזו דהיום. חייהם של בני ישראל בגולה דמו גם אז לחיי זבובים הנתלים בקורי עכ-ביש והנמוצים לאט, לאט. חיים מדומים ללא בסיס, ללא משען בטוח. אך גם חיים ללא תוחלת היו החיים ההם.
היום הנכם שומעים וקוראים — בכל זאת —
על ביאות כוח מאורגנת, במקרים רבים - של היהודים, צירות בפרלמנט וכו'; היום הנכס יודעים וכל אחד מרגיש בכך בביתו הוא, כי יש תקוה ותוחלת ליהודים וזוהי - ארץ יש-ראל. אך אז — לפגי עשרים שנה היתה האנומליה היהודית בולטת ביתר תוקף וגילוייה היו בכל שטחי החיים.
מועטות היו גם הדרישות העצמיות של היהודים — ככוח מאורגן — בתקופה ההיא. ואם היו — מי ישים לב לדרישות זבובים המפרפרים בקורי עכביש או לתולעת המרתפים? לא היה הגיטו היהודי בצורת פרוורים מיוחדים למושב היהודים בערים, אך במהלך החיים, בהתרקמותם — ניכרו עקבות הגיטו והשפעתו. וכן הורגלו היהודים לסביבתם הצרה, ל"עסקיהם" (כי ההשתבצות המיוחדת של היהודים בתהליך התוצרת בכל מקום — לאו תוצרת עצמית שמה), וכן גם חינכו את בניהם — את הדור הצעיר.
היו אמנם גם הורים אשר התחילו להסתגל ל"עולם הרחב", שלחו גם את בניהם לבתי-ספר זרים,
לגימנסיות, אך הרוב המשיך במסורת והעביר בירושה לבנים אשר הם נחלו מאבותיהם אחריהם.
מודדים עקבות
ובזה היו שונים הימים ההם מימינו אנו: היום מבין כבר הציבור המבוגר במידה ידועה לצר-כי הדור החדש, המלחמה בין אבות ובנים בשל רצון הבנים לצאת לטיול, להפלגה, לש-דה - רפה, אולם לפני עשרים שנה הולידה תלישותם הכלכלית והחברתית של היהודים מחדש תורות ישנות. ההטפה הישנה של חכמים ורבנים לפני מאות בשנים "כל האומר מה נאה אילן זה, מה נאה ניר זה — הרי זה מתחייב בנפשו" מצאה לה תיקון גם בימים ההם.
היו גם או כאלה אשר אמרו — וכך גם חש-בו - כי "האדם האמיתי חי במר-תף", כי "כל החי באור, ברחובות ובשדות הריהו לא בן הדור הזה" וכו' וכו'. הרי תז-כרו את השיחה האפינית שבין מנדלי מו"ס ואלתר יקנה"ז צל הטבע והדרו - כה שוחחו וחשבו עוד אז הרבה והרבה מהדור הבוגר.
בשנות השמונים למאה שעברה הולידו הפוגרומים והרדיפות על היהודים את ביל"ו ותנועת חיבת ציון ובעשור השני למאה העש-רים נולדו האירגונים הצופיים הראשונים שהיוו אח"כ את "השומר-הצעיר". כי רוחות אחרות החלו מנשבות מסביב, תריסי ההתבוללות וה-קנאות לא עמדו בפני הרוח המתדפקת והכרח היה ש"תורת המרתף" לא תדבק בנוער. הת-עוררות התנועות הצופיות בקרב העמים, בשנים שלאחרי המלחמה, השפיעה גם על צעירי יש-ראל שחיפשו מרגוע לנפשם, חופש לעצמם ושויון — ויקומו האירגונים הראשונים שמט-רתם היתה דומה לזו של האירגונים הצופיים הנכריים אשר בסביבתם.
כיצד זה קרה שהאירגונים הצופיים האלה הפכו במשך הזמן לתנועה אשר מספר חבריה לשש רבבות יגיע ומספר קניה לשש מאות? בכוח מה והודות למה הפכנו לתנועה ציונית-סוציאליסטית אשר עמדתה בעם ובמעמד גוב-רת והולכת משנה לשנה?
אין משום נצחון במימרא: "ראו הנה ה-"וואנדערפאגעל" והסתדרויות נועד אחרות
אשר קרמו לתנועת "השומר הצעיר" היו ואי-נן, ואנחנו שרירים וקיימים", כי אם יש לדעת להסביר לעצמנו את העובדה הזו, כי תנועתנו לא היתה הרי פינומן פלאי, אלא היתה והנה הופעה חברתית, היסטורית.
ועוד — איננו מאמינים שישנו אלהים כזה שמסר לאיזה אדם, עם, תנועה נכסי-רוח נצ-חיים לשמירה ובזכותם נשתמרו גם שומרי-הנכסים.
איזוהי הסיבה? — הפרובלימה היהודית המיוחדת לא יכלה להיות נעלמת גם מעיני הצופים העבריים ואירגוניהם הראשונים. גם זו בקעה מבעד לתריסי הצופיות הבוידן-פאו-לית וחייבה לחפש ולגבש דרכים.
הצופיות היהודית לא יכלה להדמות לזו של עמים אחרים. הטיולים וההפלגות, המדורות והמחנות היו על אדמת-נכר, ולכן, השדות — לזרים נדמו, ואת היערות כנכריים הרגישו.
הרי תזכרו את שירו היפה של ביאליק "בשדה" ואת רשמיו בברחו לשדה וברצותו לשמוע "מה דבר אדוני מן הקמה, מה לאט הרוח ממשק הקנים הזקופים הגאים" — אלה היו גם רשמיהם של הצופים הראשונים בתקו-פה ההיא.
"כעני אעמוד לפני הוד הקמה המזהירה"; "לא ידי עצבוכן שבלים, לא ידי קומתכם טפחה" — אלה היו מחשבותיו של המשורר ותשובתו לשאלה שהוא עצמו שאל: "הגידי לי אמי, אדמה, רחבה, מלאה וגדולה, מדוע לא תחלצי שדך גם לי נפש דלה ושוקקה?".
זאת היתה גם שאלתם ותשובתם של הצו-פים העבריים, למרות שמרחק ידוע של שנים הבדיל בין תקופתם לבין השנה בה כתב ביא-ליק את שירו "בשדה".
געגועים לארץ, למולדת, רצון להשתחרר גם מכבלי "העולם הרחב" לתוכו התפרצו תחילה הצופים, לרקום את חלומם ולבנות את חייהם בעולמם הצר, אבל המיוחד ומיועד להם — ציינו בתקופה זאת את עבודתם של השומרים הראשונים.
אכן, המשיכו לשיר: "נצאה בשיר על שפ-תנו", "היערה, היערה, נצאה", אך הכוונה
7
שבשירים אלד. היתד. כבר אחרת — לשדו-תינו, ליערותינו.
כה נולדה הצופיות העברית. אותו הנקל, אותו הילקוט, אותה החבצלת — אחר היה התוכן — אחרות המטרות.
*
וכה התגלמה בראשונה השאיפה הלאומית בקרב האירגונים הראשונים של "השומר-הצעיר".
אמריקה מושבת צופים
לא הוצבו ציונים לדרך בתנועה הציונית,
כי ההסתדרות הציונית באותה תקופה היתה עוד — כידוע — בימי אבה, לא היתה לתנועה השקפת עולם ציונית, לאומית, כי המומנט הלאומי בחינוך ובעבודה החינוכית (ובכך הת-חילה התנועה עוד בתקופה הראשונה) נבע מהרגשת-עולם לאומית, משאיפת גרידא
להמלט מהסביבה המנוונת והמנוונת.
כי כזאת היתד. תנועת הנוער העברית — אקט של השתחררות מחבלי החברה הקיימת, ממסורת שלה ודרכה. לכן גם עוררה ריאקציה של הסביבה והחברה נגדה, כי ראו בה מפלס נתיבות חדשים ומחדש "סדרי-בראשית".
למרות זה לא היה בהשקפת הבנים - הח-ברים ל"השומר הצעיר" — הבדל יסודי מזר של הוריהם — הדור הישן. ולמה? השה שבסביבה יש לחפש את הסיבה וההסברה להופעות חברתיות שונות, כך אפשר להבין את המקורות להשקפת-עולם ידועה על ידי' ניתוח יסודי ומהותי של החברה אשד יצרה: וגבשח השקפת־ עולם זו.
השומרים הראשונים היו אף הם, כאבותי-
הם, תלושים מכל עמדה כלכלית מבוצרת, בורג קטן במכונת הכלכלה היהודית האנור-מלית והמקולקלת.
רובם ככולם למדו בבתי-ספר, בגימנסיות: וישבו סמוכים אל שולחן הוריהם ללא מלאכה ועבודה פרודוקטיבית. הקשרים שבין הנוער הזה לבין ההמונים היהודיים לא היו הדוקים ולא חייבו אותם לכתחילה לחפש פתרון לכל שאלות העם, דרכים לשחרורו העצמי הכל-צדדי. וצריכים אתם לדעת שבתקופה זו נר-תם חלק גדול מהנוער העברי במרכבות זרות והתחילו לשרת לצרכים זרים ולנטור כרמיב: אחרים.
הרעיון של שחרור העם היהודי על ידי שחרור האנושיות מצא לו מצדדים רבים בקרב: חוגי הנוער היהודי בשנים שלאחר המלחמה חעולמית ובעצם ימי התסיסה האלה הצטרכה תגועת "השומר הצעיר" לפלס דרכה ולגבש: את מחשבתה הציונית-סוציאליסטית.
(המשך יבוא)
ב. מירסקי
הפיצו
את גליון היובל של "המצפה" בין כל רעיכם ומכריכם, בכל בית-ספר־ בין הנוער העברי
8
אלה תולדות הקבוץ
(סופר לילדי המוסד החינוכי בחג העשור לקיום הקבוץ)
שני מלירדים אנשים בעולם!...
שני מלירדים!...
לבנים ושחורים, אדומים וצהובים...
פזורים בארבע רוחות תבל.
אנגלים וגרמנים וצרפתים ותורקים ופולנים ורוסים והורים וסינים ויהודים... וכי תשאלו -האם לבל אלה האגנלים והגרמנים והצרפתים והתורכים היהודים יש לחם לאכול ובגד לל-בוש וחדר לגור בו ולהסתתר מפני גשם וס-ערה, שלג וכפור ? לא ולא !
בזמן האחרון כותבים בעתונים בי יש עכ-שיו 100 מיליונים של פועלים שאין להם עבו-דה. ואם אין עבודה - אין לחם ואין בגד ואין פרוטה לשלם שכר דירה ואז בעל הבית מגרש את הפועל מחדרו הקטן, אותו ואח ילדיו. מי הם אותם הרעבים?
יש אנגלים ויש גרמנים, יש צרפתים, ותור-בים וסינים ויהודים...
מאה מליון!!! מספר גדול, האין זאת?! אף ילד אחד לא יוכל לתאר במוחו אפילו מליון אחד של אנשים. אבל מספר הרעבים הוא עצום ורב מזה עשרות מונים. הן תבינו שאם פועל אינו משתכר ואינו עובד — אין אוכל גם לילדיו, ולפעמים להוריו הזקנים.
וודאי תשאלו: האומנם אין בעולם די חטה,
קמח ובשר בשביל להאכיל את בל הרעבים? האומנם אין די בגדים להלביש את בל הע-רומים? האומנם אין די בנינים או חומרי בנין שיספיקו למגורה לכל האנשים שבעולם?
יש די והותר!!! יש בעולם מחסנים מל-אים חטה למכביר ובחטה זו אפשר להשביע לא דק שנים כי אם אפילו ארבעה מלירדים
אנשים, והחטה הזאת בחלקה הנדוד נרקבת
במחסנים הללו. יש מחסנים מלאים בגדים,
אריגים וכותנה אשר העש אוכל בהם, יש מח-סנים טלאים כל טוב, וכל הדברים האלה דיים לספק את צרכי בל האנשים וכל הילדים שבעולם - לבל יחסר להם דבר.
אם כן - תשאלו - מדוע זה ככה ?
...כי העולם אינו קבוץ!
יש בעולם כמה וכמה אלפי אנשים אשר להם כל המחסנים האלה והם נותנים סחורה רק אם משלמים להם כסף תמורתה. ואם אין בסף - מוטב להם שסחורתם אפילו תרקב במחסן.
העולם אינו קבוץ..,
מי הם אותם העשירים?
אף הם אנגלים וגרמנים וצרפתים ואיטלקים יהודים וסינים...
האנגלים - גם העשירים ונם העניים -יושבים באנגליה, הצרפתים - בצרפת, הרו-סים - ברוסיה, הצ'כים — בצ'כיה, ההודים-בהודו...
היהודים — פזורים בכל העולם.
יושבים הם בפולין ובאמריקה, ברוסיה וב-רומניה, בצ'כיה, בגרמניה, בהונגריה, באנגליה באוסטרליה, ואפילו בהודו, בסין וביפן, אין כמעט ארץ בכל התבל אשר אין שם לפחות קצת יהודים.
ליהודים אין בית. בכל מקום הם דק אור-חים. ואין אוהבים אותם. על כל שעל מזכירים להם, כי הם רק אורחים. אומרים להם, כי הם אינם נחוצים בכלל, ואל נא תחשבו, כי סתם אומרים, לא ולא! שם "אומרים" במכות. ולפעמים אפילו בצורה גרועה מזו. אם בא חוסר עבודה למדינה - סובלים ונענים הרבה פועלים, אבל בשורה ראשונה נוהגים לפטר את הפועלים היהודים. אם חסר כסף לממש-לה - הריהי מטכסת עצה מה לעשות, ובכמה וכמה מדינות יש עצה ישנה וטובה במקרים כאלה: מצוים בראש וראשונה על היהודים שיתנו את הכסף הדרוש. (וצריכים אתם לדעת כי לממשלות על פי רוב חסר תמיד כםף!) היהודים אינם רוצים להיות תמיד רק אורחים. הם רו-צים שיהיה גם להם בית משלהם. שיהיה להם מקום יותר בטוח לעבודה ואם אפילו תהיה זו עבודה קשה מאד. ועל כן יש בעולם עש-רות אלפי יהודים הרוצים לבוא לארץ ישראל.
9
כשאנחנו היינו ילדים - לא היינו בקבוץ.
לא היינו גם בארץ ישראל. פזורים היינו בגו-לה. אחדים בפולין, אחדים בגליציה, רומניה, רוסיה, צ'כיה גרמניה. לא הכרנו זה את זה. ביל אהד גר בבית אבא ואמא.
ראינו את בל הנעשה בעולם הרחב והרגשנו,
בי בל המעשים האלה אינם צודקים. היינו מובנים לסבול הבל, אבל לא רצינו ולא יכולנו לסבול אי-צדק. החלטנו להיות צופים והקימונו הסתדרות גדולה מאד אשר שמה "השומר הצעיר". החלטנו שכל צופה כשיגדל - יעלה בחלוץ לא"י ובא"י יחיה במו שצריך לחיות דפי הצדק, ידענו כי הדבר קשה מאד אבל לא חשבנו אף רגע שיבול להיות אחרת. אבל בל עוד היתה מלחמה בעולם - אי אפשר היה לעשות;:.במעט דבר, אי אפשר היה לנסוע,
והבחורים והבחורות הצעירים התחילו לצרור את צרורותיהם, ולא היו חוששים לשום דבר. מי שלא הספיק כספו להוצאות הדרך - היה נוסע מעיר לעיר ומארץ אל ארץ ובבל מקום היה מתעכב קצת על מנת להשתבר מעט בסף בעבודה - בדי הוצאות הנסיעה לתחנה הק-רובה - ובך היה מגיע לא"י. זוכר אני גם בחורים אשר החליטו לעלות ברגל לא"י. ואת החלטתם קיימו. כתתו את רגליהם בדרך אלפי קילומטרים, סבלו ממחלות, רעב וקור, אבל כל אלה באפס היו בעיניהם לעומת רצונם העז - לעלות לא"י.
ובארץ ישראל היה אז במו בגן המתחיל ללבלב.
אמנם עור לפני המלחמה באו החלוצים הראשונים לא"י וגם הקימו בה מושבות אחדות
הרבה רכבות היו שבורות והרוסות, ואלה שהספיקו לתקן אותן - עבדו כמעט רק בש-ביל הצבא. אבל סוף סוף המלחמה נפסקה. העמים עשו שלום ביניהם ובבל העולם נדמה באילו פתאום זרחה השמש אחרי ליל זועות ממושך.
וגם אצל היהודים זרחה השמש. בזמן המל-חמה גרשו האנגלים את התורכים מא''י ובזמן שעשו את השלום אמרו האנגלים ליהודים: רוצים אתם לעלות לא"י?! — בבקשה, עלו, ואנחנו נעזור לבם בבל אשר נובל. והיהודים האמינו ושמחו שמחה רבה.
כמו פתח תקרה, רחובות נש ציונה, חדרה, ראש פנה ואחרות, וגם התחילו אז לבנות את העיר תל אביב, הספיקו גם להקים כמה וכמה קבוצית בגון מרחביה, דגגיה, תל חי, כפר גלעדי, אבל במשך זמן המלחמה רבים עזבו את הארץ, הנשארים היו מדוכאים מאד והבנין לא התחרש.
ואולם אחרי המלחמה כשבאו אל חוף יפו האניות הראשונות והתחילו מפרקות מעליהן מאות חלוצים רעננים - באה שמחה במקום הדכאון והבל הרגישו, כי מעתה יתרחשו דברים חשובים מאד,
10
ראשית ההתישבות במשמר העמק
וכן היה.
המושבות הישנות התחילו פורחות. הוקמו גם מושבות חדשות. התחילו מתקנים ובונים מסילות ברזל, כבישים, בתים, וגם העיר תל אביב גדלה והלכה.ממש מיום ליום. אבל ההלוצים לא באו לא"י סתם, מיד כשירדו לחוף שאלו זה את זה: מה נעשה עכשו ? הנחיה כאן כשם שחיינו בחו"ל? הנגור ונעבוד איש איש באהלו? והאחד _ אם גופו חסון ושריריו חזקים ילך מחייל אל חייל ויתע-שר ויחיה בשלוה ובנחת, וחברו — אם חלש הוא ולא ימצא עבודה _ יחלה ויירעב וילך מד-חי אל דחי? הזהו הצדק?
לא!
כולם חיבים יהד לדאוג לע-בודה, וכל אחד יתאמץ לפי כוחו-תיו, ואם יחלה האחד-ידאגו לו בולם לביד יחסר לו דבר, ואם יוולדו ילדים — ידאגו בולם למ-זונותיהם, לבגדיהם ולשאר צרכיהם, ואם יהיה אך מעט - יחסכו הבוגרים מפיהם ויאכילו גם את הקטנים, יגרעו מבגדיהם וילבישו גם את הילדים.
כך חשבו החלוצים.
וכאשר חשבו כן עשו.
בכל מקום עבודה, במושבות ובכבישים, היו מתאספים חלוצים וחלוצות לעשרות ולפעמים גם מאה ויותר והיו קוראים לעצמם : קבוץ. הקבוצים אז צצו ועלו על כל שעל -כפטריות אחרי הגשם בחורשתנו.
פטריה אחת כזאת צמחה גם בחיפה. שמה היה: קבוץ ב' של "השומר הצעיר". והדבר היה בדיוק לפני עשר שנים. אף אחד מכל הילדים הנמצאים באן לא היה עוד אז בחיים, אפילו שלומית ואליהו ואוריאל. היתה רק ילדה אחת ושטה אראלה, אשר נולדה יחד עם הקבוץ. הקבוץ עבד כבנין הכביש העולה מחי-פה לשכונת נוה שאנן אשר על הכרמל. וזאת היתה עבודתו הראשונה, אבל האנשים אשר באו לקבוץ לא היו רגילים לעבודה ולהתרגל לעבודה היה קשה מאד, כי כל מיני זבובים
ופרעושים הציקו מאד. בעבור זמן התחילו להציק גם החמסינים. אחר כך - כשעבר הקבוץ לעבודת יבוש הבצות בנהלל - התחילה הקדחת מפילה אנשים למשכב. ואח"כ באו ימים רבים של חוסר עבודה והרעב הציץ אל מחננו. זכורני, פעמים רבות היתה ארוחת בוקר בלי לחם, ולפעמים היו מביאים שנים־ שלשה ככרות לחם ומחלקים לכל שמונים הא-נשים - פרוסה בזית לבל איש. זכורני ימים רבים אשר במקום ארוחה אכלנו פרוסת לחם טבולה בשמן ולקנוח סעודה - תה בידי סוכר.
צריפים לא היו אז עדיין, מלכד צריף אחד
לחדר האוכל - הוא הצריף של הנגריה היום— ובמקום רצפה - אדמה עשויה תלים ובקעות מסיבת הבוץ שהיה מצטבר. ומלבד עוד צריף קטן אחר אשר אח"ב הגדילוהו ועשאוהו לחדר קריאה. הצריף הזה - הוא בלבדו היה עשוי לתפארה: קירותיו כפולים, רצפת עץ ותקרה. בצריף הזה השקיעו האנשים את מיטב. מאמציהם: לא קנו סובר לתה, לא אכלו לשו-בע ובלבד שיהא הצריף הזה בנוי כהלכה. ולמי נועד המעון הזה - ודאי בנקל תנחשו... אכן, לילדי הקבוץ.
והבוגרים גרו באהלים. היו אהלים שלמים אך היו גם קרועים ובלויים. יש אשר ישכב איש במטתו והנה גשם סוחף ניתך לארץ, ומב־
11
קבוץ ג' - חיפה
עד ליריעת האהל מתחילים המים נוטפים אל המטה ולפעמים ישר על הפנים, על האף, על הכר... זכורני לילות והנה קמה סערה
ואחזה בשולי האהלים והפילתם על שלושת הישנים שנת ישרים. הללו היו מתעוררים מבוה-לים ונמלטים על נפשם עם שארית צרורותיהם אל חדר האוכל הערום, אך היו גם חומרי לצון אשר בחרו לפעמים לשכב בכה תחת יריעת האו-הל עד אור הבוקר. ויש אשר גבר הסער ועקר את האהל ממקומו והטילהו הדחק וראית את שלו-שת דייריו שוכבים במטותיהם כאילו באמצע החצר...
ארבע שנים גרו אנשי הקבוץ באהלים, בקיץ ובחורף. רבים התקררו ורבים חלו במחלות שונות. אך מאום לא אמרו, כי ידעו שאץ ברירה.
כשבא הקבוץ לעפולה היו כבר אנשי הקבוץ רגילים לעבודה וגם היו בקבוץ מומחים רבים בסלילת כבישים, בבנין בתים, בעבודות טיח, רצוף ואחרות. והעבודה היתה רבה והשכר היה טוב, אם כן - צריך לבנות צריפים ולהפטר מן
1929
חדרה. המחנה משתרע על ששה דונמים.
בני; אחר - חדר האבל מ"חמרה". (ירושה מהקבוצים הקודמים) בשלשה טורים עומדים האה-לים מסודרים ב"רחובות".
יום סגריר, הגשם דולף בלי סוף. האנשים חוזרים לאט מהעבודה. לא עובדים היום, לא קוטפים ולא עוררים - גשם בארצנו.
בחדר האוכל מנגן הפטיפון והאנשים שטרם הספיקו לפשוט את בגדיהם הרטובים - אוחזים איש ברעהו ורוקדים. האיקונום מחשב חשבונות — במה הפסיד הקבוץ באותו היום ומי שהוא מחברת
האהלים. ובמשך שנה־שנתים הוקמו צריפים בש-ביל כל אנשי הקבוץ.
ובזמן ההוא היה בעפולה קבוץ אחד קטן ושמו היה: קבוץ ד' של "השומר הצעיד". ראו אנשי קבוץ ב' את אנשי קבוץ ד' — כי טובים הם, ראו גם אנשי קבוץ ד' את אנשי קבוץ ב' - כי טובים, ויאמרו אלה לאלה: הבה נתחבר ונחיה יחדיו. וכן עשו, ויהי קבוץ אחד תחת השנים.
ובינתים נולדו כל ילדי הבתה — עד אורי ועד מיכה והלל.
וכבד היה גם גן ילדים בקבוץ,
כל המאורעות אשר באו אחרי כן החל טגן הילדים ועד הולדת המוסד וכל קורות הקבוץ במשך השנים האחרונות, בהיותו בעפולה ובבואו למשטר העטק וכן גם קורות הקבוצים הרבים כגון מרחביה, מזרע, שריד, גן שמואל - אשר קמו מזמן וגם תולדות הקבוצים הצעירים שנולדו רק בשנים האחרונות — על כל אלה יסופר לכם בפעם הבאה.
חתולי
הליצנים ממשיך לחשוב במה הפסיד כל ציבור הפועלים ביום גשם זה ומגיע עד לסכומים אג-דתיים...
סדרן העבודה משתובב בחדר האוכל, אחרי החברים ומשמיע את קולו הדם: "שמע — אתה תחטוב עצים, אתת - תעזור בכביסה, ואתה נ. תלך למחסו". הפקודות מתמלאות ברצון ושלא ברצון, רק נ. עצוב — איזו פרספקטיבה זו לתקן גרבים ב"מחסן" ואגב לשמוע את החדשות האחרונות בקבוץ. שהתרחשו ושעלולות להתרחש...
יתר האנשים מתרחצים, מתלבשים בגדי חג. גשם בארץ - יומא דפגרא.
12
דפים מתוך יומו
(מחיי קבוץ הדרה)
רק בפינה נאנח אחד — לו היה לנו איזה משק עזר קטן — היינו יודעים איך לנצל את הזמן היקר הזה שהולך לאיבוד. גינה, משתלה, לול - לזה עורג הקבוץ. ולעת עתה...
הפטיפון מנגן — על יד השולחנות משחקים באישקוקא, חורף, 1929.
1930
עומד לו בחצי "חלוץ'", ) מעביר הוא את הטודיה מיד ליד ואחד הותיקים עומד על ידו "ומדריכו" במלאכה קדושה זו ששמה בחר**) (ביום במעט לא עובדים בעבורה זו, הטרקטור חורש חריש עמוק 75 סמ'!...)
הגב כואב, הידים בקושי מרימות את הכלי הקשה ומכות מהולות באנחות קשות מפוררות את
האדמה לרגבים, מוציאים את היבליט, (צמח פרא ששרשיו מסתעפים בעמקי אדמה), מכינים שטח עכור המשתלה הראשונה, משתלת ציטרוסים.
הקבוץ מחנך את "חלוציו" לעבודה ואגב — מכין לו יסודות האישונים של משק עזר.
*) בן מכניס בקבוצים בארץ עולת חדש.
**) בערבית — עיוור עמוק להוצאת היבליט.
פתאום—צווחה בחצר. לאט לאט נכנסת לחצר עגלה.
ק. הביאה את האפרוחים.
ז. הסנדלר מביא חיש מהד את דגל הקבוץ, עובדי הבית עוזבים את עבודתם ואחרי רגעים מספר החצר מתמלאת אנשים.
ק. "בעלת השטחה" מורידה לאט לאט אפרוח לבנבן אחד אחרי השני תחת צלילי "האינטרנ-ציונל" ובגמר המלאכה הזו, נאם ט. הבי גבוה בין חברי הקבוץ נאום "פרוגרמטי" המופנה גם לחברים וגם לאזרחים החדשים. ובהכנסך לחצ־ קבוץ חדרה בשעה 6 אח"הצ, בזמן שובם של החברים מהעבודה וראית שורות שורות של אנשים שטרם הספיקו להתרחץ ואפילו לטעום את "ארוחתם'" עומדים על יד גדר חוטי ברזל המקיף את הלול ומסתכלים לאפרוחים. בלי אחד אומר "מבינות" ומעריך את מספר הבצים שתטילנה וכו'.
ומכאן לשטח שני מגודר-למשחלה. מאות עינים מסתכלות מדי יום ביומו לנביטת השתילים הרכים, ללבלוב העלים.
קבוץ חדרה מלווה בחרדה ובדאגה את ראשית משק-העזר.
1931
צלצול הפעמון. בהולים רצים עובדי הבית בחצר.
מה קרה ? צלצול בזמן לא רגיל.
והנה דרך השער נכנסת בחורה ־ עם צרור לבן ואחריה - מי לא רץ אחריה ? אפילו "היטלר" — כלב הקבוץ...
נוסף אזרח. ניסן בפעם הראשונה בחצר הק-בוץ, הילד הראשון.
שמחה מהולה בדאגה. יש לנו כבר ילד, — התבגרנו.
האנשים אינם יודעים איך לבטא את שמחתם. חדר הילדים מתמלא חיש והמטפלת מבקשת רח-מים שלא לעבור על סף "הקדשי קדשים", רק לכוהנים או יותר נכו; לכוהנות (מטפלות!...) הכניסה מותרת.
נו, וכל אחד מביע את הערכתו: — "דומה
לה", "דומה לו". רואים בניסן הקט'נצ'יק המס-תכל בעיניו הפתוחות למחצה חזות הכל.
האיקונום מגרד את פדחתו: ההוצאות גדלות...
ובערב. חוזרים מהעבודה, הידיעה מתפשטת
קידוח באר בעין-החורש
חיש מהר. יש "מאושרים" שעוד מספיקים "כאפען א קוק" והיתר מסתפק בתיאורם של "המאושרים".
הארוחה חגיגית, הבעל שטחה קורן. האב הראשון.
אחרי הארוחה ידים משתלבות, רגלים מתרומ-מות בקצב - לא שומעים כבר את השירה, חול-צות נקרעות, זרמי זעה. רק מתוך המעגל הצ-מוד נשמעים קולות צרודים - "ונזכה לראות בנים, בנים ובני בנים..."
הילד הראשון בקמץ. -
1932
שבת לפנות ערב. חזרו טה"אי". עיפים ויגעים נכנסים האנשים לחדר האוכל. מ. "מפמפם" חיש את ה"לובס" הגוסס. מצלצלים.
על יד שולחן אחד יושב הרצפלד, היהודי הח-ביב, שערות שיבה אינן הולמות את ברק העינים הצעירות. הוא, מנהל מחלקת ההתישבות החדשה -בפוף על מפה גדולה שעליה רשום - ודי חורית הוא מסביר: "הנה חברה - אתם רואים את אדמת ק. ק.ל. - הזהב על המפה - זו היא אדמת תפוחי זהב. השטח הזה שלבם הוא. בר-שותכם יעמוד ואתם חעבדוהו".
200 עיניים תרות אחרי תנועות אצבעותיו. זהו ה"אי". ה"אי" עובר רשרוש - זהו ה"אי", דרומה לודי חוריה. 250 דונם - זו היא הקרקע המיועדת לקבוץ. אין לה עוד שם. יש שקוראים אותה "אי" ויש-"הדריה", לפי שם גוש הפרדסים בסביבה ההיא.
ולפתע שירה אדירה מתפרצת טהגרונות. המנצח - אותו חבר שלפני רגע דבר על מספרים, על דונמים, על צורות ההתישבוח. "טי יבנה הרריה - הרריה - הרריה -אנחנו נבנה הרריה" -שם הילדה שנולדה - נירה. נכנסנו לניר.
שעות ארוכות יושבים אנשים בחדר האוכל ומ-תכנים תכניות. אין רצון ללבת לישון אם בי מחר יש לקום לעבודה במוקדם.
בשלש שומר לילה מבכה את הלוקס ורק א. וח. אגב "קומזיץ" - ממשיכים בתיכון תכניות. קבוץ חדדה הולך להתישבות...
14
1933
יומא דפגרא, במושבה לא עובדים, פועלים בוד-דים בודאי נהנים מיום זה, אבל בקבוץ...
ב־5 מצלצל הפעמון. גיוס. תקציב להתישבות אין. נוצרה לבן שיטה חדשה-"באמצעים עצמיים", כל רגע מנוצי, כל שעה פנויה מנצלים לעבודה פרודוקטיבית.
ועור מעט מתמלא חדר האוכל אנשים, שותים את הטה במהירות ומקנחים את הסעודה בלחם וריבה.
בחצר אוספים את הבלים - מי בטוריה, מי באת. הקבוץ התגייס. הולכים לעין החורש. "עין החורש" - שם הנקודה. ה"אי" בלי שם הפך לנקודה קבועה.
שורות שורות משתרכים בחולות הממלאות את הדרך - מחדרה ל"עין החורש". בראשית הדרך נשמעה שירה. הרצינות גוברת. נוטעים היום.
והנה הטוריות מתרוממות ונופלות בקצב, פות-חים בורות, נוטעים שתילים רבים, פותחים תלמים ועוד מעט וכל שתיל עומד בשלולית מים. הסו-סים הלבנים שלוו אותנו מראשית קיומנו ממלאים גם הם את תפקידם - הם גם כן מגויסים, הם מובילים מים מהבאר הפרוביזורית. בסקרנות רבה מביטים בידואי הסביבה, על ה"מושקובים" שהופ-כים במשך יום עשרות דונמים שעמדו שוממים דורות שלטים לפרדס רענן.
ואחרי העבודה שוב פעם טשתרבוח השורות באבק הדרכים.
עיפים, אבי מחר — שוב לעבודת חוץ. הרי אנחנו חיים בתקופת הגיוסים.
1934
שני לפידי אש דולקים מעל לשער. הטרקטור הסוחב את העגלות מתקרב לחצר המשק, הקבוץ מחדרה נוסע לנשף. הפלוגה בעין החורש טרחה ועמלה ימים רבים. הקבוץ עובר לעין החורש...
והנה מתקרב על סוס דוהר אחד מחברי הפ-לוגה ומרחוק קורא "חברים תהיו ברובים בביתכם!.."
- למרות העיפוה הרבה, האבק עודנו מכסה את הבגדים, את הפנים... מתוך הגרונות מתפרץ-"ההימנון" -
"ודי חורית, ודי חורית - זאת היא חזית אותה דרוש לכבוש-
ודי הורית, ודי חורית-זאת התישבות כלי אמ-צעים מראש -
ודי הורית, ודי חורית-זהו ממעל נועז כביר -ודי הורית, ודי חורית-נמשיך כולנו את הניר...". תחת בפת השמים - הבמה. על ידה שולחנות, מפות לבנות, וערוכות בנויטב התוצרת העצמית.
באמצע החצר דולקות מדורות. השוטרים יורים לכבוד, השכנים בידואי הסביבה יוצאים ב"פנטזיה", לילה שלם ערך הנשף. לילה של רקודים, הצנות ושירה חליפות. אין נאומים. לכולם ברור די
והותר מה הוא החג בשבילם.
קבוץ "עין החורש" חוגג את החג הראשון על אדמתו...
ובליל סהר זה, ב"אי" המוקף שוחת שורות עצי אקליפטוסים - בין הצריפים המועטים על יד הבית והברכה הנבנית - נותן קבוץ ביטוי למאמצים וסבל של ימים רבים, של גיוסים, של לילות נדודים בשמירה, של התאמצות כבירה -לקראת המפעל.
"עין החורש" - ורשה ברוד רוזנטל
אביב בארץ
מחיי הילדים במוסד החינוכי
אביב חביב ! אביב חביב ! עמודי הטלגרף והטלפון מזמזמים: אביב חביב ! דרורים נתישבו על עמודי הטלגרף: טיק... טיק-טיק... טיק... טיק-טיק... מדברות על פי האלף־בית של מורם. האביב בא!
במהירות הברק פשטה השמועה בארץ.
על חוטי הטלפון שבמשמר-העמק נרדם ינשוף. הללו! הללו! - כאן הינשוף.
- הללו!- כאן הדרור! האביב בא! תתעורר... הינשוף שומע את האביב... הינשוף איננו רואה ביום, עוור מסכן. שומע קול אושה קלה... אלה הם צעדי המים המתנדפים ופוסעים מעלה, מעלה. האדמה נושמת.
הינשוף אינו תאה ביום, הוא שומע - עווד -הנה רעש הזריעה המתבקעת באדמה החרושה. פץ-פץ! מתפוצץ זרע התירם ונובט.
פרסק! פרסק! נשמע מגן הירק - הכל נוב-טים, הכל מתחרים עם השטש - מי ישתה יותר טהר את הרטיבות שבקרקע! התחרות!
מפטפטים הפרפרים, הצפרים, מתלחשים הע-צים בהורשה:
אביב! אביב חביב !
רפאל דוהר בחצר - היי שמה! אביב! הציץ לאותה - סיחה נולדה. הביט והנה בר-פת פרה המליטה עגלה עם רגלים ארוכות, מה-בילות.
רפאל הוא היום תורן בכיתה. יצא רק לרגע
15
"אסור לדבר יותר מ-3 רגעים..."
והטטאטא בידו. על עמוד הטלפון עומדות הסנו-ניות וטטלפנוח ומטלפנות.
- אסור לדבר יותר משלש דקות - השיחה נגמרה - בבקשה לשלם.
קנם !!!
והן ציחקות מטנו ומציצות - וממשיכות.
ה ו ־ ו - ו פ! המטאטא עף גבה אל הפטפטניות -התרוממו ועפו הרחק, הרחק, בשהן צוחקות ממנו.
רפאל! לבשת את המכנסים להיפך! - הסדק המועיל מאד, כשהוא טלפנים - נמצא מאחור!
רפאל איננו שומע - הוא תורן בכיתה ואין לו פנאי לחשוב על המכנסים.
והסרה המסכן אינו מבין כעת את תפקידו במכנסים, פער פה והכותנת נרגזת החשיפה שנים לבנות - מאיימות ממש. אבל עוד צריך לגשת לשפנים - אחת המליטה היום ארבעה בבת אחת.
אמנון - הפוך את המכנסים: צוחקים האנשים.
אין לו פנאי! אני תורן היום !
ריח לחם אפוי עולה מן המאפיה - יפה עלה וגדל הלחם. מחר יתאוננו האנשים, בי יותר מדי עלה הלחם. מחד יאשימו את המטבח, כי נותן מנות חמאה קטנות מדי. לחם, שעלה יפה, עם חורים גדולים באמצע, בשביל בורגנים הוא -בשביל אלה, אשר יכולים לטרוח חמאה כאוות נפשם. לנו דרוש לחם, אשר אין החמאה נעלמת בתוך החורים — אנו צריכים למרוח 3-4 פרוסות לפחות!
כך יתאוננו מחר האנשים - אבל היום הלחם עולה גבה, מטפס על דפנות. התבניות - חום... חם...
ריח לחם אפוי — אביב חביב !
רביבי קמח נתישבו בשערותיו כאילו שיבה זרקה.
חם במאפיה — אגילי זעה רובצים מעל לשפתו של האופה.
- יש לך שפם של זעה — מחייך אמנון — ולנו יש אביב !
צריך לחזור לכיתה.
הילדים לומדים. רמי אוכל בתיאבון את העפ-רון ומחשב חשבונות. ,יואש כותב מכתב לאבא: אבא! דרישת שלום לח בוא בבר מהר — תי ילט תופ (תהיה ילד טוב) ותבוא - כולנו ניה סברצון (נהיה שבעי רצון).
איתן כותב שיר:
כשהילדים ישנים
קופצים מספרים די לעבור!
רק על חודם מטאטא
בפינה הגרבים יצא לרקוד
רוקדים לבדם עם ספל תה.
בקסת צפורן השלחן הענולן
טבל האף שעל יד החלון
התוים מי־ דו־ ר יצא במחול
מוחאים כף ! עם השעון.
ילקוטים עם הגי- עטים, עפרונות
עם מטלית הלוח אדום, כחול
עם צלחת הסיר כסאות, ארונות
בלי נוח, כלי נוח! הכל - מחול.
- "כשאנו ישנים". חברתי שיד לעתון
מרחביה — חרוש בבהמות
לאיתן ידים מחוספסות - כמו פומפיות *) הי-דים של איתן—זה עוד נשאר לו מזכרת מהחורף -כשרוח סוחבת בעד השערות וגשם מרטיב את העולם כולו, ידיו של איתן, הן חלק העולם. בולם עובדים. הידים הפקועות של איתן - חוצבות שיר.
העפרון של רמי נעשה יותר ויותר קטן.
המכתב של יואש יותר ויותר גדול.
הסדק במכנסי אמנון יותר ויותר רחב.
הערוגות בגינה משחירות, מוריקות - מעדרו של אורי פולח, חותך, הופך, מישר. מעדרו של אורי — מעדר של חקלאי מובהק.
— התירס, אשר זרענו - נובט!
האדמה כה שחורה, כבדה, עסיסית - פוריה
האדמה כולה אבעבועות - כמו ידיו של איתן,
כמו פומפיה, נובט ! נובט!
התירס ירה בסימני קריאה ירוקים, גבוהים.
הסלק התפזר בערוגה בטפות אדומות - כהות —
כמו דם נקדש.
הגזר - גזרתו דקה, וכה גזורים עליו - כל עלה כמו נוצה.
*) כלי מטבח __ עשוי פח עליו מכינים ירקות:
כמו גזר, תפוחי אדמה וכו'.
חיים חדשים פורצים בגל חם מלב האדמה.
- היום יום הולדת... אומר רמי. של מי?
- של כל הצמחים!
- אבל אומללים המה - בלילה כה קר... ואין להם שמיכה, כמו לנו - מצטערת נירה.
בו בערב - נירה הקטנטונת, מלוכלכת, פרועת שער נאנחת מרוב עיפות - ואולם עיניה קורנות. בזרועותיה סוחבת זר ירוק רענן, זר תירם ענקי.
- מה עשית, נירה? - נבהלו הילדים.
- זה... התירם הנובט, הוצאתי אותו מהגינה. הילדים נרעשים, נסערים-למה, למה נירה, למה?
- יום הולדת לו היום! - למה עשית בך -התירם הנחמד שלנו... הוא נבט בטאה אחוז.
- הוצאתי אותו שלא יתקרר! ואני מבטיחה לך במאה אחוז, שבחוץ היה מתקרר...
על עמוד הטלפון - ינשוף בודד. מתחת לעמוד — ערוגה שכולה. האדמה הפצו-עה מביטה אליו אל הנשוף הבודד.
למה אי אפשר להנביט זרעים על עמודי הטל-פון רחוק מנירה הטובה?
הינשוף מניע בראשו. ראשו כבש בין כנפיו ויבך.
משמר העמק אממה
הצאן במזרע
17
המדורה העולה
הנה אנו יושבים קבוצת-צופים בחדר מסוגר ואנו חולמים יחד באורו העמום. אספתנו מוקדשת ליובל-התנועה. תולדות-התנועה, התפתחות הרעיון השומרי, עליהם כבר עברנו והפעם יחא אך ערב־זכרונות, בו נחליף רשמים וחוויות-פלאים, אגב שיחה משותפת.
סופות שלג שולטות בשדות ובשדרות הנהרות. ובחדרנו - האביב הרענן והקיץ הלוהט. ליל־קיץ מעודן משיב רוחו עלינו מזה והזנו שואף את ריח העלים הירוקים, החרף.
לפני עינינו חולפים ועוברים טיולים, יערות, מחנות ומדורות וכל התמונות המקסימות, המלאות הוד-פנימי מחיינו.
נארגים הספורים אחד אחרי אחד - אגדה אחת לוקחת לבבות.
ואספר לכם אף אני על קרחה רחבת-ידים בין יערות עבותים ועל מדורה אשר שם דלקה.
ישבנו מסביב וכולנו - הקשבה מאומצת. הקשבה, אשר יש בה משום שכחה, משום אי הרגשת-הסובב. מרכזנו - המנהל, והמדורה - צנור בו הצטלבו מבטינו והרגשת-אמונתנו.
לא האזנו למתרחש מסביב. איש באחיו דבקנו. סרה גם הדאגה למדורה בתווך. שקעה הלהבה ואך כפיסי-עץ עבים הבריקו באודם־האש ונשאו על עצמם להבה קלה.
פתאם הפליט מישהו: "סערה!"
שבעים ראשים הזדקפו מיד בקפאון הפתעה וצפיה.
עבים כבדים רבצו על פני הקרחה. והשכים, איומים יותר היו על פגי היער, המקיף אותנו מארבע הרוחות. רוח שחורה נתעוררה ותגיח בהשתערות אל המגרש הבודד, עצי-המדורה נפזרו כהרף-עין, ניצוצות וגחלים בוערות החלו לרדף זה את זה על האדמה. הלהכה נתלבתה ונפרעה בבלורית ברוח. רטט אחז בנו: אי-עצה? לרוץ? לחכות?
קול חזק, בוטח ומלא"חדוה: - מי למעדרים? והיתר - הורה! אמר המנהל.
- היש עוד בטחון בעצם המהומה? — שאלנו את עצמנו.
הנה טסים מלאכי-חבלה. גחלים אצות רצות. רוח איומה. ושם במרחק שבעים צעד —
להבה שניה. שם לובו שרידי-הגחלים מתבשיל הערב והם בוערים; ואף הם קופצים מהגומה המיוחדת, שוט ועבור על־פני המגרש, אל עבר הבית. ועל הכל — רוח.
ואם יש בטחון בעצם המבוכה - עובדה זו מגבירה את הבטחון שבעתים.
הזרועות מתחברות, הרגלים באות בתנועה. "עוד לא נותקה השלשלת".
אך מי השר? אולי הרוח? הארנים - מסביב? השפתים צמודות לקראת הסערה, ובכל-זאת:
"עוד לא נותקה..."
כולם אחידים בריתמוס ובמחשבה. השערות מתנפנפות באויר והעינים מלוות את להבי־ המדורות.
18
מסביב למדורה
7
מדורה אחת - פה, סביבה ירוקד, השניה - גחלים עוממות השתלהבו בקצה־המגרש השני, השלישית - מלמעלה — ברקים רצופים, והרביעית - בתוכנו פנימה.
וזו האחרונה האיתנה ביותר. מדורות רבות לנו הימנה - האחת, אם לא תכבה.
בינתים עבדו מעדרים בזריזות. נפלו רגבי עפר על האודים הבוערים ואינם.
ואז באנו אחר אחד בצל-ביתנו ומדורה יחידה נותרה לנו - זו המדורה שבלב.
ומדורה זו מתלקחת מדי-פעם בהעלאת הזכרונות ההם ובדפדוף עמודי-חיינו.
הן תרגישו כולכם בדלוק המדורה עתה. חרש היא בוערת, ללא שאון ונפץ אך היא צפה,
היא עולה וממלאה את לבותינו על כל גדותיהם.
פי נסק, אשר
זכרונות מימים עברו
בימים אלה, כשאנו חוגגים את יובל העשרים נזכרתי ביובל צנוע שלי למלאת עשר שנים להשתיכותי להסתדרות. הדרך אליה היתה מעניינת וכדאי לספר עליה בקיצור.
שבוע אחרי כניסתי למחלקה ראשונה של הגימנזיון הפולני-עברי היה המאורע. בשעת ההפסקה, כשהילדות נתאספו בפינה אחת מפחד חבורת הנערים, השובבים, הופיעה פתאם במחלקה נערה זקופת קומה ושחורת שצר ובמרץ נגשה אלינו והתחילה לספר: "אנחנו בוגרי בית־הספר החלטנו לייסד הסתדרות בשביל כל התלמידים. קבלנו עזרה מן המורים וגם אתן יכולות לבוא. אני אהיה ראש קבוצתכן, נשתעשע יחד, נרקוד, נשיר, ונשוחח על ארץ ישראל, חלוצים ועוד דברים מעניינים. התרצו?" בהתלהבות קבלנו את ההצעה.
זמנים טובים התחילו. אמיל, ראש קבוצת הבחורים ידע לכוון אותם ולעניינם באלפא־
ביתא של מורסה והשפיע גם על יחסם אלינו — לבחורות. קלרה, האהובה התמסרה לקבוצתה בלב ונפש והיתה תמיד אתנו, בשעת ההפסקות, אחרי הצהרים — באולם, בשעת הכנת השעור, בריקוד ובשיר—תמיד.
זוכרת אני: בימי חורף קרים נלחמנו קשה עם אמהותינו הזהירות בעד רשות ללכת לאספה, לטיול. הן הרגישו באינסטינקט הבריא שלהן, כי המלחמה הנה בעד דבר הרבה יותר חשוב ומכריע. זאת היא מלחמה רצינית בין שני כחות: הסתדרות-נוער והורים, בצד נפש הילד, ונוכחו לדאבונן, כי אותו חדר צר על הקומה הרביעית של בית הספר ואותם ספורים אודות חלוצים המייבשים בצות, מוש-כים יותר את לבנו מדירתם החמה ואהבתם הגדולה.
אחת, שתים, טפסנו על המדרגות ושמענו בשמחה את הרעש הנעים, הבוקע מהמסדרונות בהם טיילו — באפס מקום — צעירים וצעירות. אנחנו, חברות קבוצת "איילות" היינו מחפשות תמיד את תלתליה השחורים של קלרה שלנו, הגבוהה והגונה יותר מכל הב-חורות ב"השומר".
בחרדת-קודש היינו יושבות על שני ספסלים ומקשיבות לספוריה הנפלאים אודות הצעירים, אשר עזבו את בתי-
הונגריה
טיול צופים
19
הספר ובית הוריהם ועובדים בזעת אפם את האדמה הקשה של ארץ ישראל, כדי להכשיר אותה לעם הנרדף והסובל המצפה לה בכליון עינים. וחוה הקטנה בינינו שואלת בלחש: "ואנו בעוד כמה שנים נוכל להצטרף אליהם?"
כן, חוה'לע התזכרי שאלה חמימה זו? את יושבת עכשיו בקבוץ, כי הלכת בדרך שהתותה לך קלרה היפה, אבל היא כנראה רק לספר יפה ידעה, כי לבסוף שכחה את "השומר" ומרצה לתלמידיה את תורת המטמטיקה, הרחוקה כל כך מארץ ישראל ובצותיה...
חדשים אחדים עברו, הסתדרותנו הצעירה הלכה והתפתחה. אבל בערבים לפני שעזבנו את האולם ראינו שדבר חדש נפל בין המנהלים ומעסיק אותם. ראינו אותם מתווכחים בהתלהבות ביניהם ועם המורה הצעיר. התחלנו לחקור ומצאנו שישנם חילוקי דעות רציניים בין הרוב ובין מיעוט קטן, אבל בעל משקל מפני שהמורה עומד בראשו. חקירותינו התרכזו בעיקר סביב שני הבחורים, אשר בקרו לעתים תכופות את אולמנו וניהלו שיחות ארוכות וסוערות עם חברינו המבוגרים. לא יכולנו יותר להתאפק ואריה ה"גבור" בגדודנו שאל את אמיל מי הם האורחים ?אז ספר לנו אמיל את הבשורה, אשר השפיעה כל כך על חיינו, — כי הסתדרותנו הקטנה והבודדת עומדת להתאחד עם תנועה גדולה ומסונפת בכמה ארצות, ששמה "השומר הצעיר" המעלה חלוצים לארץ ישראל, ושני הבחורים האלה נשלחו מהסתדרות זו, כדי להכיר אותנו.
עכשיו, כשהם רחוק, רחוק, חורשים בטרקטור או משתעשעים עם ילדיהם בשדות "מזרע", יכולה אני לגלות, כי אז פחדנו ורעדנו מפניהם וכששאלו אותנו אם רוצים אנו להיות חלוצים לא הרהבנו בנפשנו לפתוח פה, שמא לא נמצא הן בעיניהם ולא יקבלונו להסתד-רותם ה"אמיתית".
בשבת הראשונה אחרי השיחה הזו התקיים נשף יפה ובשעת הנשף נתקבל איגוד "השומר" של בית־הספר העברי לתוך "השומר הצעיר" ומאז לא התאספנו יותר בבית־ הספר, תחת השגחת המורה, אלא באולם גדול בן 3 חדרים על מגרש וגינה עם עשרות, מאות נערים ונערות מכל בתי־הספר שבעיר.
קרקוב. ברכה
פרקים מספר חיינו
ב. בין הפטיש והסדן*]
הגדוד התישב לו על הספסלים, וקטעי-שירה בלתי-מסודרים המו בשקט. המנהל זאב:
פתח בשיר "מלאו אסמינו בר" וכולם נצטרפו אליו. שלמה, אשר תמיד היה משתתף באספה בכל הוויתו שתק עתה והרגיש כאילו משהו פנימי מעכב בעדו את ההשתתפות המלאה. "האם אני ממלא את תפקידי הנכון בשבתי פה" - הרהר בזכרו את טענות הפועלים, מדי-פעם, בבית-החרושת. ובהיות לשלמה קול יפה וערב, נשמע פתאם מפי אחי-הגדוד זמר עליז: "האח שלמה שיר ישיר, שיר ישיר..." וכולם הסבו אליו את פניהם. אך שלמה לא שר, אם-כי מעולם לא השיב את פני הגדוד ריקם; כאשר ראו שגם אחרי הקריאות והתביעות המיוחדות לא נתרצה, הרפו ממנו.
שלמה נבהל פתע בעצמו:
- מה זה אתי? האם לא רוח-שטות נכנסה בי. הנה אני חוטא לאחי ולחברי, אשר ארבע שנים תמימות בילינו יחדיו.
*) ראה "המצפה" מס' ג'.
20
ואחר זה הטה אוזן לשירה. הושרה נעימה לבבית: "צלצל צלצל כיתרוס נעצב", אשר עטפה את כולם רוך ורוח־תנומה קלה.
- לא! - התנער שלמה - פה מקומי, פה הייתי ופה אהיה!
- זאב! - פנה שלמה אל המנהל בראשית השיחה — אולי תענה לי על במה שאלות?
- בבקשה, שאל ! - ענה זאב. אנשי הגדוד, וביחוד דוד, הטו אזנם בסקרנות מרובה.
שלמה שאל:
- באיזו רשות אנו הולכים לא"י והנכון הדבר, שאנו מנשלים את הערבים מקרקעם ודוחים רגליהם מהארץ! ועוד — האם אין אנו חוטאים למעמד־הפועלים ע"י לכתנו לא"י?
הוא דבר במהירות וכאשר כילה נשם לרווחה.
דוד, וכן גם רבים, לטשו את עיניהם אל המנהל לראות איך השפיעו דברי שלמה
עליו. החיוך, אשר נראה על שפתיו והבטחון המלא בפניו שימח אותם:
- א, זאב מיד יתרץ את הדבר והיה הכל בסדר!
- השאלות האלו - אמר זאב - היו קשות אולי לפני־זמן, בראשית המפעל הציוני,
אך עתה אחרי שא"י נעשתה לנקודת־האור היחידה בעיני המוני - היהודים בגלות, שוב אין התשובה קשה. היא פשוטה ביותר. הרשות ללכת לא"י — נתנו לנו שממות ־ הארץ, הנהפכות על-ידינו לגן-עדן. אלפים שנה היתה הארץ ריקה. לו היתד, תפוסה, כי אז אפשר היה לבא אלינו בטענות. אנו שואפים לחיי-שלום עם הפועל הערבי. ע"י מפעלנו הציוני הרימונו את דרגת־חייו והננו נותנים לו גם מקורות-פרנסה חדשים. דרישות ערבי עבר-הירדן יכולות להוכיח. אנחנו בונים משקים חדשים ובהם עובדים הפועלים העבריים, אך לא דוחים את רגל הערבים. ואין אנו חוטאים למעמד-הפועלים; להפך, אנו משיגים כיבושים גדולים לנחלת כל המעמד. מקדמת-דנא הננו משתתפים בתנועות-פועלים שונות, אך כלום לא נשאר לנו. כחותינו אבדו בתוהו. אך עתה מאחרי שעבודתגו מתרכזת בקרקע קבועה שוב אין מרצנו אובד ואין ערכינו מתנוונים, מהנה של 42,000 פועלים מאורגנים בהסתדרות-העובדים אין זה חטא כלל וכלל.
זאב הוסיף עוד להסביר את השאלות. שלמה נאנח בהקלה: "הלא פשוט הדבר ולמה זה נעצבתי?" והרגיש עתה עוד יותר את קשרו להסתדרות "השומר-הצעיר", אשר בה הוא נמצא.
כצאת שלמה החוצה אחרי האס-פה, ראה בחורה מסתובבת ליד המעון ולעתים היא מפנה ראשה בגנבה לעבר המעון.
רבקה! - חלף רעיון במוח־
שלמה. הוא עמד רגע ובראותו שגם היא התעכבה, עבר בריצה אליה.
- שלמה! - לחשה לו רבקה —
בא אתי נטייל נא קצת.
העיפה בו מבט מלבב. שלמה ראה את עיניה השחורות באפלולית הערב, ומבלי חשוב הרבה נאות לבקשתה. הלכו זמן מה ושתקו. שלמה העיר:
רומניה
מושבה יוצאת לטיול
21
- רבקה! לא אבא לאספה מחר. מעולם לא אביתי לשמוע מזה וגם להבא לא אלך. נתעוררה שיחה רעיונית ואם כי שלמת התחרט על פתחו בנושא זה, לא יכל להשתחרר
הימנו. הוא ספר לה על מהלך אספת-הגדוד ודברי המנהל ושמעתה יש לו הבטחון המלא המלא בצדקת דרכו וממנה לא יזוז. רבקה נמלכה רגע והכתה בנעליה בשלג הקשה, תוך כדי מחשבות.
- מה איכפת לך, שלמה, אם תבא? תשמע גם מה שאחרים יאמרו לך. תווכח...
קשה היה לה לדבר, כי לא ידעה להשיב בעצמה על דברי המנהל, בהיותה גם היא צעירה כשלמה. המשיכו ללכת עד בואם לבית־רבקת.
- פה אני גרה - אמרה — תדע לאן לבא. ועתה — הקור חזק, הקם צוארונך וברח לך הביתה.
שלמה חזר הביתה והרגיש שוב במועקה הקודמת.
- ללכת מחר או לא ללכת? — חשב. המחשבות האלו העציבוהו מאד.
וגם בבית, בלכתו על משכבו לישון שאל את עצמו:
- מה יהיה הסוף, מתי כבר תבא לי המנוחה משאלות אלה ומתי כבר אדע אל-נכון את הדרך אשר עלי ללכת בה ?
אררט
הרהורי יובל
עשרים שגה. עשרים שנות מלחמה ושאיפה תמידית ליצירת חיים אחרים, לגיבוש ערכים חדשים וללכת בדרכים חדשים. כמח שנים, חדשים וימים מבדילים אותנו מקומץ הצעירים הנלהבים והחולמים אשר מחוסר הכוננות להגשמה יצרו רק אגדה חדשה ולא מעשה ראלי חדש?! - כה הרהרתי בשעת האספה החגיגית של קננו, המוקדשת ליובל העשרים. רוח חגיגית הורגשה בכל, ובכל זאת גם חפשית... בגאון הזדקפה קומת הקשישים בשעת שירת הצעירים... הבריקו העינים, ולכשנעצמו לרגע נדמה לי: - הנה אני רואה את הדרך הארוכה
של התנועה, דרך מלאת מכשולים וחתחתים ובדרך זו ילכו שומרים קדימה.
המחנה גדל... העיניים נטויות הרחק,
הרחק... קדימה צועדים ללא הפסק...
המנהל גמר להקריא את היראת היום החגיגית. אחריו מדבר ב"כ ועד האפטרופסין ומבטיח, כי כולם גאים על פירות עבודתנו בגולה ובארץ ומאחל המשך נועז ועקבי, הישגים חדשים בשדה התחיה והשחרור העברי.
מדברים חברי ההנהגה הראשית.
ראשון — סבק במלים קצרות, חזקות הנכנסות אל הלב: "מהו סוד המהפכ־
נות והחידוש אשר תנועתנו החדירה לרחוב היהודי? מהי זכותנו ההיסטורית המיוחדת? — ראשונים היינו בהעזה להפוך מלים נעדרות תוכן על התחיה הלאומית והחברתית של היהודים למעשים ממש. הגשמה, הגשמה עצמית, חלוציות - זהו תוכן הערכים הנצחיים שלנו..."
היתה שיחה. "הדוד" ס. מספר על פרקים מעניניים בקורות קננו מלפני המלחמה, כי הרי
22
יוגוסלביה
מושבת-קיץ
ידעתם שקננו הוא אחד הותיקים בתנועה. למשמע ספוריו החיים והרב גווניים נדמה, כי ההיסטוריה עצמה מדברת. ואחרי כן — לא ידעתי איך זה קרה — נמצאתי במעגל השומרים המרקדים.
היום — אחר היה הריקוד, שלא כרגיל, חגיגי, סוער; אחר היה ריטמוס הרגלים, דופק הלבבות: "עוד לא נותקה השלשלת, עוד נמשכת השלשלת"!...
ויום לאחרי המפקד החגיגי, לכשיצאתי החוצה פגשתי צעיר אחד מדבר בעברית. האין זד,
שומר? ניגשתי ושאלתי. - כן, מרחוק, מווהליניה. שוחחנו ארוכות בשאלות וענינים שונים.
אכן, פלא! מאות קילומטרים הבדילו בינינו, המקרה זמן אותנו יחד, ובכל ואת — אח,
קרוב, ומה טוב גבין חד את רעהו. ואז הרגשתי בגודל תנועתנו "המקרבת שמים לארץ!"
קבוצת "שמש", לבוב רוניה
שלשה שמרדו
והוא היה הראשן...
את אביו ראיתי לפעמים בצאתי לטיול, הוא היה שב אז לאחרי יום עבודה קשה כשראשו מורד, ופניו מביעות דאגה למחר. ולפעמים פגשתיו בחנותו כשהוא עומד אצל שולחן ומתגר עם הכפריות ובקולו מכריז על סחורותיו. ולפעמים מצאתיו בביתו — בבקרי את בנו — כשהוא יושב ומעיין בספרים הקדושים בשקט ורצינות. תקותו היחידה, סיבת עמלו הרב—היה בנו היחיד. בבוקר לא עבות אחד "ברח" הבן, עזב סביבה ישנה, את חברת "השקצים" הלועגים לו וליהדותו וידבק בדרכים אחרות וימצא סביבה חדשה בקן "השומר הצעיר" בו חי ויצר. והוא היה הראשון.
כשבאה אלינו ביום קיץ אחד הבחנתי בעיניה הבהירות את עברה והוה. ראיתי בתוכן את מרי גורלה ומציאותה. בת להורים אדוקים היא היתה ונלחמה תמיד עם ההורים על רשות לקרא, להשתלם — לחיות. בעולם רומנטי, בעולם בלטריסטיקה וספרות חיתה ובסביבה משועבדת, מחניקה, זרה לרוחה. מתוך רצון לברוח מסביבתה היבשה, ממציאותה המשעבדת, להיות חיים אחרים ובסביבה חפשית היא באה אלנו.
ועכשיו — רוקדת "הבת" במעון יחד עם בחורים ובחורות בני גילה ושותפים לרעיונותיה.
ובבית המדרש על יד "המזרח" עומד אבא ומתפלל תפלת מעריב צנועה וחושב על החרפה שהמיטה עליו בתו בבגדה במסורת ובמשפחה האדוקה...
*
והוא היה האחרון...
פניו הביעו את כל סבלו ויסוריו, את התאבקותו הקשה עם החיים אשר צחוק ושמחה היו זרים להם.
הוא ספר: היו ימים וגם הם היו עשירים. הוריו חלמו על "התכלית" של בנם, הבן שחק בשעשועים יקרים. הוא היה אז ילד. עכשיו הכל חלף. מיראת בעלי-חובות, גובים ונושים מת האב. ועכשיו — כובסת האם העדינה לבנים בבתי העשירים. ובנד. יושב כפוף - גב ע"י מכונת התפירה. והוא גם כן ברח. הוא ברח מחיי עוני ודוחק, מגלותו המרה, ומלילות גדודי השנה, הוא בא מתוך הבנה לתנועה שתפתור את שאלותיו ותשיב לו את המנוחה והשמחה שגזלו הימנו החיים.
בילסק — "במעלה". דוד
23
כיצד נכנסתי להסתדרות "השומר-הצעיר"?
(תשובות צופים על האנקיטה)
* רינה בכתה, חלתה ונכנסה
בקצה הרחוב יש בנין גדול ובו נמצאים כל בתי-הספר העבריים וגם האולם של "השומר-הצעיר". אחי הגדול היה הולך לשם מדי יום ביומו, כי הוא היה שומר. מדי עברי על יד הבית הזה, היה לבי מושך אותי להביט דרך החלון ולראות מה שנעשה בבית פנימה. פני השומרים והשומרות, העליזים, הרקודים היפים והשירים הנעימים שלהם. שבו את כל כל חושי. כל מיני אמתלאות הייתי מחפשת בכדי לבקר את אחי באולם של "השומר-הצעיר". רציתי להיות כפירה, ללבוש את החולצה עם העניבה הירוקה ולעמד בשורה. אולם מה לעשות ? לכפירה יכולה להיות נערה בת עשר ואני עודני בת תשע וחוץ מזה הייתי קטנת-קומה ותמיד הייתי מגביהה את עצמי בכדי להיות ראויה להכנס לתנועה ולהיות כפירה, אך ללא הועיל. פעם בקשתי את אמי בתחנונים ודמעות על עיני, שתרשה לי להרשם בין הכפירות, אבל היא באחת: עוד קטנטנה את, עוד תספיקי. הנימוק שאני קטנטנה הרגיזני מאד ובאותו יום לא אכלתי וכמעט שחליתי מרוב צער. התפייסתי רק כשהבטיחה לי אמא, כי ליום הולדתי העשירית תרשה לי את הכניסה לקן. ימים אחדים לפני יום הולדתי הלכתי עם חברותי האולמה, בכדי להרשם בגדוד כפירים. קבלו אותי בסבר פנים יפות. המזכיר רשם אותי בפנקם ובבת־ צחוק על שפתיו אחל לי שאהיה כפירה נאמנה וש־ אצליח בדרכי החדשה והקשה.
ומהי הדרך החדשה? ומדוע דוקא קשה? לא ידעתי. אספת הקבוצה הראשונה נועדה ליום השבת — ביום הולדתי. הזמנתי את כל הקבוצה ואת ראש קבוצתי לביתי. ומה גדולה שמחתי, כאשר כולם התאספו והביאו לי מתנות שונות. גם אמא הגישה את מתנתה: תלבשת שומרית מלאה. לבשתי חיש את בגדי החדש ואחר-כך הלכתי עם קבוצתי אל המעון לאספה. היתה אספה יפה וחגיגית ובאותה שעה נשבעתי, שאעבוד בכל כחי ואלך בדרך השומרית הקשה.
זה כשש שנים אני בהסתדרות ואת שבועתי אני זוכרת ומקיימת תמיד בשלמות.
קוברין, גדוד "במעלה". רינה
* לאחר הפלגת ל"ג בעומר
"מחר בבוקר — להפלגה. אולי תשאיל לי תרמיל?" בדברים אלה פנה אלי אחד מחברי—
יום לפני ל"ג בעומר.
למראה התכונה הרבה לקראת היום הזה בקרב חברי השומרים החלטתי לקום השכם בבוקר וללכת יחד עם השומרים לטיולם. בחצר הקן מצאתי את כולם לבושים בתחלוצת שומרית ועם פקודת המנהל הראשונה הסתדרו כולם בסך ולפי קצב התרועה צעדו קדימה ואחוריהם — המוני
ברלין במחנה צופים
צעירים, יהודים ואני בתוכם. עם בואם אל המקום פרצה מפיהם שירת "תחזקנה" שהשפיעה עלי מאד ואחר כן - סידור הגדודים, השיתוף, ארוחה קולקטיבית, הקמת המחנה, הממרה, ההורה, האהלים הנטויים, המשחקים ושירת 400 שומרים — כל אלה צדו את נפשי ולמרות טענות ההורים נכנסתי למחרת לגדוד "משמר-העמק" בקן.
ולוצלבק. יצחק מ.
* מאפלה - לאור גדול
כשאני מתחיל להזכיר לעצמי כיצד נכנסתי לתנועה חולפות מבלי משים לפני שלש שנים,
אשר אז הייתי בבית"ר. שום זכרונות יפים, שום רשמים מהשנים האלה לא נחרתו במוחי. הכרתי וראיתי רקבון בכל, חוסר מעשה, מליצות. הכרתי והוכרחתי לברוח מהסביבה הרעד. ההיא. במשך חצי שנה חפשתי אחרי הסתדרות מתאימה מקום שם אחיה ואעבוד ובסוף נכנסתי ל"השומר-הצעיר". הרגשתי, שיצאתי מאפלה לאור גדול. מצאתי: חיים, שמחה, רצון לעבודה, סביבה שונה תכלית שינוי מזו, אשר בבית"ר. ראיתי, כי כאן מתיחסים באותו האופן לבני עניים ואיש לרעהו אח יקרא ואינם לועגים לעניים כפי שהייתי רגיל לכך במעון הבית"ר.
זה שנה הנני בהסתדרות ומיום ליום גדל הקשר ביני לבינה, וגדלה ההבנה מצדי לתנועה, למטרותיה ותפקידיה.
"אל על", רובנה. ד. אקומר
* בשבועות, בגן, באספה ראשונה
זוכר אני: יום קיץ, שמים בהירים, אף עב קל לא נראה עליהם. חג השבועות. היה זה חג מיוחד עבורנו— ילדי הרחוב, כי ביום זה נתקבלנו להסתדרות. הבשורה על קבלתי להסתדרות השפיעה עלי מאד והרגשתי צורך פנימי להתחלק עם מישהו ברשמים אלה. רצתי מהר הביתה וספרתי לאנשי הבית, אך איש לא הבין לי ולשמחתי.
הודיעוני: היום אספה. התאספנו בגן. העצים היו בעצם לבלובם והתחדשותם ועד היום איני יידע, האם היה אז באמת הכל כה יפה ופורח, או שמרוב שמחה ראיתי הכל בעיניים אחרות. הסתכלתי: מחנות בחורים ובחורות שלא ידעתים עד עתה נהרו מכל העברים. בין רגע הסתכלנו איש לאחיו והתחלנו להבין, כי הננו יחד עדה אחת גדולה — אחים לתנועה אחת. והיום מלאו 5 שנים לקיומנו ועבודתנו בגדוד.
מזיריץ דב
* משפחתנו היא ציונית...
כמעט כל בני המשפחה שלנו הם ציונים מבלי להוציא מהכלל גם את אבא ואמא. ידעתי כי אבא הוא ציוני, כי הרי מדי שנה היה תורם ל"קרן היסוד" וגם אמא אמרה שהיא ציונית למרות אנחותיה החרישות לאחרי כל תרומה למען הקרן-הקיימת שנאלצה לתת בתוקף דרישות המריקים... גם אחי הבוגר הוא ציוני "שלם" (כך הוא בעצמו אומר יום-יום...), כי לכן חבר הוא למפלגה רביזיוניסטית ומדבר יומם ולילה על מדינה יהודית משני עברי הירדן ועל ז'בוטינסקי.
בעודי צעירה ספרו לי הרבה על א"י ועל הצורך בגאולת הארץ ואז האמנתי, כי כל המספרים והמתגעגעים הם ציונים... גמרתי את ביה"ס העממי, התחלתי יותר להבין ותמיד הרהרתי האם "ציונים" כאלה כגון אבא, אמא ואחי הבכור—הם יגאלו את הארץ, בכוח הדיבור, הפילפול וההסכמה? ב"השומר-הצעיר" ראיתי את מניתי היסודות לחיים החדשים ולבנין ארצנו — ולכן נכנסתי להסתדרות. חוה
25
אנחנו והקרן הקימת לישראל
מערכת "המצפה" החליטה לתת מקום בעתון למדור מיוחד מוקדש לק. ק. ל.
ושאלותיה. בקשר עם זה קבלנו ברכה מאת מנהל מחלקת הנוער שע"י
הלשכה הראשית לק. ק. ל. בירושלים וזו לשונה:
צל מערכת "המצפה"
חזק!
ברכתי הנובעת מקרב לב שלוחה לעתונבם לרגלי יובל התרועה, עצם קיום עתון עברי בגולה ברבה רבה בו. ועל אחת במה ובמה עתון של תנועת נוער מחנכת ומגשמת, הוי צומר, עתון שהוא עברי לא רק בשפתו, כי צם גם בתכנו, שכן הוא נלחם לאידיאלים ולחיים עבריים, למציצות יהודית חדשה שבטויה. האחד והמיוחד היא הלשון העברית.
ומשנה-ברכה מוצא אני בעתון צופי, כי שכבה זו של התנועה היא בעיני החשובה והעיקרה ביותר. כאן, בתוך שכבה זו, גנוזים אותם העסיסים, שהם מפרים. אחרי בן את האלון של התנועה, מחזקים את שרשיו ומיפים ומרחיבים את נופו.
וקבלו נא את ברכת הלשכה הראשית של הקרן הקיימת לישראל בירוש-לים ושל מתלקת-הנוער שלה ביחוד, על אשר ידעתם לטפח בקרב שכבת הצופים לא רק את הקרן הקיימת שלמטה, את הטפול בקופסא הלאומים שהיא לנו אוצר לאומי גדול, כי אם גם את הקרן הקיימת שלמעלה, זו של תורת הציונות הנאמנה ושל החינוך הארצי-ישראלי.
חזק ואמץ נתן ביסטריצקי
חלוץ הקרן הגואלת
מימי השחרית של התנועה ועד היום הזה עובר "השומר הצעיר" כחלוץ לפני מחנה הנוער בחזית הפעולה למען קרן הגאולה, שהיא חזית ההגשמה הציונית. מברית זו ברכה רבה צפונה לשני הצדדים גם יחד.
ל"השומר הצעיר" כיצד ? - עוד בימי הא-ביב של התנועה, בימי גבושה הרעיוני ול-בון פרצופה האידיאולוגי היתה הסתדרות "השומר הצעיר" תנועת הגשמה. עיקר זה, שחרתה ההסתדרות על דגלה כיסוד מוצק ואיתן הביאה אותה לידי התקרבות עם מו-
סד זה, התובע קודם כל מעשה ופעולה, חליפות ותמורות שונות עברו על התנועה; ועם גידולה, התפתחותה האידיאולוגית וביצור שיטותיה החינוכיות, הלכה והתרחבה גם עבו-דתה למען הקרן. המעשה היום־יומי יצר יחס של קירבה נפשית בין כל חבר בתנועה, השואף לגאולת עמו בארצו המשוחררת ולג-אולת כל פרט, ובין הקרן הגואלת את אדמת הלאום למען תשמש בסיס נאמן להקמת הרי-סות העם, החי מיגיע כפיו על יסודות של צדק ויושר. בצד היחס האמיציונלי הזה, שבא לידי גילוי במסירות הרבה של חברי ההסתדרות על קניה, גדודיה וקבוציה, הלך
26
ונתגבש הקשר הרעיוני שבין יסודות התנו-עה ועיקרי הקרן הקימת לישראל. הערכים הלאומיים והסוציאליים, הגלומים בתוך האי-דיאה של גאולת הארץ, הפכו לנכסי צאן ברזל בשביל האידיאולוגיה של התנועה. הנ-סיון הרב, שתלך ונצטבר משגה לשנה, יצר שיטות, אשר שלבו את העיקרים האלה בכל עדשת העבודר. החנוכית של התנועה, בציינן את תפקידה של הקרן הקימת בכל שכבה, בהתאם ליסודותיה הפסיכולוגיים.
בעשור השני לקיום התנועה נכנסה עבו-דת הקרן הקימת לתוך מסלול קבוע. נוצרה שיטת ההערכה העצמית, שמשמעה קביעת קנה־מדה להתאמצותו של כל קן וכל יחיד למען מפעלנו הקונסטרוקטיבי בארץ, שיטה--שהפכה עתה למנת חלקו של כל הנוער הציוני; בשנת החמש-עשרה לקיום התנועה הוגש לקרן הקימת "שי" — חוברת סטטיס-טית צנועה, שהביאה את "שירת המספרים" של "השומר הצעיר" לגואלת אדמת הלאום; ועל סף שנת העשרים - באה "תורת המע-שה", לאמר: תורה של מעשים ומעשה שהוא תורה.
ולא נשארה חייבת הקרן הקימת לישראל לבן-בריתה. לדור המגשימים, שעלו אר--צה, כדי לבנותה בזעת־אפם, הושיטה הקרן יד עזרה והעמידה לרשותם שטחי אדמת שנגאלו בסיועם של חברי התנועה בגולה. -קבוצים שומריים נטו את אהליהם על קרק-עות הקרן הקימת. מתוך עמל ומאמצי־התנו-שה בתפוצות ישראל, צמחה פרחה חורשת "השומר הצעיר" במשמר העמק, המונה קרוב למאתים אלפים עצים והמשתרעת על שטח של 700 דונמים ארמה.
לקרן הקימת לישראל כיצד ? - היה זמן וברחוב היהודי לא התנוסס עדיין מספר כה רב של דגלי הסתדרויות לזרמיהן ואגפיהן ואזי עמד "השומר הצעיר" יחידי בין הנוער במערכת העבודה למען הקרן. באו ימים וה-תנועה הציונית הת חבה והסתעפה, נוצרו תסתדרויות-נוער חדשות והנה עד היום הזה
עדיין תופס "השומר הצעיר" את המקום הראשון בהכנסות של הגוער. ולא עוד: הוא משמש דוגמא וסמל בשביל כל הארגונים ושיטת עבודתו החינוכית קנתה לה זכות אזרח בכל ההסתדרויות. מחנה חלוצי נאמן, המ-ביא לא רק את הלבנים לבניו, כי אם היודע גם לפרש ולהכריז על תעודתו הלאומית של הקרן בזמן הזה (ואל נא יהיה הדבר הזה קל בעינינו, ביחוד בתקופה הנוכחית) — מצאה לה הקרן הקימת בתנועת "השומר הצעיר". התנועה נתנה לקרן שיטות־עבודה חדשות וצורות-אירגון חדשות, הרחיבה את חוג פעולתה ופלסה לה נתיב למחנה הנוצר הציוני.
עם רבות השנים רבות גם המצוות. בשנת העשרים לקיום התנועה שוב הועמד "השומר הצעיר" בפגי תפקידים חדשים, כי על כן נמצא הבן־ברית במצב חמור. אפסה הריזרבה הקרקעית של הקהק"ל, הצמאון לקרקע הולך וגדל, המכשולים מבחוץ ומבפנים נתרבו. ובשעה רצינית זו שוב נפל בגורלו של "השומר הצעיר" לצעוד קדימה, בראש עס-קני הנוער, להכפיל את המאמצים ולהשלישם.
והתפקידים הקרובים הם: התנועה העול-מית קבלה על עצמה לאסוף למען הקרן בשנת תרצ"ד סכום נוסף של 6 אלף לא"י כדי לאפשר לקרן הקימת לגאול שטחי אדמה חד-שים, שעליהם יתיישבו הקבוצים "פלנטי" ו"במסילה" מפולין וקבוצים מארצות אחרות.
והתפקיד השני: לאחר שנות נסיון ניגשה הקרן הקימת לישראל להגשים את דבר התרומה העצמית בצורת "תרומת-המטר". הוא אומר, שעל "השומר הצעיר" הוטל שוב להיות החלוץ בין הגוער במפעל זה, להגשימו ול-שמש כאחת סמל בשביל כל יתר האירגונים.
ואתה, הצופה והצופה הבוגר, שמע: אליך הפנינו את דברינו הפעם משום שבקרוב יוטל עליך כל עול המצוות האלו. במשך השנים הקרובות תעמוד אתה בחזית הפעולה הציו-נית המעשית של התנועה בגולה. לפיכך זכור: אל-נא תביישנה בחרותה וזקנותה של התנועה את נעוריה! ר. ארזי
27
בחזית המכרעת
א. התנועה והקהק"ל
התפתחות מפעלנו למען הקהק"ל אינה התפתחות של מגבית כספית גרידא. פעולת הקהק"ל בתנועה — זוהי פעולתנו למען גאולת הארץ. זוהי השיטה, והיא קשורה ונובעת מתוך תפיסתנו את דרכי הגשמת הציונות.
ציונותנו היתה תמיד ציונות של הגשמה. יסוד זה של הגשמה עובר כחוט השני את תפיסתנו הציונית והוא נרקם דרך חלום המושבה השומרית מלפני עשרים שנה ועד התפתחותנו לכח בר-משקל בציונות ובפעולתה הקולוניזטורית והפוליטית כיום הזה. יסוד זה של הגשמה קשר גם תמיד את התנועה עם מפעל גאולת הקרקע ועם נושאה היחידי— הקרן הקימת לישראל.
וכך קם הקשר הגורלי של תנועת השומר־ הצעיר והקהק"ל שהוא קשר ללא תנאים וללא סטיות קוניונקטורליות בהתאם למצב זה אחר בתנועה הציונית. כי קשר זה נובע מתפיסה ציונית ידועה והיא הציונות הקונסטרוקטיבית שאתה אגו קמים וקיימים.
לא בכדי עומדת תנועתנו זה שנים רצופות בראש פעולות הקהק"ל. מפעל ההגשמה של כל חבר בתנועה לא מתחיל רק עם היציאה להכשרה והעליה,כל חינוכנו הוא חינוך להגשמה - לפעולה קונקרטית. יחסו של האדם לתנועה הוא שלם. כל בן-מדבר, צופה ובוגר רואה את כולו בתנועה בכל שעה ושעה, וחובת ההגשמה אף היא חלה עליו בכל עת ושפה. וציונות הגשמה בתקופה החינוכית בקן, היא ציונות שיש בה פעולה ממש למען בנין הארץ, משמע — פעולת גאולת הקרקע ע"י הקהק"ל. אין שני לנו בפעולה זו בין כל תנועות הנועד ואף אלה שהן "גלותיות" ביסודן ושומרות במשך שנים על שכבת בוגריהן ומנהליהן, אילו תנועתנו שהיא
תנועת צעירים כולה ששכבת בוגריה עומדת: בפני הכשרה ועליה מבלי הפסק — שומרת צל עמדת-הכבוד שלה בפעולות הקהק"ל בכחות נעורים גרידא ומתחרה אחד לה — והיא ההסתדרות הציונית הכללית עם כל כחה המבוגר והקבוע במקומות, עם כל משקלה הצבורי, ולמרות כל אלה שומרת התנופה על מקומה.
ברם, הישגים אלה לא נעשים בכה רצון ההתחרות ושאיפה לשמור על "מקום כבוד" גרידא. פועל כאן קשר-הדם אותו צינו לעיל וכח ההתמדה שמקורו בפעולה החינוכית — בחינוך להגשמה. כי רצון ההתחרות יכול לשמש כח מדרבן למאמץ חד-פעמי, לפעולה ארעית רבה, אילו פעולה רבה מתוך המשך והתמדה ומבלי הפסק לרגע נעשית רק אז כשהיא מלווה ויונקת מערכי החינוך. ערכים אלה ספוגים בכל שטח, חינוכנו שהוא חינוך לחלוציות — לציונות קונסטרוקטיבית.
ב. הישגים ותפקידים
הישגים אלה של התנועה יפים הם באם הננו ניגשים להערכתם בקנה-מידה יחסי ומציגים את חלקנו בפעולות מול פעולות והישגים של תנועות והסתדרויות אחרות בשטח זה.
יצחק גרינבוים בקבוץ בעין החודש.
28
ברם, ההערכה האבסולוטית של פעולה זו, העמדת ההישיגים של הקהק"ל מול צרכי העליה והגאולה מוכיחים, כי בעצם מעט הוא הנעשה.
השנים האחרונות התברכו בעליה גדולה לארץ. שנת תרצ"ג הביאה לא"י 45.0000 יהודים בשנה אחת. עליה זו אינה רק חלוצית וחלק גדול בה מתכוון אך ורק לפי מטרות רווחים וסידור פרטיים, נוחים. ומכאן שגדלות הערים, מתרחבים המסחר והתעשיה, אילו מצוות גאולת הקרקע שבלעדה אין עתיד לציונות הגדולה — הציונות להמונים — מצווה זו נשארת גם להבא רק לקרן-הקימת ואפשרויותיה. ואפשרויות אלה אינן כלל וכלל גדולות ואין הן עומדות ביחס ישר לגודל העלית וצרכי התישבותה.
בשנת תרצ"ג היו כל הכנסות הקהק"ל 218.344 לא"י. ואף סכום זה לא יכול להיות כלו מיועד לקניות הדשות של קרקע, כי הקהק"ל שקועה בחובות ענקיים מהקניות הישנות והיא חייבת לסלקן מתוך ההכנסות הנ"ל.
למרות זה רכשה הקהק"ל בשנת תרצ"ג 32.551 דונם קרקע בכפר, מיעוטו ביהודה ובשומרון (קרקע מטעים) ורובו-בעמק להתישבות עובדת בכפר, ולמשקי-עזר ומחנות-פועלים במושבות הקימות.
קרקע זו — רק היא מאפ-שרת את הגברת העליה החלוצית־ העובדת. מחד — היא מעבירה קבוצים ואירגוני-פועלים שונים להתישבות עצמית, ומאידך משקי-העזר ומחנות-הפועלים ע"י המושבות הקימות מאפשרים את חדירתו של הפועל העברי לעבודה במשקי המטעים הקימים ומשמשות לו משען במלחמתו על עבודה עברית. המשען הזה— אלה הם דוקא משקי-העזר המ-ספקים במידת-מה את צרכיו של הפועל ומחנות־הפועלים שנות-נים לו דירת קבע.
אולם לעומת רכישות אלה גדל צבור הפועלים מיום ליום — וגדולה שורת הק-בוצים והאירגונים המחכים זה רבות בשנים לתורם בהתנחלות והתישבות — ואין נכהו של קומץ זה להשביע את רצון ההתישבות הגדל והולך.
ובעיר? הערים תל-אביב, חיפה וירושלים מתרחבות והולכות מדי חודש. חלק ארי של העליה היהודית הולך לערים. גם כאן גדול הצמאון להתנחלות — לבנות בתים ולרכוש מגרשים. וגדולה לכן הספסרות, כאן קיימת התחרות חפשית ומחירי המגרשים נקבעים כאן לפי רצון המוכרים, ולכן מאמירים מחירים אלה ועולים מיום ליום. אחר היה המצב לו היו הקרקעות סביב הצרים בידי הקהק"ל שהיתה מחלקת אותם חלקות שוות ומעבירה אותם לבעלים הפרטיים במחירים ותנאים נוחים. אולם במשך כל שגת תרצ"ג רכשה הקהק"ל רק 20 דונם קרקע עירוני לצרכים הכרחיים (שכונות-עובדים ופקידים), כי קצרה ידה לגאול יותר.
ומכאן יש להסיק את המסקנות המחיבות, ארץ־ישראל נעשתה כבר כיום קרובה ללבו של כל יהודי ובכל ארצות העולם. אף חלקי היהדות המתבוללים, שהיו רחוקים ת"ק פרסאות מהציונות וא"י שבים ובאים לעס
קבוץ "עין-הקורא" בראשון לציון
29
מחמת המצוק (גרמניה!) ורואים, כי אף עבורם קים רק מוצא אחד. גובר הלחץ הכלכלי והוא גם מגדיל מדי יום את ההת-פרצות לא"י ואת העליה לכל סוגיה, וזו — לא יהא לה מעמד ותקומה מבלי הקרן-הקימת. התעוררות זו, שישנה וגוברת בעם היהודי לקראת א"י יש לנצלה בכל
האפשרויות והדרכים למען הגברת ההכנסות והאפשרויות של הקהק"ל.
ג. מה הוטל על הצופה לעשות ?
למען לאפשר קניה קרקעית חדשה וגדולה הוכרז על "מפעל אוסישקין" ומטיתו היא להפעיל את כל הציבוריות היהודית למען מפעל גאולת הקרקע. סכום זה 218.344 לא"י אותו הכניסה הקהק"ל בשכר תרצ"ג מהו מעיד? — הוא מעיד שאנו רחוקים עוד מהגשמת הסיסמא "פרוטה ליום", כי מהו מספר הפרוטות לשנה שירשם על חשבונו של כל יהודי בסכום זה ? היהדות הפולנית כולה על כל 3 וחצי מליון יהודיה הכניסה בשנת תרצ"ג קרוב ל־30.000 (בדיוק 835 29) לא"י, שהם קרוב ל־840-000 זה' פולניים. ונמצא כי כל יהודי מכנים 24 גרוש פול-ניים לשנה שהם 2 פרוטות לחודש! משמע, נמצא קהל גדול שהוא לגמרי אדיש לפעולה זו. והוטל עלינו להפעילו השנה במפעל אוסישקין על כל שטתיו.
אולם עד שאנו באים לתבוע ולקשוט את האחרים — מחובתנו להגיד לכל צופה: קשוט עצמך תחילה!
הצופה יודע להסביר את רעיון הקהק"ל, להשתתף בהרקות ובכל יתר המפעלים, אולם חובת התרומה־העצמית לא תמיד חלה עליו
את המעוות הזה עלינו לתקן השנה — וזה ע"י "תרומת-המטר".
תנועתנו שהיא בראש פעולות הקהק"ל בפולניה הקונגרסאית — הכניסה בתרצ"ג כ־60.000 זה, ע"י כל מפעליה בציבור. אולם שכבת הצופים בתנועה מונה כ־12.000 איש, ואם כל צופה יכניס 10 פר. לחודש — הרי יצטרף זה במשך השנה לסכום של 14.400 זה. למען הקהק''ל, משמע, רבע כל ההכנסות ע"י התנועה שלנו בשנה. באם בפעולה זו תשתתף כל התנועה, הרי בנקל יכולה התנועה עצמה על ששים אלף חב-ריה — להגדיל את הכנסותיה בחצי וזה רק ממפעליה הפנימיים.
לדבר הזה חשיבות משנה השנה—בשעה התקשרנו בהסכם קונקרטי עם הקהק"ל בדבר התישבות שני קבוצינו הפולניים בגבולות מפעל-אוסישקין. מזמן נעשינו שותפים ממשיים במפ-על הבניה והישוב ע"י עשרות קבוצינו בארץ שמתישבים או נמצאים בתור ההתישבות. קשר זה מתהדק פי כמה השנה — עת פעולתנו למען הקהק''ל תעמוד תחת הסיסמא הקונ-קרטית של התישבות קבוצינו הפולניים.
ולא בכדי הטלנו על עצמנו את ההת-חיבות להכפיל את הכנסותינו השנה ולהע-מידם על 120.000 זה' לשנה, כי לקחנו בחשבון את כחה של הפעולה החינוכית, את מצוות־ההגשמה העצמית שהיא קרובה ללבו של כל צופה ובן־מדבר בתנועה ואת הרצון למאמצים עצמיים שלווה אותנו תמיד.
אלה הם הדברים שעל הצופה לדעת בשעה זו בקשר עם פעולותינו למען הקהק"ל והם גם מחייבים למסקנות — למעשה.
ב. רבינוב
צופים!
הגבירו את עבודתכם למען הקרן הקיימת, מלאו את הערכתכם, הווי ראשונים לפעולה בחודש הנוער למען הק. ק. ל.!
30
מוסר ביהודית לעתון "המצפה"
אונזער יובל
"פון א דראנג אניערש צו ררערן,
פון s ווילן בעסער צו זיין פון א שטרע3ן שענעד צו לענן איז דער שומר אנטשטאנען'
("ממעמקים", 1924)
נישט געשאפן דורך א "גרויסער קאפ"' נישט דורך א פארטיי אלם א רעזערוו פאר איר, נישט נאך א שפאלטונג דערזען די ליכטיקע שיין - נאר פפאנטאן אויסגעוואקסן, ער־ שינען זעלבסטשטענדיק און געזונט.
א באוועגונג. די ערשטע יוגנט־באווצגונג אויף דער יידישער גאס.
קיינער האט נישט באפוילן און ס'האט זיך אנגעפאנגצן ארגאניזירוגג. נישט צונויפגע-רעטערהייט זענען מחנות ענטשטאגען אין פארשידענע שטעט. זיון זע אווונדער: אלע -דער זעלבער אינהאלט, אלע - א פולשטענדיקע הארמאניע אין געפיל, גייסט און ציל. נא־ טירלעך אין געווען די שנעלע פארייניקונג אונטערן נאמען "השופר-הצעיר".
א גבורה איז געורען די יוגנט־באוועגונג אין מערב־אייראפע, דער "וואנדערפאגעל"
אין דייששלאנד. א פילפאכיק גרעסערע גבורה איז געווען די יידישע יוגגט־באוועגונג. פון אונטער א דיקער שיכט פון צופוילטקייט, פאנאטיזם, אפגעשוואכטקייט און אנאמאליע איז פיל שווערער זיך אויפצוהויבן.
און דערפאר איז "השומר־הצעיר" א צויבער-ווארט געוועזן, וואם האט ליכט און הא'
פעגונג געברענגט מיט זיך פאר דער יידישער יוגנט.
דער גצבונדענער אין קייטן שאצט אפ דאס פרייהייט, דער וואגדערער ווייס וואס איז רו, דער נאכט־וועכטער באגרייפט דעם טאג.
די יודישע יוגנט שאצט אפ די פרייהייט, זעלבסטשטצנדיקייט און ליכט.
דער שטורם־און דראנג פון דער יוגנט האט אין "השומר-הצעיר" זיין אויסדרוק גע-
פונצן, ווייל ער איז אלם פועל־־יוצא פון דעם געקומען.
עם איז א קימא לן: דער קאמף פון די וורות עם קעמפן שטענדיק דער יונגער מיטן אלטן דור. דער יידישצר יונגער דור האט גצהאט א קאמף קעגן צענדליקער אלטע דורות. נישט קעגן איינעם ווי ביי די אומות העולם.
סקויטינג איז געווען דער ערשטער אריינגעווארפענער נייער באגריף אין יידישן תחום-המושב.
און נישט בלויז א באגריף איז עם, נאר אן אויפטרייסלונג פון די טיפסטע שיכטן אן.
סקויטינג האט גצהייסן אויסגלייכן דעם קרומן רוקן, לופטערן די פארדארבענע לונ-
גען און באנייען דעם גייסט, באנייען דאם גאנצע וועזן.
דערפאר איז דער עצם וווקם, דער עצם עקזיסטענץ פון אזא באוועגונג געווען — רעוואלוציע אין יידישן לעבן.
און א רעוואלוציע פון יוגנט איז שיין, ווי ס'איז שיין דאס יוגנט אליין. אונטער געזאנג זענען צופאלן אלטע ווצרטן און די ליבטיקייט איז ארויס אין קאמף קעגן פינס־ טצרניש. "נצאה בשיר על שפתנו". נייע צייטן — נייע לידצר.
א הימן צו דער ערוואכנדער יוגנט.
א געזאנג צום יידישן מענטש און פרייד פון זעלבסטדערקענונג און זעלבסטבאפרייונג.
די יוגנט האט זיך געגעבן די הענט — אנדערש, בעסער, שענער!!
20 יאר זענען אריבער אויף דער יוגנט-באווצגונג "השומר-הצעיר". הונדערט־פראצענטיקע זעלבסט־פארווירקלעכונג. גייסטרייכע קנינים פון גייסט. ווערטפולע קנינים אין ווירטשאפט און ארבעט.
אן אוואנגארד-יוגנט, וואס טראגט אויף זיך דעם לאסט פון פולשטענדיקער באנייונג פון יונגן יידישן דור. באנייונג אין אלע זיינע אנטפלצקונגען.
א הונדערט-פראצענטיקע ארץ-ישראל-ארגאניזאציע, וואס ווצרט נישט מיד פון אנ-שטרענגונגען.
די ענערגיע איז נישט פארלארן געגאנגען אין קאמף, ווייל דער קאמף איז נאך נישט געענדיקט.
פון "נצאה בשיר על שפתנו" ביז "הבו לבנים" — ארבעט ביז דער נאציאנאלער און סאציאלער באפרייונג פון ארץ ישראל. א. ר.
שטריכן צו אונזער ציוניסטישער שטעלונג
די ציוניסטישע באוועגונג רופט מען אפט אן: "א מלוכה אונטערוועגס". אין דער דאזי-גער באצייכענונג איז פאראן נישט בלויז הומאר, נאר אויך א גרויסע דאזע ווירקלעכ-קייט.
די ציוניסטישע באוועגונג פארנעמט זיך מיטן אויפשטעלן דאס יידישע מלוכה-לעבן, אנדערש געזאגט, מיטן אויפריכטן א געזונטע נאטירלעכע און זעלבטשטענדיקע יידישע גע-זעלשאפט אין א"י. די דאזיקע אונטערנעמונג איז אויסגעשטעלט אויף א לאנגער צייט,
ד"ר חיים ווייצמן אצל השומרים בבלגיה
32
בארעכנט לויט היסטארישע באגריפן וואס אפערירן מיט יאר-צענטליקער און נישט מיט חדשים און איינציקע יארן. און כל זמן דער דאזיקער ענד-ציל איז דערגרייכט געווארן נאר אין געוויסע טיילן און נישט בשלימות, אזוי לאנג איז נאך די לאגע פונם ציוניזם נישט ענלעך אויף א "מלוכה אין דער חיים".
S3
אין דער ציוניסטישער באוועגונג נעמען אנטייל פארשידענע טיילן פונם יידישן פאלק, פרייע און רעליגיעזע, פראדוקטיווע און אנ־ דערע, הארעפאשנע יידן און סוחרים, יוגנט און דער עלטערער דור. אין דעם זינען איז די ציונ. באוועגונג ענלעך אויף א מלוכה, אנאטירלעך באפעלקערט לאנד, ווו עם געפי-נען זיך געזעלשאפטלעכע קלאסן פון באזונ-דערן און פאי־שיידענעם לעבנס שטייגער, לעבנס-אינטערעטן א. א. וו.
צי איז—אבערי—די לאגע פון די פארשיי-דענע קלאסן אינם ציוניזם ענלעך צו דער לאגע פון די זעלביקע קלאסן אין א מלוכה, אין אנאימאלער עקאנאמישער און קולטו-רצלער פאלקם־געמיינשא’פט?!
ניין. דעי ציוניזם שטעלט מיט זיך נישט פאר קיץ סכום פון ווירטשאפטלעכע באציוג־ גען צווישן קלאסן. די ווירטשאסטלעכע בא-ציונגען פון די ציוניסטן אין גלות ווירקן זיך אויס נישט אינם ציוניזם נאר אין די טעריטאריעס פון די פרעמדע פעלקער צווישן
וועלכע מיר לעבן, און ציוניזם איז פאר די לאזיקע ציוניסטן, אלזא, נישט אפעלד פון קאמף צווישן קלאסן, אינערהאלב א געוויסער ווירקלעכקייט, נאר אפעלד פון קאמף פון אלע קלאסן צוזאמען פאר 8 נייער זךרקלעכקייט, אן עקאנאמישצר, קולטורעלער אין פאליטישער, וועלכע דארף איצט אוים-נעריכט’ ווערן. פון דאנען נעמט זיך עס מאם דער ציוניזם איז געבויט און מוז געבויט זיין אויפן יסוד פון שותפותדיקן אינטערעס און בשותפותדיקער אנשטרענגונג פון אלע שיכטן ביים פאלק. אין’דער שפראך פונט פאליטישן לעבן הייסט עם די קאאפעראציע פון אלע קלאסןאינם ציוניזם.
*
די דאזיקע קאאפעראציע איז נויטיק צוליב די צוויי הויפטייסודות פונט ציוניזם, אן וועלכע די ציוניסטישע באוועגונג וואלט נישט געקאנט ביים היינטיקן טאג דערפילן ’איר אויפגאבע.
1. דער פאליטישער קאמף כלפי חוץ און בלפי פנים — פאר די רעכט פון ציוניזם אין א"י און פאר דער באהערשונג פון די יידי-שע פאלקס מאסן פאר דעם ציוניזם.
2. די נאציאנאלע קאלאניזאטארישע טעטי-קייט. די הצטרכותן פונם’יידישן’ ישוב ווערן דורך דער ענגלישער רעגירונג נישט באפרי-דיקט, די נאציאנאלע אויטאנאמע זעלבסט-פארוואלטונג פונט ישוב איז נישט בכוח אליין צו פירן די גאנצע ארבעט פון געזעלשאפט-לעכער שוץ א. ד. גל. און חוץ דעם - דער יידישער ישוב אין א"י איז דאך בלויז א חלוץ פון די גרויטע יידישע מאסן אין גלות וואט ציען קיין א"י. די אויצגאבע פון אנט-דויקלען דאם לאנד, פון אנטפלעקן נייע פינסה-מקורות — די דאזיקע אויפגאבע קאן באפ-רידיקט מערן נאר דורך דער ציוניסטישער וועלט-באוועגונג, וועלכע איז דער אויסדרוק פון דעם אינטערעס פון גאנצן יידישן פאלק אין א"י.
וואם שייך דעטפארמעלן יסוד פונט ציוניזם און זיין א"י-שטרעבונג איז עם ריכ» טיק, אז אלע שילטן פונט יידישן פאלק זענען אין דער דאזיקער שטרעבונג געאייניקט, און אויך אפילו די קלאסן וואט ווייזן היינט ארוים ווינציק אינטערעם פארןיציוניזם — ווי למשל, די יידישע ווערקטעטיקע איבעטער — דער-נענטערן זיך אלץ מער און מער צו א"י און וועלן דורך דער עמיגראציע-נויט געצווונגען
ווערן צו עגדערן זייצר שטעלונג אין דער צוקונפט צום ציוניזם. אבער וואם שייך די צוויי פראקטישע הויפט-יסודות פון דצר ציוניסטישער טעטיקייט, איז עם ריכטיק, אז דא איז שוין גזך קיין אידיליע נישטא און צווישן די פארשידענע ריכטונגען אינם ציוניזם פירט זיך א פאיביסענער קאמף, וואס דריקט זיך אויס אין אקאמףפארדער פאליטישער הערשאפט אינם ציו-ני ז ם.
מיר האבן פריער געזצן, אז די קלאסן-קעגנזאצן’פונם יידישן פאלק אין גלות מוזן נישט האבן זייער אויסדרוק אין דער ציו-ניסטישער וועלט-באוועגונג. דערפאר - וואס פאליטישע מאכט איבערן ציוניזם זיכערט קיינעם נישט קיין ווירטשאפטלעכע מאכט איבערן יידישן לעבן אין גלות.
די סאציאלע קעגנזאצן אינם ישוב אין א"י קאנען אויך נישט געלעזט ווערן דורך דער "ציוניסטישצר רעגירונג" — ווי עם גצשעט אין אלע נארמאלע לענדער און מיט אלע רעגירונגען. דערפאר ווייל די ציוניסטישע העכסטע אינסטאנצן האבן אפילו אין א"י נישט קיין מלוכהשע צוואנגס-מאכט און זייערע בא־ שלוסן האבן נאר א כאראקטער פון פרייוויליקן חוב, פון אפעלירן צום פאלק און זיינע שיכטן.
דער פאליטישער קאמף פון די פארשידענע שיכטן אינם ציוניזם, איז אלזא נישט קיין קאמף פדי צו באהערשן ווירטשאפטלעך סאצ-יאל די יידישע מאסן אין גלות - ווי עם פריידיקט דער "בונד", למשל, און אויך נישט קיין קאמף איבער די סאציאלע יסודות פון דער שוין עקזיסטירנדער ווירטשאפט אין א''י — ווי עס פריידיקט דער רעוויויאניזם. אויך דער איבעמער-קלאס אין א"י און דער חלוציט-קלאס אין חו"ל זענען נישט קעגן דעם פריוואטן קאפיטאל און ווילן נישט אין דער יעצטיקער תקופה באהערשן דעם פרי-וואטן קאפיטאל. דער סאציאלער קאמף אויפן שטח פון דער עקזיסטירנדער פרימאט-קאפי-טאליסטישער ווירטשאפט אין א"י וועט אויסגעקעמפט ווערן און וועיט אויסגעקעפמט נישט דורך דער ציוניסטישער ארגאניזאציע, נאר דורך אן אוממיטלבארן קאמף פון די קלאסן, דורך דצם פראפעסיאנעלן און דעם פאליטישן כח פון די ארבעטער און אלע אנדערע זייערע קאמפס-מכשירים פון איי, זייט און די קאמפס-מיטלען פון דער בור.
33
זשואזיע אינם ישוב - פון דער צווייטער זייט.
דער קאמף, אבער, וואט ווערט געפירט דורך די פארשידענע בחית אינס ציוניזם איז אקאמף נישט וועגן באהערשן דעם ישוב, אדער זיין ווירטשאפט א. ד. גל. דאס איז א באזונדער אפשניט פאר זיך. דער קאמף אין ציוניזם איז וועגן דער ווייטעי־דיקער ארבעט פון דער ציוניסטישער באוועגונג אויפן שטח פון די צוויי הויפט-יסודות: פאליטיק און נאציאנאלע קאלאניזאציע.
*
דערפאר איז ציוניזם נישט אין סתירה צום קלאסן־קאמף פון די יידישע מאסן אין גלות, און דערפאר איז די ציוניסטישע קאא-פער אציע נישט אין סתירה מיט דעם פרייען זעלבסטשטענדיקן קלאסךקאמף פון דעם יידישן ארבעטער אין דער קאפיטאליס-טישער ווירטשאפט אין א"י.
ווייל די ראם פון דער פרייוויליקער ציו-ניסט-שער וועלט־באוועגונג נעמט ארום גאר אני־ערע שטחים, און די דיסציפלין וועלכע פארפליכטעט אלע טיילן פון דער ציונ. באוו. איז חל נאר אויף די שטחים פון לעבן און קאמף, וואס האבן א שייכות מיטן פאליטישן קאמף פוןז ציוניזם ,כלפי חוץ און מיט דער נאציאנאלער קאלאניזאטארישער טעטיקייט, (אלזא — נישט אינם פריוואט קאפיטאליסטישן סעקטאר !).
טראץ דער קאאפעראציע און בשותפותדיקער ארבעט פון אלע שיכטן — ווערט אינם ציו-ניזם געפירט אקאמף: איבער די מעטאדן פון עליה: וועד זאל פארן אויפן יסוד פון די ארבעטער-צערטיפיקאטן"פראדוקטיווע צלע-מענטן אדער אומפעיקע צו ארבעט, און אויב ארבעטנדיקע עלעמענטן, טא וועלכע: אזעלכע רואם וועלן זיך פאהעפטן צום ארבעטער-כלל און זייןשאפונג אדער אזעיכע וואס וועלן זוכן פריווא-טן תכלית. "פריוואטע'' שווארצצארבעטס בירז-שע, שטרייק־ברעכעריי? און די נאציאנאלע קאלא-ניזאציע—ווי זאל זי גצפירט ווערן: שטיצן דאס דארף, כדי איינצוהאלטן גלייכגעוויכט צווישן שטאט און דארף, צווישן עקספארט פון איני דוסטרי-סחורות און אימפארט פון ברויט, פלייש און נרינס, און שאפן"אין א"י אן אייגן יידיש הינטערלאנד — אדער שטיצן בלויז די שטאט און לאזן די טטיכיע גיין איר ווצג, אז ווידער זאל דער יידישער ישוב זיך קאנ-צענטרירן אין די שטעט און ס'זאל אויך אין א"י געשאפן וועדן א שטאטישער גלות צווישן א פרעמד נישט-יידיש הינטערלאנד ז
זאל דער קרן קיימת זיין די בשותפות'דיקע שפאר־קאסע פון גאנצן פאלק, כדי אין דער יידישער היימזאל האבן אן ארט און אווינקל אויךידצר נישט-באזיצנדיקער; אדער זאל קרן קיימת, ווי עס דוילן רעוויזיאניסטן, פארוואנדלט ווצרן אין א פארקויף-ביורא, וואס זאל זארגן נאר פאר די וואט האבן געלטז
פון די דאזיקע אלע פראגן און שטרייט־פונקטן איז אפהענגיק דער סא-ציאלער אויסבוי פונם ישוב אין דער צו-קונפט, דער פונאג־
דערוווקס פון די פארשידענע כהות אינם לאנד. דאם איז א קאמף איבצר די וועגן פונם ציוניזם.
און דאס זעלבע אויפן אפשניט פון קאמף אינם ציוניזם ארום דער פאליטי-
שער ליניע זיינער כלפי חוץ.
הקבוץ בעבודתו
34
די דאזיקע 8לע קאמפן און שטרייט-פראגן באשיוערן גאר א סאך דער ארבעט פון דער ציוניסטישער באוו. און שטעלן פיל מאל די ציוניסטישע קאאפעראציע פאר געפארן. אבער — די ציוניסטישע קאאפעראציע ווערט פונדצסטמעגן נישט אויפגעריסן און ווצט נישט ווערן אוייפגעריסן. דער ארבעטער-קלאס אין א"י און חלוצים קלאם אין חוץ לארץ איז אממערסטן פאיאינטערעסירט דערין, אז די ציוניסטישע קאאפעראציע זאל נישט בטל ווערן. ווייל דער יידישער ארבעטער אין א"י און דער חלוץ, זיי בילדן דצם יעניקן קלאס ביים יידישן פאלק, וועלכער איז אמשטארקסטן פאראינטערעסירט אין דעם, אז איבערן ציו-ניזם און זיינע לייסטונגען זאל זיך געפיגען א קאנטראל פון גאנצן פאלק אז דאם פאלק זאל פירן בשותפות'דיקצ קאלאניזאציע-ארבעןט אין לאנד, אז ס'זאל זיין א נאציאנאלער רע-גולאטאר, וועלכצר זאל שטיצן די"פיאנערישע טצטיקייטן פון אויסזוכן נייע פרנסות אין לאנד, פון אייננעמען נייע ארבעטן, שטיצן די לאנדווירטשאפט פון אומבאמיטלטע עלעמענטן א. ד. גל.
די קאאפעראציע איז נויטיק נישט בלויז צוליב דעם דאזיקן ציל. זי איז נויטיק אויך פאליטיש, מייל ס'איז נישט פארצושטצלן זיך, וועלכע ס'איז פאליטישע פארטיידיקונגם־אר-בעט פונם ציוניזם, אלם צוריסענער נישט-קאנסאלידירטער הח. קעגן דער טאאפעראציע טרעט* נישט ארויס קיינער אפענערהייט. אבער — הינטער פארשידענע מאסקעס גראבן די בירגעריעך־רעאקציאנערע פארטייען אוג-טער דצר דאזיקער קאאפעראציע.
די ארבעט פון דער פראגרעסימער טייל איגט ציויניזם, אונטער דער פירונג פון די ארבעטער און חלוצים דארף עס זיין: צו אויפקלערן און ארגאניזירן די יידישע פאלקם־ מאמן קעגן די דאזיקע פרווון, צו ארגאניזירן דאם פאלק פארן פראגרעסיוון, "ארבעטנדן ציוניזם. ■
אינערהאלב דער ראם פונם ציויניזם דריקט זיך אין דעם טאקע א1ים דער קאמף פון די
ארבעטער: אויפהאלטן די קאאפעראציע אינם ציוניזם, אבער שטרעפן דערצו, אז זי, די גאנצע בשותפותדיקע ציוניסטישע באמעגונג, זאל זיך געסינען אונטער זייער השפעה — די השפעה פון ארבעטצר-קלאס און זיינע נאנט-סטע פארבינדעטע.
און דאם איז עס די אזויגערופענע פרא-גע פון דער קאאליציע.
די ארבעטער מעגן גיין אין דער "ציו-ניסטישער רעגירונג", מייל דאם לייגט אויף זיי נישט פרינציפיעל קיינע התחייבות'ן אין באצוג צו זייער פרייען, אומגעשטערטן קלאסן-קאמף אינם קאפיטאליסטישן סעקטאר; זיי דארפן גיין, אין דער "ציוניסטישער רצגירונג", ווייל נאר דורך דער מעלן זיי קאנען באמירקן, אז די ציוניסטישע באמעגונג זאל פאליטיש און קאלאניזאטאריש נישט "סערזאגען" מערן נישט אויפדיערן צו דינען דעם גאנצן פאלק און די פראגרעסיווע צילן אין א"י (אין עליה-פראגע, באדן-פראגע א. ד. גל.) און אז זי זאל נישט אויפגעפרעסן מערן אינערלעך דורך די פאימאסקירטע צצברעכער פון דער ציוניסטי-שער קאאפעראציע.
אבער די דאזיקע "רעכט אויף קאאליציע" האט אין זיך אויך אוויכטיקן פרינציפ, מצל-פער איז גילטיק ביים קלאסן קאמף פונם אר-בעטער: דער ארבעטער מוז זיין זעלבסטשטענדיק, טאר זיך נישט פאר־ בינדן מיט פחות, מאם האלטן אפ זיין גאנג און שטערן זיין פראגראם־ליניע. די קאאליציע פון די ארבעטער מיט אנדצרע פחות אין דער ציוניסטישער לייטונג קאן נאר מעגלעך זיין אויפן דאזיקן יסוד.
די ציוניסטישע לייטונג, מאם איז געשאפן געמארן דורך די ארבעטער מיט זייערע פאר-בינדעטע אויפן לעצטן קאנגרעם — אנט-שפרעכט דער דאזיקער פאדערונג. דערפאר שטיצן מיר די היינטיקע ציוניסטישע לייטונג, און באטראכטן זיך אויך אלם פאראנטמארט-לעך פאר איר ארבעט און קאמף.
דוד הנגבי
פארשפרייט אייער צייטונג "המצפה" צווישן דער ייד. יוגנט! ווערבירט אבאנענטן, פארגרעסערט דעם טיראוש!
35
שטריכן צו אונזער סאציאליסטישער שטעלונג
די סאציאליסטישע שטעלונג פון דער בא-וועגונג האט זיך אויסגעשיילט שוין באלד אין דער ערשטער תקופה. דאס איז געיוען אין דער פארם פון א פערזענלעכער רעאקציע אויף דעם סאציאלן אומרעכט, וואס געפינט זיך ארום אונז. די דברה "השומר הוא אחי־ עזר ואחיסמך לכל מי שנברא בצלם אלהיט", דריקט אויס די דאזיקע געפילמעסיקע, כאטש נישט-פראגראמאטישע, סאציאליסטישע אייג-שטעלונג.
די יידישע יוגנט־באווצגונג "השומר-הצעיר" האס זיך אנטוויקלט אינם יידישן לעבן, וואם איו פול מיט סתירות און אומנארמאלע דער-שיינונגען. זייענדיק א שיכט פון מיטלשטאנד-קינדער, קינדער פין א פאלק ביי יועמען אפילו דער ארבעטער-קלאם אין גלות האט נישט קיין געזונטע עקאנאמישע און פאליטישע באדינגונגען פאר זיין קלאסן־קאמף — האט די באוועגונג איר סאציאליסטיש דענקען נישט געקענט אויסקריסטאליזירן אין א סאציאליס-טישע פראקטיק אין גלות — נאר דאס סא-ציאליסטישע פראגראם פון דער באוועגונג האש אנגענומען בלוט און פלייש ערשט נאכן אנטשטיין פון דער שומרישער געמייגשאפט אין א"י, נאך זיין אויסקריסטאליזירן זיך אלס טייל פון יידישן ארבעטער-קלאם אין א"י.
אין א"י, ווו מיט די אנשטרענגונגען פון דער ציוניסטישער באוועגונג ווערט אויפגע-בויט א נייער יידישער ישוב, נייע פרנסות און ס'ווערן אויסגעפארעמט גייע סאציאלע שיכטן, צווישן זיי אויך די שטארקע חלוצישע שיכט פון דעם יידישן ארבעטער-קלאס. דא, אין דעם דאזיקן לאנד איו דער סאציא-ליסטישער קאמף, דער קאמף פון דעם וואקסג-דיקן ארבעטער-קלאס, פארבונדן מיטן נאציא־ גאלן ציוגיסטישן קאמף, וועלכער ווערט גע-פירט פאר דער עליה, פאר דער עקאנאמישער שטארקונג און נארמאליזירונג פוגם ישוב א. ד. ג".
דער קאמף פון דעם א"י-דיקן ארבעטער איז א רינגעלע אין דער קייט פונם קאמף פון
36
אלוועלטלזכן פראלעטאריאט. דער ארבעטער-קלאם אין גאר דער וועלט געפינט זיך היינט אין א שווערער נידעריאגע. די קאפיטאליס-טישע כוחות זוכן אן אויהוועג פוגם עקאנא-מישן קייזים אין זייערע לענדער דורבן פאר-צרגערן די עקאנאמישע לאגע פון די ארבע• טער. אין דער צייט פון שווערן קריזים פאר די פאלקס-מאסן, ווען זיי ווערן אנטוישט אין דעם רעזשים, וואס רעגירט היינט מיט דער ווירטשאפט און דער פאליטיק - וואלט די דעמאקראטיע געקענט ווערן א געפערלעך געווער אין די הענט פון די ארבעטער און פאלקס-מאסן קעגן די הערשנדיקע קלאסן.
די דאזיקע הערשנדיקע קלאסן מוזן צוליב דעם זיך באפן פארן לעצטן פרווו און מבטל מאכן די דעמאקראטישע רעכט פון פארלא־ מענטארישער קאנטראל איבער די רעגירונגען; די רעכט פון די ארבעטער זיך צו ארגאניזירן און קעמפן עקאנאמישע, פאליטישע קאמפן א. ד. גל.
די צייט פון קאפיטאליסטישן קריזיס איז צוליב דעם די צייט פון אויפשווונג פון פא-שיזם און אנדערע רעאקציאנערע פחות.
אין דעם דאזיקן מאמענט פאדערט זיך פונם ארבעטער־קלאם אן אומאויפהערלעכער קאנ-סעקווענטער קאמף פאר זיין רעכט און עקזיס-טענץ. דער דאזיקער קאמף האט אויסזיכטן אויף דערגרייכונגען און גצחונות נאר ווען דער ארבעטער-קלאס ויעט זיין געאייניקט אין זיין טאט.
די שטעלונג פון אונזער באוועגונג אין א"י איז אין איינקלאנג מיט דער דאזיקער טעזע.
דער ארבעטער-קאמף אין א"י איז א גע-אייניקטער; אויך דארט שטייט די ארבעטער-שאפט פאר א שווערעיר אויפגאבע — צו קעמפן קעגן דעם קאפיטאליסטישן פח אין זיין פאשיסטישן אויסדרוק: די רעוויזיאניסטי-שע חיילות, וועלכע באדראען אי דעם ארבע־ טער-קלאם אלם אזעלכן, אי דעם אויפבוי פון דעם ציוניסטישן ווערק אין לאנד בכלל.
א. צ.
ווי אווי כ'בין אריין אין "השומר הצעיר" ?
די קיגדער פרן אונזער הויף זענען זעלבסטשטעגדיק. אין דער פרי פארשליסן טאטע-
מאמע די ארימע, ברודיקע איינצל שטיבלאך און גייען אין שטאט פאר זייערע קינדער ברויט זוכן, אויפן הויף שטייט א האנט-וועגעלע. זעצן זיך די קינדער אויפן וועגעלע ארויף, אלע איויף איין שטוים - אזוי שלאפן זיי דאך אין קעלער-שטיבל. עטלעכע קינדער פרווון רירן דאם וועגעלע פון ארט, און אז ס'געלונגט זיי א באוועג צו טרן די רעדער, שרייען אלע קינדער אין איין קול: האללא! סטאציא פאלעסטינא!...
...פארנאכט קומען טאטע־מאמע פון שטאט צוריק. - אפשר האט דער טאטע עפעס געברענגט? אפשר האט די מאמע עפעם פאר מיר? טראכטן די קינדער און אנטלויפן געשווינד אין די קעלערלעך אריין. איך האב א טעות געהאט, ס'האט פאר מיר היינט דער טאטע גאר־ נישט פון שטאט געבראכט - לאגג וויין איך און אז כ'יוער מיד, פאל איך אוועק אוייפן קאסטן, וואס נעבן פענסטער, און אנטשלאף מיט דער האנט אונטערן קאפ. אין דער פרי ליגן מיר אלע אויפן וועגעלע וואס אויפן הויף און יעדער דערציילט, וואס עס האט אים זיך די גאכט געחלומט; איך דערצייל אז ס'האט זיך מיר געחלומט דאס איך פאר אויף אן אמת קיין ארץ־ישראל א פריילעכער און א זאטער.
",פון דער גאס דערגייען מוזיק-קלאנגען - ס'גייט אן ארקעסטער. די מאי זון בלאסקיעט אויף די מעטאלענע איגסטרומענטן. גאכן ארקעסטער גייען שורות יוגגט אן א צאל. אין איין אויגנבליק זענען אלע קינדער פון הויף, פארן טויער. דער קליינער נחמיה זאגט אז ער ווייסט ווער דאס איז. שומרים, זאגט ער זענען דאס - ער דערקענט לויט דער פאן. אלע לויפן מיר נאך דעם צוג. אז מיר זענען שפעטער צוריק אויפן הויף, זעצן מיר זיך אין א ווינקל און נחמיה, דער עלטסטער פון אונז זאגט, אז מיר זאלן זיך פארשרייבן אין "שומר", נאך היינט. יא, אלע ווילן, אלע ווילן גיין אונטער א ארקעסטער. דאמאלם לויפט נחמיה און נאך אים א כאפטע אפגעריסענע קינדער ערגעץ אזיף גאסן; אין איין גאס אריין, פון דער אנדערער ארדס - מיר בלאנדזשען - נחמיה ווייסט נישט ווו. דער "השומר" איז, און אז עם פאלט צו די נאכט פרעגט זיך נחמיה, א פארסאפעטער, אן אדורכגייער ווו דער פלאץ גזשיבאוו איז און מיר לויפן צוריק. ביינאכט זענען מיר ענדלעך צוריק דא אויפן הוייף.
דאס איו געווען אין א ל"ג בעומר מיט יארן צוריק.
...נישט לאנג אבער, איז באשערט דאס יינגווארג פון אונזער הויף, צו זיין קינדער. צו צוועלף יאר טראג איך ערגעץ אין א פארחושכ'ט פאבריקל שווערע פעק, און ווען דו דערמאנסט זיך אז קינדער אין דיין עלטער שפרינגען ערגעץ אין שולן ארום, בונטעוועט זיך עפעס אין דיר, ביסט אין כעם. אויף וועמען? - ווייס איך אליין נישט. איינס ווייס איך זיכער: איך וואלט כאטש איינמאל, געוואלט אזוי פריילעך זיין, ווי אנדערע אין מיין עלטער.
יום ההסתדרות בוינה
...ווען איך ווער עלטער און הויב שזין אן עפעס צו פארשטיין וואם עם טוט זיך אויף דער וועלט, דערגייען צו מיר נישט קלארע אפלאנגען פון פארשידענע אידייען: פון ציוניזם" סאציאליזם א. א. דוכט זיך מיר אז כ'ווייס עפעס, אבער ווצן כ'פרו ו א פארויטלטער ארויס-זאגן א געדאנק, ווערט ארום מיר א געלעכטער, פארוואס? - ווייל איך האב מסתם געזאגט דעם היפך, ווי ס'איז באמת. דאמאלס בונטעוועט זיך אין מיר נאכאמאל - דאסמאל בין איך
אין בעם אויף מיין אומוויסנקייט.
איך פרווו שפעטער זיך פארבינדן מיט פארשידעגע יוגנט־סביבות, אלם אוייסדרוק פוך זוכענישן און ספיקות. כמעט אומעטום געפין איך אן אוממוטיקייט, מאכטלאזיקייט און אפטי
האב איך דעם איינדרוק, אז דארט געפינען זיך זקנים מיט יינגע פנימ'ער. נישט דאם זוך
איך. איך זוך א סביבה פון לעבנסלוסט און קאמף מיט דער אייגענער אנאמאליע, פון די איינווזיינער פון מיין הויף, פון פאלק - דעם וועג פון "השומר-הצעיר" האב איך געזוכט. אזוי ארוס בין איך געקומען אין דער באוועגונג.
...פאר מיר ליגט דער "המצפה" און פרעגט זיך: "ווי אזזי און פארוואס ביזטו געקומען אין דער באיועגונג?" - וואלטן, אפשר, די פאר שטריכן פון מיין לעבן דינען אלם ענטפער? איך מיין אז יא.
ווארשע. א--ם.
פ ר א ג מ ע נ ט ן
עם שארם זיך שטיל אדיין אין סטאדאלע א סילוועטקע, זי מיידט אוים עטלעבע שלא־ פעדיקע, און אט שטייט זי נעבן מיין געליע• גער. לייבט רירט מיך אן א מיידל-האנט און ווען איך מאך א באוועגונג צו זען ווער עם שטערט מיין שלאף, גיט זי מיד מיטן האנטוך איבערן פנים און א לאכעדיקע זאגט זי: — פוילער שלאפער וואט דו ביסט, אדם, פאר-געסט גאו־ אז ביסט היינט אין קוך? — דאס איז רומה - זי פירט היינט דעם טאג אויף דער קאלאניע. א וויילע ליג איך נאך אויפן געלעגער פארקוקט און טראכט. דערנאך דער-מאן איך זיך אז כ'בין היינט אין קיך, הויב איך זיך געשווינד אויף.
די תמוז-זון האט שוין פון לאנג איבערן פעלד זיך צעשפרייט. פון טייכל, וואם נעפן וואסער-טילעכל, בלאסקען כמעט רעגנבויגן-שטראלן ארויס - דארט פייס טייכל ודאשן מיר זיך. און ווען כ'דעדנענטער זיך צום ווא-סערל, פליסקען שוין די גאנצע חברה וואס זענען היינט אין קיך, אינם טייכל. קונציק פארגנבענען זיך שלום און בן-עמי אונטער
די צווייגלעך — איך באמערק עם נישט, און ווען כ'גיי פארזיכטיק צו צום ברעג טייכל, שפרינגען ביידע ארוים פון אונטער די צווייגן. איך באווייז נישט צו אריענטירן זיך זואם זיי ווילן טון און שוין ליג איך אינם וואםער. אלע ברעכן ארוים אין א געלעכטער - מסתטם פון מיין אוטבאהאלפנקייט. א מינוט בלייב איך ווי צומישט, אבער דאם וואסער דערפרישע מיך.
אט פארמעסט איך זיך מיט חביבהן אין וואסער-פלוםקיען. נידער מיט דער עטאנצי-פאציע - שריי איך, ווייל חביבה האט געמוזע אנטלויפן פון וואסער, נישט קענענדיק צוריק פליסקיען טיט דער זעלבער קראפט וואס איך...
אן אפקלאנג פון א פייף הערט זיך, דאט שטייט רומה אן אויסגענלייכטע און רופט דער גדוד זאל אויפשטיין. מיר לויפן שנעל פון וואסער ארוים - היינט זענען מיר אין קיך-
II
...שטיל איז איצט ביי אונז ארום. אין דער
38
סטאדאלע, אויסן הויף און פארן הויף אויפן גראז, זיצן גרופקעם. ערנסטע פנים אויסדרוקן. אין יעדעד גרופע לייענט איינער אויפן קול און די רעשט העדן אויס. אט לייענט משה, אינגאנצן א ברוינער פון דער זון, און קא-טענטירט: - "ס'איז בראנד, זאגט ער, געווען א נישט רעאלער, א פאנטאזיאר, ודייל סוף-בל־סוף איז ראך יערער קלויסטער קעגן דער מאסע" - און ער לייענט ווייטער. ווייטער זוערט ארוס שטיל.
אבער אין שטוב ווו ס'קומען פאר די אס-אות, רודעדט זיך. טען וואשט די פאדלאגע, טען באפוצט די ווענט מיט כאינקע-צווייגן. און ווען אין ציטער איז די ארבעט געענדיקט, גייט אריה פארן הויז ארוים, פארציט שטאלץ רעם קאפ און פייפט — דאס רופט ער צו--נויף דעם גדוד. און אט שטייט דער גדוד אויף א הקשב-פאזיציע, דעמאלט מעלדעט אריה: -
- היינט קומט פאר א משפט איבער איב-סענס "בראנד".
."זונטיק איו היינט — דאס דארף רוט. פונדערווייטנם גייען פויערים, שווערע טריט הערן זיך פאר אונזער טויעיר. - ווו גייען
זיי? - ווייטעד? — ניין! דא שטעלן זיי זיך אפ — ווייל ביי אונז זינגט טען און טען טאנצט איצט. אלע זונטיק קוטען זיי. ויי האבן ליב אונזער געזאנג. זיי קומען און הערן, שפע־ טעד, אז זיי שטייען א קורצע וויילע, קענען זיי נישט אויסהאלטן און זיי מוזן אריינגיין, טיטטאנצן.
נאך האלבער נאבט. גרופעם טענטשן גייען. שווערע טריט קלאפן אפ - דאם גייען די פויערים צוריק. - וואט זינגען זיי? זיי זינגען אונזער געזאגג. פוילישע פויעריס זינגען: -"אנו עולים ארצה",
...ווייט שפאצירן מיר איצט ערגעץ אויף פעלדער. ס'איז נאך האלבער נאבט. דער היטל איז לויטעד און אויסגעשטערנט. פון די ער-שטע רייען קומט אן דאס געזאנג - דארט געפינט זיך בן-עמי. און ווען אין כאד פון אלגעמיינעם, כמעט הייליקן געזאנג, פרווו איך טראכטן איבצר דער שיינקייט פין אונזער לעבן דא, געפין איך זיך אין אן אנדער וועלט - א הייליקער.
אדם השרונאי
אלף לילה...
39
\
HAMICPE Nr. 4 Miesiecznik, luty, 1931 r. Qptata poczt. uiszcz. ryczattem
המערכת מודיעה:
9 נושא המכתבים מביא אלינו טדי יום ביומו מכתבים רבים מקוראינו, מאמרים, רשימות, שירים, קורספונדציות וכו'. גם לעתון היובל קבלנו חומר בשפע, אך לצערנו הרב לא יכולנו להכניס את בולו לעתון מחוסר מקום. במשך הזמן נפרסם גם את החוטר הזה שנמצא אצלנו,
9 בעתון הבא נפרסם את יתר התשובות על האנקטה "איזהו הספר החביב עלי ביותר?" ובמו בן את ההמשך של הסיפור הקולקטיבי "פרקים מספר חיינו". על הצופים שעוד לא ענו לאנקטה - לשלוח מיד את תשובותיהם.
9 מפאת זה שהעתון מם' 4 הוקדש ליובל התנו-עה לא יכולנו לתת מקום לרשימות ולמאמרים שונים בשאלות אקטואליות ולא הכנסנו את המדורות הקבועים: "בספרות ומדע", "בעולם הרחב", "מסביב למחנה", "בעולם הטכניקה", "פינת החידות" וכו' - כל אלה יבואו בגליון הבא של "המצפה".
צופים!
העתון הבא של "המצפה יופיע בעוד שבועתם. כל עיכוב לא יתכן ..רת הזאת מכילה כבר 40 עמודים חוץ מהמוסף ל"בני מדבר" והיא עלתה _הרבה כספים. רוצים אתם שהעתק הבא יופיע בדיוק בכ' אדר, שלא תחול בל הפסקה - מהרו והעבירו את כל חובותיכם להנהלת "המצפה". אף ליום אחד אל תעכבו את הכספים, אל תשהו את החוב — אף צופה אהד אל ישאר בלי עתק ובכל הדיקנות הצופית והזריזות תעבדו למען עתונכם.
הוזל מחיר החתימה. ומי יאמר עכשיו, כי "מפאת חוסר כספים עוד לא חתמתי"? זכרו: הנדודים אשר לא יעבירו במשך 3 ימים מיום קבלת החוברת מס' ד את כל הכספים — לא יקבלו בשום תנאים את החוברת מס' ה' שמופיעה בעוד שבועיים!!!
מהיר החתימה לרבע שנה—1.00 ז' בחו"ל -25 סנט אמר. מחיר חוברת בודדת 40 פרוטות
Zyd. Org. SKaut Haszomer Hacair, W-wa Dluga 27 :כתובת המערכת וההנהלה Nachman Mirski, Warszawa, P, K. O. 28.016 :למשלוח כספים
:Red. odpow. S. LTFSZYC Sktad "Grafika" "tel, 292-74 "'־ Odbito "Grafia" W-wa
• מה דעתכם על "המצפה"? - העתון ישתכלל בעזרתכם. הודיעונו את דעתכם על צורתו. ותכנו של "המצפה" ונדע. בגליון הבא נפרסם כבר את התשובות הראשונות על השאלה הזו..
■
בגליון מס' 2 ו-3 של "המצפה" התפרסמו 2 מאמרים שדנים בשאלת יחסנו לבית-הספר העברי. כל צופה יכול היה מתוך מאמרים אלה להכיר את שותפותנו הגורלית עם בית. הספר העברי מיסודה של "תרבות" וחובתנו להגן עליו מפגי אויבים מבית ומחוץ.
בחלק השני של המאמר ("המצפה" מס' 3) צוינו גם מקרים של רדיפות מצד מורים במקומות ידועים נגד השוה"צ, הצופה הנבון ידע. כי אין ללמוד, מהפרט על הכלל ואין המקרים הבודדים, השליליים עלולים לשנות את יחסנו ועמדתנו ב"תרבות", אף במקרים של רדיפות חייבים הצופים לנהוג רק לפי הוראותיהם של המנהלים.מאיר יערי
פון וואנען נעהמט זיך די העצע געגען "השומר הצעיר"?
יודיש: דב שטאק
ארויסגעגעבען דורך די הנהגה עליונה פון דער אלוועלטליכער ארגאניזאציע "השומר הצעיר".
תרפ"ט
ו ו א ר ש א
1929
I
אין געוויסע טיילען פון דער סתם־ציוניסטישער פרצסע אין פוילען האט זיך, ווי אויף א קאמאנדצ פון אויבצן, פונאנדצר־ געלאזט אנ׳אלגצמיינע קאמפאניע גצגצן אונזצר בצוועגונג. מ׳האט זיך אנגצכאפט אלס א ביליגען פרצטעקסט אין די ארטיקלען פון ח׳ ארענשטיין, אבער ס׳איז קלאר ווי דער טאג אז דאס איז נור א פופטער אויסרייד׳ ווייל באמת איז מצן מיט דצר דאזיגצר מלחמה אויסצן דצם עיקר, מ׳מייגט צו בצקצמפען די ציוניסטישע, סאציאליסטישע און קאלצקטיוויסטישע ווצרטצן און. דצם חלוצישצן מהות פונ׳ם "השומר הצעיר".
ס׳וועלען זיך אפשר צווישצן אונז גצפינען אזעלכע, וואס וואלטצן ליירט איבצר דער דאזיגער הצצצ אריבערגעגאנגצן צו דצר טאג־ארדנונג. זיי פערשטעהען אפילו אבצושאצען דעם גרויסען היזק, וואם זי ברצנגט אונז, אבער זיי זצנען איסטניסים און ווילצן זיך נישט פערגצמען מיט׳ן קאמף גצגצן בייזוויליגצ אנפאלצן - אויך מיר איז קלאר, אז דאס איו נישט דער צרשטצר און אויך גישט דצר לעצטצר אטאק אויף אונזצר בעוועגונג, וואס שווימט גצגצן שטראם פון אסימילאציע, געגען דצר גלות־צופאסונג און גצגען דצם אידצאישען אבפאל און וועט תמיד ביכולת זיין גובר צו זיין די דאזיגע העצעס און ווצט איהר וועג ווייטער געהן. אבער מיר דאכט זיך, אז מ׳טאר נישט צוליב אנ׳איינגערצדטען שעהנגייסט זיך אבטון פון דעם, רואם טוט זיך ארום אונז, אין דצר ברייטער געזעלשאפטליכקייט,
3
ווייל מיר זעגצן שו׳ן יים היינטיגען טאג אנ׳אקטיוועד געזע,־ שאפטליכער פאקטאר, מיר קרמען טאג־טעגליך אין קאנטאקט טיט דעי דאזיגער געזעלשאפט און ס׳איגטערעסירט אונז שטארק, וואס איז זייער פערשטענדעניש און ווי זעהט אדם זייער קריטיק.
II
ס׳איז א פאקט, אז דער פוילישער סתם־ציוניזם את זעהר אראב און זיין השפעה האט זיך זעהר שטארק פצרמינדערט אין דער ברייטער יודישער גאס, בשעת מיט קוים עטליכע יאחר צוריק האט ער נאך, אזוי צו זאגצן, פערמאגט דעם מאנאפאל. היינט האט דער סתם־ציוניזם אויפגעהערט צו זיין דער איינ-ציגער אויסדרוק פון די פערארפמטע פאלקס־שיכטען און א בעווייז קאנען דינען די לעצטע וואהלען צו די קהלות. גרינ-בוים טייטשט אויס די דאזיגע ערשיינונג מיט דער רעאקציא־ נערער אויפפאסונג פונ׳ם א"י־אויפבוי פון "עת־לבנות" און מיט דער האלב־אסימילאטארישער און קריכצרישצר פאליטיק פון די גאליציאבישע ציוניסטען. ווי ווייס מיד זאלען נישט וועלצן סימפ"טיזירען מיט דער ערשיינונג פון גרינבוימען, סיי וואט ס׳איז שייך זיין א"י׳דיגע אויפפאסונג סיי וואט ס׳איז שייך די פאליטיק אין פוילען, מוזען מיר דאך פערצייכענען דעם פאקט, אז דאס רוב סתם־ציוניסטען געפינט זיך נישט אויף זיין זייט און אז די אנפיהרונג פונ'ם דאזיגען רוב פערטרצט די איגטע־ טערעפען פון א בורזשואזיע, וואס פאסט זיך צו אין לאנד־ מאסשטאב דעם רעגירענדיגען קורס און האט גרויס חשק צו א בורזשואזנעם שטייגער אין ארץ־ישראל. דער סתם־ציוניזם פון דעם רוב האט אויפגעהעדט צו זיין אלגעמיין אין הערצלישען זין. ער האט שוין לאנג פערלאזען זיין איבצר־קלאסענהאפטען שטאנדפונקט, מיט וועלכען ער פלעגט זיך גרויסען אין זיינע יונגע יאהרען און ס׳איז קיין חידוש נישט, אז ער האלט אין איין פערלירען דעם פרעסטיזש ביי די געדריקטע, פערארצמטע
שיכטצן. יעצט פרעגט זיך, אויב פאר אונז, וואס רעכצנען זיך פאר ציוניסטען פונ'ם לאגער פון ארבייטצנדיגען ארץ־ישראל, קען די דאזיגע ערשיינונג געוואונשען זיין? אודאי וואלט פאר אונז ליבער געווען, ווען די ציוניסטישע בעל־ביתישע עלעמענטען, וואט בלייבען אין גלות און קומען נישט אין לאנד אריין אלס קאפיטאליסטישע אינטערעסצנטען, וואלטען אבגעהיט די אלגע־ געמיינצ א"יי־דיגע ווערטען, וואס זענען געמיינזאם און וויכטיג פאר דער גאנצער ציוניסטישצר בעוועגונג. און ס׳איז, דאכט זיך, נישט וועניגער וויכטיג, אז די ציוניסטישע בעוועגונג זאל פער־ שטעהן די נויטען פון דצר יודישער מינדערהייט און זאל זיי פערטרעטען שטאלץ און מוטיג, אהן אפארטוניום און פחד פאר׳ן פריץ.
פרעגט זיך אנער׳ אויב דאס קען געמאלט זיין ביי די היינטיגע רייסענישען און ביי דער שנאה וואס בושעוועט צווי־ שען די פיהרער און די לאגערען? אונז דאכט זיך, אז דאס איז מעגליך און קודם־כל איז דאס מעגליך אין שטח פון דער א"י־ דיגצר טצטיגקייט.
אט איז פארהאן אין דייטשלאנד א שטארקע און אקטיווע פעדעראציע פון אלע ציוניסטישע שטרצמונגען. אמת, או צום קאנגרעס טרצטען אויף באזונדערע ליסטעס פונ׳ם לינקען צענ־ טרום, התאחדות אדער פועלי־ציון, אמת, אז דער טאקטישער צוגאנג איז א פערשידענער, אנדערש איז אויך דצר סאציאלער טעמפעראמענט, אנדצרש די אידעאלאגישע ריכטונג. פונדעסט־ וועגען וועסטו אין דייטשען ציוניזם נישט געפינען קיין איינ־ פלוסרייכע פערזענליכקייטצן, וואס זאלען אטעמען אזא בלינדע שנאה צו די דערגרייכונגען פונ׳ם יודישען ארבעטער בכלל און צו דער קבוצישער קאלאניזאציע בפרט, ווי ס׳פיהרט זיך ביי די די לייט פון "עת לבנות", אדער ווי ס׳טוט צם - א ביסעל אבגעגלעט און דיפלאמאטיש - לצאן רייך (פאר איהם, איז א שטייגצר, די קבוצה גלייך צו דער פוריער-פאלאנסטעריע און ער זאגט איהר פאר דעם זצלבען סוף). די ציוניסטישע ארגא־ ניזאציע אין דייטשלאנד שטיצט די סאציאליסטישע יוגצנד־בעוועגונג
"יונג־יודישער וואנדערבונד", כאטש, ער האלט פון עין־חרודישען קבוציזם און איז אונאפיציעל פערבונדען מיט אחדות העבודה און פועלי־ציון, ס׳טרעפט זיך דארט אפילו, אז א פאר יונגעלייט סימפאטיזירען מיטץ פאליטישען קאמוניזם, אבער מיט דער צייט פאלען זיי אב אדער זיי קומען צוריק. פונדעסטוועגען זפנען פארהאן בשותפות׳דיגע קולטורעלע אנשטאלטען און די סאציא־ ליפטישע יוגענד הערט זיך איין מיט ערנסט און דרך־ארץ אין די ווערטער פון קורט בלומענפעלד, גישט ווייניגער ווי צו די ווערטער פון בובער און די שליחים פון דער ארהייטעד־ארגא-ניזאציע. אמת, אז אויך דארט בעווייוט זיך טיילמאל אנ׳אידעא־ לאג ווי, א שטייגער, ד"ר קאגאוויץ, וואס ס׳כאפט איהם אן א שרעק פאר׳ן הונדערט"פראצענטיגען חלוציזם און זיין קלארען סאציאליסטישען כאראקטער און ער קריגט א יחד, טאמער וועט דער חלוציזם אונטערשניידען דעם צווואקס פון א יוגגען פ יהד רער־דור אין גלות, ווייל ער פערשלעפט דאך דעם בעסטען עלעמענט קיין ארץ-ישראל, אנ׳עלעמענט וואס מאלט געקענט מיט זיער צייט פערזיכערען א שעהנעם המשך פון א פיהרער-שאפט פאר דער ציוניסטישער ארגאניזאציע. אבער טראץ דעם דא־ זיגען חשד וועט קיין שום ערנסטען ציוניפטישען עסקן אין דייטשלאנד נישט איינפאלען עפענטליך צו באיקאטירען דעם יונג־יודישען וואנדערבונד און אבשטעלען די סובסידיעם, דער־ קלערען א הייליגען קריג און פיהרען א חרם-העצע, אזוי־ווי ס׳איז זיך לעצטענס לגבי אונזער בעוועגונג נוהג דער בעסערער טייל פונים פוילישען ציוניזם - דער סתם־ציוניזם פון מערב-גאליציע, ס׳איז קיין פלא, וואס א דאנק איהר הויכען קולטו-רעלען ניווא, א דאנק איחר זאכליכען צוגאנג צו די ממשות׳דיגע ציוניסטישע אויפגאנען, א דאנק איחר טאלעראנציע לגבי כלערליי אנשויאונגען פערנעהמט די ציוניסטישע ארגאניזאציע אין דייטש־ לאגד אזא בכבודיגען פלאץ אין דער אלוועלטליכער ציוניסטישער. נעוועגונג, אויפ׳ן קאנגרעס, אין דעד עקזעקוטיווע און אין די אינסטאנציעס. ס׳איז קיין וואונדער נישט, אז די הכנסות פון קרן־היסוד ווערען דארט אלעמאל גרעסער און די ארבעט פאר
6
די פאנדען איז אזא איבערגעגעבענע. ס׳איז קיין חידוש נישט, אז די קאנפערענץ פאר׳ן ארבעטענדיגען ארץ־ישראל האט דארט בעגעגענט אזא אלגעמיינע סימפאטיע און אז א חבר פון "התאחדות" איז דער שעף־רעדאקטאר פון דער "יודישער רונדשוי". כ׳וויל מיך דא נישט אריינלאזען אין א פאזיטיווער אדער נע־ גאטיווער אבשאצונג פון ראבערט וועלטשס דעות, מיך אינטע־ רעסירט בלויז די טאטזאך, אז זיין שייכות עום "התאחדות" פסל׳ט איהם נישט צו זיין א רעדאקטאר פון אנ׳איינפלוסרייכען, סתם־ציוניסטישען ארגאן, וואס ס׳וואלט מסתמא פסול געווען אין דער דערשטיקענדיגער אטמאספערע פון דער פוילישער געזעל־ שאפטליכקייט, נישט נור ביי גאטליבץ נור אפשר אויך ביים ד"ר שווארצבארד. און צום לעצט וואלט איך וועלען דערמא־ נען דעם פאקט, אז א חבר פון "פועלי-ציון" האט אננעפיהרט מיט דער טעטיגקייט פונ׳ם קרן־היסוד.
דאס איז דער שכר פאר רעאדער אויסגעהאלטענקייט,
אהן א צוגאב פון פראזעאלאגיע צו די ציוניסטישע פרעציפען, וואס זענען בשותפות׳דיג אלע שטרעמונגען; דאס איז דער שכר פאר אנ׳ארגאניזאציאנעלער אחדות אויפ׳ן, געביעט פון די בשותפות׳דיגע טעטיגקייטען; דאס איז דער שכר פאר דער טא־ לעראנציע לגבי כלערליי שטרעמונגען אין זייערע בעזונדערע טעטיגקייטס-געביעטען. א דאנק אזעלכער זאכליכער און מארא־ לישער אויפפאסונג פון די צימיסטישע אויפגאבען האט זיך דארט ביז׳ן היינטיגען טאג נישט אבגעשטעלט דער צושטראם פון נייע כוחות און יעדעסמאל בעווייזט זיך א נייער דור, וואס שטעלט זיך אין די רייהען און העלפט דער אלטער פיחרער־ שאפט. אמת, אויך דאס ציוניסטישע דייטשלאגד קען זיך גישט בעריהמען מיט א בעזונדערען איבערפלוס פון יונגע כוחות, אבער די ווירקליכקייט איז נאך זעהר ווייט צו בעשטעטיגען דעם פחד פון ד"ר קאנאוויץ.
7
Ill
דערפאר אבער קענען מיר מים א ריינעם געוויטען אב-שאצען דעם שכר פון דער העצע, דער שנאה און די זייטיגע אינטריגעם, וואט האבען זיך איינגעגעסען אין לייב פונ׳ם פוילי־ שען ציוניזם. אויך די ציוניסטישע ארגאניזאציע אין מערב־ גאליציע איז זעהר פער׳דאגה׳ט און האט מורא, טאמער וועט איהר דער פאנאטישער הלוציזם פוג׳ם "השומר הצעיר" א־ועק־ דויבען די איגטעליגענטע יוגעגד, וואט מאלט געקעגט ירש׳ענען דעם ארט פון די אלטע פיהרער. אבער דער לאגישער שלום פון די מערב־גאליציאנער איז א גאר אנדערער, א להיפוכ׳דיגער, ווי אין דייטשלאנד. אין שפיץ פון דער דאזיגער ארגאניזאציע שטעהט א מענש ווי דיר טהאן, וואט פערשטעהט נישט ווייני-גער פון בלומענפעלד׳ן אבצושאצען די צענטראלע פונקציע פונ׳ם הלוציזם, פון דער ארבייטער־בעוועגוננ און איהר אויפטו און אויפבוי פון ארץ־ישראל, ס׳וואלט זיך דערפאר געקאנט אויס-דאכטען, אז ער וואלט בעדארפט עהרליך מודה זיין אין קול־ טורעלען, מאראלישען און טאציאלען ווערט פון אזא בעוועגונג ווי "השומר הצעיר" און איהר השפעה דורך איהרע קפוצים און ארבעטס־פלעצער אין דער ברייטער געזעלשאפט. אמת אז ער ווערט נישט, ווי ער שרייבט, איבריג נתפעל פונ׳ם ווירט-שאפטליכען קאלעקטיוויזם און ער שרעקט זיך - כאטש אומ־ זיטט _ אז דער דאזיגער קאלעקטיוויזם קען איינשרומפען דעם יחיד און בעגרעגעצען זיינע איניציאטארישע כוחות. אבער קיי־ גער פאדערט נישט פון איהם, ער זאל זיך אנשליסען דער קבוצי׳שער בעוועגונג פונ׳ם "השומר הצעיר" און מיר וואלטען פון איהם ויבער נישט פערלאנגט, ער זאל זיך - ווי נחום טאקאלאוו האט דאס געטון — דעקלארירען, אז אויב ער וואלט יונג געווען, מאלט ער געגאנגען אין א קבוצה אדיין. אויפ׳ן לעצטען קאנגרעס האט ד"ר טהאן געהאלטען א הארציגע רעדע, וועלכע איז אויפגעגומען געמארען דורך אלע ארבייטער־דעלע־ גאטען מיט גרוים טימפאטיע און אויך אזעלכע ראדיקאלען ווי
8
מיר. מיר זענען סאציאליסטען אזן ער נישט. מיר געהען קיי ארץ־ישראל, פדי מיט אונזערע אייגענע הענד אויפצובויען איהרע חורבות אזן ער קען און מזז דאס נישט טון. מיר רעאליזירען דעם קאלעקטיוויזם און די מאקסימאלע געגענזייטיגע הילף אין אונזער פרנסה, די גלייכבערעכטיגונג פון דער פרוי אין דער ארבייט און אין דער געזעלשאפט, דעם קאלעקטיוויסטישען לע-בענס-שטייגער אין שטאדט און אין דארף, בשעת ער האט נישט קיין שייכות מיט דער קבוצה און מסתמא בעצווייפעלט ער אפילו די מעגליכקייט פון זעלבסט־ארבייט אין מושב-עובדים. דערפאר את ער טאקי א סתם־ציוניסט און מיר זענען סאציא־ ליסטישע ציוניסטען, וואס האבען אויף זיך ארויפגעלאדען דעם חלזציזם, די ארבייט, דעם קאלעקטיווען לעבען, ארץ־ישראל. אט די טאטזאך בערעכטיגט אונזער סעפאראטען קיום אלס בע־ זונדערע אידעאלאגישע גרופירונג אין דער ציוניסטישע בעוועגונג. ד"ר טהאן ווייסט דאך, אז די ציוניסטישע ארגאניואציע איז א פעדעראציע פון פערשיעדענע גרופירונגפן, וועלכע פערמאגען בשותפות׳דיגע ציעלען און בשוהפות׳דיגע אויפטוהונגען, אבער וועלכע האבען פעזונדערע ריכטונגען און טענדענצען, ער ווייסט דאך וואויל, אז די אלוועלטליכע ציוניסטישע ארגאניזאציע בע-שטעהט און פאלט מיט דער געגענזייטיגער טאלעראנציע אין דפר קאאפעראציע פון די גרופירזנגען. ער פדעדיגט דאך תמיד די דאזיגע טאלעראנציע און ער איז אויך בעקאנט אלס א רודף־שלום, וואס צייכענט זין אויס מיט א בעזונדערער פער-שטענדעניש פאר אנדערע.
אבער איצט איז כדאי צו דערלאנגפן א קוק, וואס ס׳איז געשעהן דוקא מיט יענער ציוניסטישער ארגאניזאציע, מיט וועל־ כער ס׳פיהרט אן ד"ר טהאן אין וואו איינער פון זיינע נושאי־ כלים, ד"ר שווארצבארד, איז פארזיצענדער און וואו ד"ר בער־ קעלהאמער, א געוועוענער חבר פון "התאחדות" און אמאל נאהנט צום "השומר הצעיר", איז רעדאקטאר פונ׳ם אפיציאז. דוקא פון דארט געהען לעעטענס ארויס די אוקאזען פון חים און היילי־ גען קריג קעגען א העברעאישער און חלוצישער בעוועגונג, ווי
9
מיר זענען עס, א בעוועגונג וואס הןוט אין די יאהוען פון שווערס־ טער ירידה ביים פוילישען ציוגיזם טאגטעגליך רעוואלוציאנידירט די יודישע יוגענד, אז א מענטש וועלכער קוקט צו פון דער זייט און קען די ארומיגע, צעפוילטע אטמאספערע מוז זי בא-וואונדערן ווי עפיס א לעגענדע. מ׳טייטעלט מיט די פינגער אויף דעם און יענעם, וואס איז אוועק פון אונז און זיך נאכגעשלעפט נאך דער רויטער אסימילאציע. אבער ס׳איז דאך בעקאנט, אז געוועזענע חברים פון "פועלי ציון" און אפילו סתם ציוניסטען האבען זיך פון אונז אבגעטרייסעלט און זענען אוועק צו דער יעווסעקציע אין רוסלאנד און אנדערע מדינות. א מענטש מיט א קלארען שכל וועט נישט איינפאלען צו וועלען בעקלאגען דאס יודישע פאלק, ווייל ס׳האט ארויסגעגעבען משומדים, מיסיאנערען און פפעפערקארעגס. קיינער וועט דאך נישט וועלען פערקלאגען הערצל׳ן וועגען זיין אומגעראטענעם האנס אדער ד"ר ווייצמאנען וועגען זיין יעווסעקישען ברודער. מיר זענען דוקא געוואוינט צו דערמאנען דעם קידוש־השם און אונזער ראסיגען כוח, וואס האט דורכגעהאלטען אויף צו־להכעיס רי כלערליי פפעפערקארענס.
צוליבדעם קען אויך קיינער נישט פערקלאגען דעם "השומר הצעיר", ווייל ער האט אלס בעוועגונג, וועלכע צעהלט די צענ-דליגער טויזענדער, דא און דארט ארויסגעגעבען א פאר קליינע קעפלעך, וועלכע זענען כופר בעיקר. פאר אנ׳אבגעשטאנענער סאציאלער פארמאציע זענען נישט פארהאן קיין סכנות, אבער א קעמפענדיגע טאטקרעפטיגע בעוועגונג, וואם געהט נישט אויף דער ליניע פון קאמפראמיס, מוז זיך דערמיט רעכעגען, אז אויפ׳ן וועג וועט פון איהרע רייהען דער אדער יענער אבפאלען. אלם גערעכטער מאסשטאב דארף דינען די אויסגעהאלטענקייט און מיד האבען דאך אלס בעוועגונג דורכגעהאלטען כמעט פופצעהן פולע יאהרען און אלעמאל פארגרעסערט זיך אונזער כוח אין עליה, אין דער חלוצישער בעוועגונג, אין דער ארבעט פאר די ציוניסטישע פןןנדען, אין דער יודישער ארבעטערשאפט. דעם פשוט׳ען אמת וואלט דאך אייגנטליך מחויב געווען צו וויסען דער בכבודער הער רפדאקטאר, וואס איו ערשט מיט דריי
10
יאהר צוריק געווען פארזיצענדער פון אג׳עלטערענפערזאמלונג פונם "השומר הצעיר" אין טארנע, וואו כ׳האב געהאלטען א לעק-ציע איבער די אויפגאבען פון אונזער בעוועגונג. פארוואס איז ער דעמאלס נישט ארויסגעטרעטען קעגען אונז, פארוואס האט ער דעמאלס געראטען די טאטע-מאמעס צו שיקען זייערע קינ־ דער אין "השומר הצעיר"? ער האט דאך שוין דעמאלס געקענט אונזער שטעלונג צום סתם־ציוניזם, ער האט דאך מסתמא שוין דעמאלס עפיס געהערט איבער אונזער חלוצישער שטעלונג אהן קאמפראמיסען און מסתמא האט ער שוין דאן געוואוסט דעם סוד, אז אין לאגער פונ׳ם סתם-ציוניזם פייפט דער דלות און קיין נייע פיהרער וואקסען נישט אונטער און ס׳קען געמאלט זיין, דאס ער האט שוין דעמאלס געוואוסט, אז די סתם-ציוגיסטישע אר-גאניזאציע קלערט אויפצושטעלען א יוגענד־ארגאניזאציע, וואס זאל אויפנעמען א קאנקורענץ־קאמף מיט אונז. עד האט דאס אלעס געוואוסט און פונדעסטיועגען האט ער זיך נישט אבגע־ האלטען אונז צו שטיצען, ווייל דעמאלס האט נאך א פנים גע־ הפרשט אנ׳אנדער קורס.
מיט צוויי יאהר צוריק האט זיך שוין אין דער א"י-דיגער ארבעטער־פרעסע געהאט פארענדיקט די דיסקוסיע ארום דער אידעאלאגיע פונ׳ם "השומר הצעיר", אנ׳אבקלאנג פון ארלאזא־ ראוו׳ס ארטיקעל קעגען אונז האט זיך שוין דאן פון לאנג פאר־ וואלגערט אין גלות אריין, ווייל די "ציוניסטישע פרעסע־קארעס-פאנדענץ" האט זיך זעהר געאיילט ארלאזאראוו'ס ארטיקעל תיכף צוצושטעלען די לייטונגען פון אלע ציוניסטישע ארגאניזאציעס. ד"ר בערקעלהאמער, אלס טעטיגער מיטגליד און רעדאקטאר פון דער ציוניסטישער ארגאניזאציע, וואלט דאך מחויב געווען נאך דעמאלס, מיט אנדערהאלבען יאהר צוריק, אויפצורודערן די עפענטליכע מיינונג און זי אויפמערקזאם צו מאכען אויף די ספנות, וואס דראהען מצד׳ן "השומר הצעיר" לויטין ארלאזא־ ראוושען פראגנאז. ער האט אבער אזוינס נישט געטון, נאר ער האט באהאלטען די אהל אין זעקעל אריין און אבגעווארט די רעכטע, גוטע שעה. און מעגליך אז ער האט גארנישט געוואוסט
11
איבער די מאמרים פין ארלאזאראוו אין רעדעס פון בערל קאצע-נעלסאן, ביז מ׳האט איהם דאס אנאכראנישע מאטעריאל צודער-לאנגט לויט א קאמאנדע פין אוינען.
פרשש איצט כאפש מ׳זיך אהן דער ניליגער מציאה אין מ׳דערצעהלט די טאטע־מאמעס, אז אט האבען אנגעזעהענע פיהרערס פין דפר א"י־דיגער ארניישערשאפט פארזאגט דמם "השומר הצעיר" א וויסטפן פוף. פרשם איצט האט מ׳זיך אויפ־ געכאפט פונ׳ם לאנגפן דרימעל, וואס ס׳נאווייזט נכלל נישט קיין איצעריגע מאס פון זשורנאליסטישער ריהרעוודיגקייט און פון... זאכקענטעניש. מיר וואלטען גפראטפן חנם "נאווי דזשיענניק", פר זאל אין א יאר ארום אינערדרוקען, וואט ס׳האט טיט א האלב יאהר צוריק גפזאגט א נעוואוסטער ארנעטערי־פיהרפר, ד. בן־גריון, נאכדעם ווי פר איז צוריקגעקומפן פון גלות און האט זיך דארט פונאנדערגפשטועסט מיט די פיהרפר פוג׳ם "השומר הצעיר" אין ווארשע איבער דער מעגליכקייט פון א פעראייני־ גונג פון אונזער בעוועגונג מיט די פארטייען "אחדות העבודה" און "הפועל הצעיר". דארט איז איהם זיכער אויסגעקומען צו הערען פון אונזערע פיהרער מיינונגען קעגען דער "אחדות העבודה", ראדיקאלע מיינונגען, וואס מוזען אויפרעגען א געוויסען סארט ציוניסטישע, רוהיגע בירגערס און טראץ דעם האט ער געפונען פאר נויטיג _ און ס׳איז איצט נישט וויכטיג צוליב וועלכע טעמים _ עפענטליך צו דפרקלפרען, אז דער "השומר הצעיר" שטפהט מיט ניידע פיס אויפ׳ן פעסטען באדען פונ׳ם סאציאליסטישען ציוניזם. אזא הכשר האט אונז בן־גריון געגע־ בען ביי דער יאהר־בעראטונג פון אונזער קבוץ ארצי מיט דריי חדשים צוריק. זיינע ווערטער קענען די לייט פון "נאווי־ דזשיענניק", לייענען אין "קונטרס" און אין איינעם פון די בלע־ טער פונ׳ם "השומר הצעיר". דאס וויל הייסען, אז ס׳איז גענוג געווען צוויי יאהר, אז מ׳זאל זיך איבערצייגען, ווי פאלש און גרונדלאז ס׳איז געווען דער פראגנאז פון ארלאזאראוו, וועלכער האט אנגעווארפען אויף זיינע לעזער א שרעק, אז אט־אט קייקלען מיר זיך אראב פון די ציוניסטישע רעלסען און באלד פאר־
לייקענען מיר הכל-בכל און געבען זיך איבער דער רויטער אסימילאציע. אבער ווי ס׳ווייזט אויס, את די גאליציאנער ציו-ניסטישע פרעסע, פטור צוצוהערען עדות, פון וועלכע מ׳קען נישט ארויסבעקומען א פעקעל פון בלבולים קעגען אונז. זי דערלויבט זיך צו זיין אנאכראניסטיש און ארויסצושלעפען פון פארשטויבענע ווינקלען ארגומענטען, וואס אפילו זייערע אריגי־ נעלע מחברים נעמען זיי שוין מעהר נישט ערנסט.
IV
אונז אינטערעסירט אצינד ציליב וואס מ׳האט זיך פלוצים מיט איינמאל אויפגעכאפט און גענומען ארויספאקען א קרעמל פון העצערייען קעגען אונו פאר דער עפענטליכער מיינונג. ד"ר שווארצבארד האט זיך ארומגעקוקט און דערזעהן די ציוניכטישע ארגאניזאציע אין איהר ארימקייט. ער האט גענומען ארומזוכען און האט אויסגעפונען די רעכטע סגולה: צוזאמענשלוס, אוני־ פיקאיציע און דיסציפלינע פזנ׳ם רוב. דער צוזאמענשלוס פון "על המשמר" מיט "עת לבנות", די אוניפיקאציע פון די ציוניסטישע ארגאניזאציעס פון אלע דריי זאבארען און דיסציפלינע פונ׳ם רוב, און דוקא פונ׳ם רוב וואס שמעקט, כידוע, מיס "עת לבנות", מיט העצע קעגען דער קבוצה און דער באריהמטער פאליטיק אין סיים. האט גרינבוים אין "היינט" אבגעענטפערט, אז פאר א יעדען צוזאמענשלוס, אוניפיקאציע און דיסציפלינע באדארף צו זיין א אינערע אחדות פון די הערצער, א געמיינזאמער וועג, א בשותפות׳דיגע גרונדזעצליכע און טאקטישע ליניע. אויך מיר, אלס זייטיגען מענש, קומט פאר אז אחדות איז זעהר א וואוילער פרינציפ, אבער זי טויג נישט, אויב זי ווערט געבוירען אלס פראדוקט פון אונטעריאכען זיך אנ׳ענגער אינטערעסענפאליטיק און א קריכעריי און בוקעניש פאר׳ן רעגירענדיגען קורס, א צו־ פאסונג צו דער שכני׳שער פוילישער גאס, א פאליטיש-ציוניס-טישע פראזעאלאגיע וואס רעדט אויפ׳ן הויכען קול, כדי צו פער-דעקען די נאקעטע טאטלאזיגקייט. און ס'איז גוט וואס גרינבוים
האט אבגעווארפען דעם אנטראג ביי אזעלכע באדינגונגען און האט פארטיידיגט זיין שטאנדפונקט, ביז זיינע געגנער זענען געצוואונגען געווען איהם פרינציפיעל נאכצוגעבען, אבער דער וואפענשטילשטאנד מיט גרינבוימען האט נישט געבראכט צו דער אוניפיקאציע פון די ציוניסטישע ארגאניזאציעס און ס׳פערשטעהט זיך ווי ווייט מ׳שטעהט נאך דארט פונ׳ם געוואונשענעם ציל, פון א פעדעראציע פון אלע ציוניסטישע גרופירונגען, אריינגערעכעגט די יוגענד, וואס געהערען צו דער אלוועלטליכער ציוניסטישער ארגאניזאציע. אזא מין פעדעראציע חלומ׳ט זיך אפילו נישט דעם ד"ר שווארצבארד און זיין סוויטע. זיי קלערען אפילו נישט איבער א לאיאלער קאאפעראציע אויף די ארבעטס־געביטען, וואס זענען געמיינזאם אלע שטרעמונגען. אבער פאר אזא מין קאאפעראציע, וואט איז באשלאסען געווארען אוי׳פן לעצטען קאנגרעס און איז לעצטענס פארווירקליכט געווארען אין ליטע, האבען אויפ׳ן קאנגרעס דוקא געשטימט פארטרעטער פון אונזער בעוועגונג, יענע בעוועגונג, וואט לויט ד"ר שווארצבארד און זיינע אנהענגער שפייזט זי זיך נאר פון שפאלטערייען.
מיר האבען פאר אונזערע אויגען געזעהן די ציוניסטישע פעדעראציע אין דייטשלאנד און מיר האבען זיך איינגערעדט, אז אויב די ציוניסטישע פיהרער אין פוילען וועלען באמת פעהיג זיין אבצושאצען די ערנסטע לאגע און די איזאלאציע פון דער ציוניסטישער בעוועגונג ביי די ברייטע מאסען, וועלען זיי בעקומען פערשטענדעניש פאר אזא קאנצעפציע. אבער ד"ר שווארצבארד לעבט נישט אומזיסט אין דער צייט פון א שפאר-קער האנד אין איטאליע און אין עטליכע מזרח-לענדער און דערפאר איז איהם ביליכער דער וועג פון פעראייניגונג דורך צוואנג פון אונטערגעבען זיך. און דעם גרויסען טאלענט צו אזא סארט פעראייגיגונגס-מאכעריי בעווייזט ער מיט זיינע
פריינד אין דער קאמפאניע געגען אונזער בעוועגונג. וואס שווארצבארד איז נישט מסוגל געווען צו בעווייזען גרינבוימען, וועלכער פערשטעהט זיך צו פערטיידיגען, קלערט ער צו בע־ ווייזען דער י גענד און דווקא מיט געוואלד,מיטלען און העצע-
14
רייען. ס׳חלומט זיך איהם, אז איהם וועט דאס געלינגען אונ-טער די פליגעל פון סתם־ציוגיסטישען, יוגענד־פערבאנד אין קראקע ארונטערצושארען די גאנצע ציוניסטישע יוגענד אין גאליציע, וועט אריינליינען אין חרם אריין כלערליי סאציאליסטישע און קלאסען־אידעאלאגיעס, די מינדערווערטיגע יונגלעך וואס האבען כוחות און מוסקולען און האבען קיין געלד נישט צו פערענדי־ גען די גימנאזיע וועט ער עקספעדירען צו זיין חלוצים אין ארץ־ישראל און צו פערטיידיגען דאם פאטערלאנד, ממש ווי די העלדען פון תל-חי, וואס ס׳איז אבער שייך די פיינע און מזל׳דיגע בנים פון פערמעגליכע טאטע-מאמעס, וואס קענען זיך אויסדרעהען פון נומערוס קלאוזוס און קענען מיט אייגענע מיט־ לען פערענדיגען עפענטליכע אדער פריוואטע גימנאזיעס, זיי זענען עס די אויסדערוויילטע פאר הויכע מיסיעס, זיי וועלען דאם זיין א יוגענד־בעוועגונג מיט רייכפארביגע דערלעבענישען, זיי וועלען דאס האבען א פרייע וואהל פונ׳ם לעבענסשטייגער, זיי וועלען זיך אפילו מעגען צוזאמענשטעלען גייסטיגע צענטרען, פונקט ווי ס׳שטעהט געשריבען דוקא ביי... אחד־העם. דעם אמת זאגענדיג, האט דער "השומר הצעיר" פאר אזא הויכע אידעע, וואס רעדט מ׳שטיינס געזאגט אין נאמען פון אחד-העם, א גאר קנאפע פערשטענדניש און צו א צוזאמענשלוס מיט אזא סארט קאנגלאמעראט האבען מיר קיין שום אפעטיט נישט און ס׳איז קיין חידוש נישט, וואס ד"ר שווארצבארד און זיינע אנהענגער האבען באשלאסען אונז צו דערקלערען א קריעג אין נאמען פון אזא צוזאמענשלוס און איצט געפינט זיך הייסט עס, לויט ד"ר שווארצבארד וכדומה, דער העברעאישער און חלוצישער "השומר הצעיר" מחוץ פונ׳ם געזעץ. מ׳האט ארויפגעלעגט א חרם אויף א בעוועגונג, וואס האט ביז איצט פערשטאנען צו נעמען גימנאזיאסטען, קאנדידאטלעך פאר הויכע מיסיעס, פאר ביליגער כלל־טועריי און זשורנאליזם און זיי אבצוראטעווען פון דעגענעראציע און לומפענפראלעטאריואציע און זיי צו דערציהען פאר דער איינציגער אויפגאבע, וואס פאסט זיך פאר׳ן היינטיגען דור פון יודישע אינטעליגענטען, די אויפגאבע אויסצוקעמפען.
15
ביי דער אכזריות׳דיגער נאטור פין אונזער לאנד, אין א האלב-פעאדאלער סביבה, א טעריטאריע, פרנסה, קולטור אין פרייהייט און צו זיין דער טרעגער פין נאציאנאלער אין סאציאלער
דערלעזונג. דערצי בעדארף מען דאך צו האבען א גרויסע אינ-טעליגעגציע. אין מיר זענען בעשטרעבט מיט אזא אינטעליגענ־ ציע צי בעוואפענען סיי די גימנאזיאסטען אין סיי די ארימע יוגענד, וואס האט נישט זוכה געווען זיך אדורכצו׳גוב׳ענען דורך די שפארפס פון נומערוס קלאוזוס. אין שוין באלד צעהן יאהר, זייט אינזער בעוועגונג פערנעמט זיך אין לאנד מיט דער שווע-
רער מלאכה אין מיד זענען איהר נאך אלץ געטריי געבליבען,
זי איז אינז געלונגען אין די ווירקליכקייט האט אינז נאך
גישט אבגעשראקעין. אט ליגט פאר מיר א רשימה איבער די 150 שומרים פון כלערליי לענדער, וואס זענען איצט געקרמען אין לאגד אדיין אויפ׳ן חשבון פין די לעצטענס פערטיילטע 500 סערטיפיקאטען, ס׳האבען א פנים נישט געהאלפען די שעהנע עעות פין די גוטע ציוניסטען, וועלכע זאגען צי גאלדענע בערג פין העכערע אין... רענטאבלעדע מיסיעס ווי חלוציזם, ווייל אין דער דאזיגער רשימה געפינען מיר א גרויסען פראצענט־ואץ פין גימנאזיאסטען, וועלכער איז אפילי אין אבסאליטען זין גרע-סער ווי ביי די פריהערדיגע עליות. אין דער גרעסטער טייל פין אונזערע ווארשעווער, לעמבערגינר אין קראקעווער חלוצים וואלט זיך דאך באדארפט געפינען אינטער׳ן איינפלים פין יענע דאקטוירים, וואס פערשטעהען אויסצי׳פשט׳לען אחד־העמ׳;!ן אין אפילי דאס העלדענטים פין טרומפעלראר׳ן ווי ס׳געפעלם זיי. און דאך זעהען מיר, אז דער גרעסטער טייל פין אינזלרע חלוצים פין די דערמאנטע שטעדט בעשטעהט פין אבסאלווענטען פון מיטעל־שילען אין גימנאויאסטען אין די העכערע קלאסען. פאר מיר מאכט א גימנאזיאסט מעהר אדער וועניגער גארנישט אויס, ווייל נישט יעדער וואס טראגט זיך ארום אין קעשענע מיט א שול־צייגעגיש ווערט שיין אויטאמאטיש געבענשט מיט אמת׳ער אינטעליגענציע. מיר האבען דא אין לאנד דערלעבט כלערליי איבעראשינגען און נישט איעמאל האט זיך געטראפען,
16
אז דיפלאמירטע יונגעלייט האבען זיך ארויסגעשטעלט אונפעהיג, בשעת קליינשטעדטעלדיגע בחורים האבען, דורכ'ן דערציהערי־ שען כח פון אונזער בעוועגונג, אנטפלעקט טאלאנטען און א גרויסע אינטעליגענציע. דען וואס אקצענטירען מיר אייגענט־ ליך: מיר לעגען דעם אקצענט אויפ׳ן אי־ בערפיהרען פון אלע פאלקס־שיכטען _ און אויך די זיהן פון בפבוד׳יגע ציוניסטישע פיוזרצרס — צו אנ׳ארבייטס־לעבען, א לעבען פון פרייהייט און קולטור, וואס וועבט זיך דא פאר אונזערע אויגען. פארוואס באגנוגענען מיר זיך נישט מיט די ארימע פאלקס־ שיכטען, פארוואס פצרנעמען מיר זיך נישט נאר מיט די, וואס זענען סיי ווי סיי געצוואונגען צו נעמען דעם וואנדערשטעקען? פארוואס שלעפען מיר אפילו קינדער פון פערמעגליכע משפחות צו א לעבען פון א לוין־ארבעטער אין פתח־תקוה? איז עס דען עפעס סתם מעשה־להכעיס, א שפיצעל אזא, וואס מיר קלערען אבצוטהון טאטע־מאמע, וועלכע וויגען זיך איין אין א זיסליכען חלום, אז זייער זוהן וועט זיין אזוינס און אזעלכעס, א גדול בישראל! דער אמת׳ער טעם איז גוט בעקאנט. מיר האבען דא טעארעטיש נישט פיעל מחדש געווען, אונזער חידוש בעשטעהט אין דעם, וואס מיר פערווירקליכען עהרליך דאס אלט-בעקאנמע. ווייל יעדער אמת׳ער אידעאליזם, יעדע אמת׳ע רעוואלוציאנערישקייט פערמאגט אין זיך א גרויסע מאם פון ארטאדאקסיע און קאנסעתואטיזם, נישט אין אבגעשטאנענעם זין, נאר אין שטרענגען אבהיטצן פון די ווערטען, וועלבע פצרווירקלעכן זיך אין דעם דור, גישט מיט אנ׳איינציגער האגד־ בעוועגונג, נאר פאמעלעך, מיט גרויס מיה, האפנונגען און מפלות, אויפ-שוואונג און אבשוואכובג, שטורם און סטאגנאציע. נישט אומזיסט איז אונז אזוי טייער דער נאמען "השומר הצעיר", מיר היטען די ווערטפן. נישט אומזיסט האבען דוקא די ארטאדאקסישע מארק־ סיסטען אבגעהיט דעם גלויבען אין דער רעוואלועיע. אנ׳אידע-אלאגישער מאדערניזם איז טיילמאלס גלייך מיט א געדאנקליכען ווירוואר און א צופאסונג צו דער מינוט און אנ'אפאלאגיע פון
17
דער מפלה. אזוי איז. א שטייגער, זעהר מאדערן דע־מאן, אזוי האט בערנשטיין, מ׳שטיינס געזאגט׳ צוקלאפט מארקסץ, אויך אין ציוניזם זענען דוקא יענע, וועלכע שניצען זיך נישט צו אידעאלאגיעס פאר יעדער קאניונקטור, נאר בלייבען געטריי זייער אני מאמין פון א לאנגען דור, די ערנסטע און זיכערסטע אויף דעם פראנט פון רעאליזאציע, שוואונג און רעוואלוציע אין לעבען.
וואס איז די קארדינאלסטע ליניע פון דער ציוניסטישער ארגאניזאציע אין אונזער דור? דאס איז די קאלאניזא-טארישע ליניע. וואס איז דער חילוק פון א קאלאניזא־ ציע צו א געוועהנליכער, סטיכישער עמיגראציע? א קאלאניזא־ ציע געשעהט נישט אהן א דורכגעטראכטען פלאן, בשעת אב׳־ עמיגראציע צוועצט דורך איחר ספיכיש־אנארכישען כאראקטער יעדען פלאן. א קאלאניזאציע פאדערט א טאלאנט פאר א בויאונג, ווייל זי קען און דארף בעפרוכפערן א וויסטע טערי־ טאריע, בשעת אנ׳עמיגראציע קומט אויף א גרייטען ארט און ס׳איז גענוג, אויב זי פערשטעהט זיך צו איהם צוצופאסען. א קאלאניזאציע קאן נישט געמאכט ווערען אהן אידעאליזם, איגטעליגענציע און טאלאנט. ארץ־ישראל וועט נישט עפענען איהרע טויערן פאר א ברייטער עמיגראציע במשך א גאנצען דור, אויב די חלוצישע עליה, דאס הייסט דער קאלאניואטארישער עלעמענט, דער פעהיגסטער און אינטעליגענטסטער, וועט פאר איהם נישט דעראבערן טאג איין טאג אויס דעם שליסל פון שטענדיגע פרנסות און די מאציאלע גרונדלאגען צו א נארמא־ לען לעבען אין לאנד. אנ׳עמיגראציע קיין ארץ־ישראל הייסט אנ׳עמיגראציע פון קאפיטאל און אנ׳עמיגראציע פון ארבעטער הענד און זי צייכענט זיך אויס דורך א וואקסענדיגען קלאסענ־ קאמף. אבער אנ׳עמיגראציע פון צעהנדליגער טויזענדער ארבע־ טער־הענד, א הצלחה פונ׳ם קאפיטאל און די אנטוויקלוגג פון א נארמאלען קלאסען-קאמף איז נישט מעגליך אהן א קאלאני־ זאטאריש פיאנערטום, בעוואפענט מיט נאציאנאלע קאפיטאלען, וואס זאל אנידערלעגען די יסודות און עפענען ברייטע הארי־ זאנטען. א יעדער קאלאניזאטארישער אויפטו ברענגט מיט זיך
18
אנ׳עמיגראציע פון קאפיטאל און ארבעטער־הענד, פערברייטערט די באזע פון קלאסען-קאמף, די קאלאניזאטארישע טעטיגקייט דינט אלס רעגולאטאר, זי איז דער קוואליטאטיווער קערן פונ׳ם א"י־דיגען אויפבוי, זי איז איניציאטאריש. אבער זי איז זעהר שווער. און תמיד כמעט יאהר־איין יאהר־אויס פעגעגענען מיר זיך מיט טענדענצען אראבצוטרייסלען דעם עול פון חלוציזם, פון דער פלאן־פולער און טייערער קאלאניזאציע, פון דער נא־ ציאנאליואציע פונ׳ם באדען, פון דער אויטאנאמער קאלאניזא-ציע, פון יידישער ארבייט און פון דער העברעאישער שפראך. פון רעכטס און לינקס ווערט די פעסטונג בעשטורעמט און ס׳גלוסט זיך איינצורייסען די גרעבליע, וואס היט אב פאר א בלינדער סטיכיע. אבער מיר, אונזער בעוועגונג הייסט עס, וויי־ סען, אז: א) די געפלאנטע קאלאניזאטארישע טעטיגקייט, ב) די צוגרייטונג פון א סאציאלען טרעגער פאר דער דאזיגער טעטיג־ קייט, וואס זאל זיין דורכגעדרונגען פון אינטעליגענציע, אידע־ אליזם און סאציאלען פאטאס, ג) די ערציהונג פון כלערליי פאלקס-שיכטען פאר די קאלאניזאטארישע און סאציאלע אויפ־ גאבען אין לאנה ד) א פעדעראציע פון אלע פאלקס־שיכטען וואס זענען פעראינטערעסירט אין אויפבוי פונ׳ם לאנד אויף קאלאנמאטארישע יסודות, ה) א קאאפעראציע פון די פארטייען אין דער ציוניסטישער ארגאניזאציע, ו) דאס אבהיטען פון די אויפגאבען פונ׳ם נאציאנאלען קאפיטאל, ז) די נאציאנאליזאציע פונ׳ם באדען און די פרייהייט פון די קאלאניזאציע־פארמען -דאס אלעס מאכט אויס אונזער ציוניסטישפן אינהאלט און איז א נויטווענדיגקייט פון איצטיגען דור. און ווי לאנג ס׳וועט נישט געשאפען ווערען א באזע פאר אונזער נאציאנאלער זעלבסטשטענדיגקייט אין לאנד און כל-זמן ס׳וועט זיך נישט פערענדיגען דער חלוצישער עטאפ, מוזען מיר אהן שוט קאמ־ פראמיס אבהיטען די דאזיגע ווערטען. און ס׳דארף קלאר זיין, אז די העצע, וואס מ׳פיהרט געגען אונז, איז נישט אויסען צו פאלעמיזירן מיט דעם אדער יענעם ארטיקעל פון אונזערס א חבר, נאר זי קומט בעקעמפען די אויבענדערמאנטע עיקרים.
V.
מיט צוואנציג יאהר צוריק האט באראכאוו געפרוווט אויפשטעלען א טעאריע פון א סטיכישער עמיגראציע קיין ארץ־ ישראל. ער האט זיך אויסגעלאכט פון א יעדען פרוב פון א געפלאנטער קאלאניזאציע. אויף איין שטעלע האט ער זיך ארויסגעזאגט, אז וואס קלוגער א קאלאניזאציע איז, אלץ נא־ רישער ענדיגט זי. די ציוניפטישע ארגאגיזאציע איז פאר איהם געווען א בורזשואזע ארגאניזאציע. איהרע אויפטוען אין לאנד האבען, לויט זיין מיינוגג, בעדארפט צו טראגען א ריין קאפי־ טאליסטישען און מערקאנטילען כאראקטער, וואס שטרעבען נאר צו רענטאפליטעט. אין די דאזיגע אויפטוען ווי אויך אין די אויפטוען פונ׳ם פריוואט-קאפיטאל האט דער ארבייטער נאר אנ'-איינאונאיינציגע אויפגאבע: קלאסענקאמף. דער ארבייטער אין פטור פון יעדען אונמיטעלבארען אנטייל און פעראנטווארטליכ־ קייט פאר דער ווירטשאפטליכער טעטיגקייט פון דער ציוניסטי־ שער ארגאניזאציע, זיין עיקר׳דיגע נאציאגאלע אויפגאבע איז א פאליטישע, וואס מעהר ער וועט מעליח זיין אין זיין קלאסענ-קאמף, אלץ מעהר וועט ער אויסברייטערן די סטראטעגישע באזע פאר אנ׳ארפייטער-עמיגראציע אין לאגד אריין און וועט פערשטארקען דעם פאליטישען כוח פונ׳ם ארבייטער - אזוי ארום נעמט דער ארבייטער איבער די ראל פון א פאליטישען אוואנגארד אינ׳ם דערגרייכען פון א נאציאנאלער זעלבסטשטענ-דיגקייט און דורך דער נאציאנאלער זעלבסטשטענדיקייט וועט ער מיט׳ן כוח פון זיין פאליטישער אוואנגארדישער ראל קומען צו דער סאציאלער רעוואלוציע, דאס הייסט אז דער אדביי-טער וועט איבערנעמען די ווירטשאפט פון דער גאנצער געזעל־ שאפט. באראכאוו האט זיך נכלל נישט אבגעשטעלט אויף דער לאבאריזאציע פון די פרייטע פאלקסשיכטען, אויף דער דער-ציהונג פון דער יוגענד פון די דאזיגע פאלקסשיכסען, פאר דער שאפונג פון אנ׳ארבייטער־קלאס אין לאנד. ער האט זיך
20
בענוגענט נאר מיט׳ן יודישען ארבייטער אדן די וואס געהן
שוין אין גלות איבער צו לוינארבייט. זיי האט ער געוואלט בעאיינפלוטען דורך זיין פארטיי. ער האט אויפגעשטעלט א מהיצה צווישען בורזשואזען און פראלעטארישען נאציאנאליזם און האט נישט געזעהן יענע פערארימטע שיכטען, וואט זיי און און בעיקר זייעדע קינדער מאכען אויס דאס רוב פון דער אר־ בייטער בעוועגונג אץ א"י און ער האט נישט
בענומען זייער בעזונדערען נאציאנאליזם. וואט זעהן מיד אבער היינט? היינט פערמאגען מיר נישט אין גלות קיין רעאליזירענדיגען פראלעטארישען ציוניזם, מחוץ די געצעהלטע יחידים וואט די לינקע פועלי-ציון האבען געבראכט קיין ארץ־ ישראל, דער יודישער פראלעטאריאט אין גלות זאמעלט זיך נאך נישט אונטער דער פאהן פונ׳ם ציוניזם און געהט לרוב נאכ׳ן "בונד". זייער סטראטעגישע באזע איז אפילו ענג, די פרנסות און די ארבעמס-צווייגען זענען נישט געזיכערט, זיי האבען נישט קיין צוגאנג צו דער אורפראדוקציע, ס׳קומט זיי אויס צו ליידען פון עקאנאמישען באייקאט מצב דער הערשענדיגער נאציע -אבער כל זמן די דאזיגע ענגע, הגם נישט זיכערע באזע איז פארהאן, איילען זיי זיך נישט זיי צו פערלאזען און זענען גרייט נאכצוגעהן אנ׳עקאנאמיסטישמר פארטיי, וואס פארנעמט זיך נור מיט טאגטעגליכע פראבלעמען און ווייזט נישט אן אויף א ווייטערער, היסטארישער פערעספעקטיווע, זיי געהען נאכ׳ן "בונד". דער אוואנגארד פונ׳ם א"י־אויפבוי און פון דער שאפונג פון אנ׳ארבעטער־קלאס זענען דוקא די קינדער פון יענע פארא־ רימטב קליינבירגערליכע שיבטען און זיי בויען אויס דעם דא־ זיגען קלאס און נעמען אנטייל אינ׳ם אויפבוי פונ׳ם לאנד נישט נור דורכ׳ן קלאסענקאמף, נור אויך אנ׳אנגעשטרענגטער קאלאני־ זאטארישער סעטיגקייט, וואט פארדעקט א נישט־סטיכישען נור אנ׳אינטעליגענטען עלעמענט, וועלכער פערמאגט גענוג טא-לאנט, בעוווסטזיין, אידעאליזם און א שטארקען סאציאלען פאטאס.
פון די דאזיגע פערארימטע שיבטען, די טאטעס און די
21
קינדער, בעשטעהט די ציוניסטישע ארגאניזאציע. דערפאר פער׳־ נעמט זי זיך טאקי נישט מיט קאפיטאליסטישע אויפטוען, וואס ברענגען איהר גרויסע רוחים עקספלאאטירענדיג דעם ארבעטער. דער ארבעטער איז דאך דער צעגטראלער טרעגער פון איהר טעטיגקייט און ער פערווירקליכט ביז אצינד אויף אנ׳אויטאנאמען אופן די קאלאניזאציע . די ציוניסטישע ארגאניזאציע לאזט זיך נישט פערגלייכען צו א שטאאט מיט זיינע כלערליי קלאסענ־ אינטערעסען ווי די קלאסען וואס שאפען זיף איצט אינ׳ם א"י־ דיגען ישוב אלם עמבריא פון א נאציאנאלער אויטאנאמיע. זי איז ביז היינטיגען טאג א פעדעראציע פון פארטייען, וואס האבען זיך צוזאמענגעשלאסען אויפ׳ן יסור פון א געוויסען אבמאך און געוויסע בשותפות׳דיגע פרינציפען, ווי א שטייגער, די פרינציפען וואס זענען אנגענומען געווארען אויף דער זיצונג פונ׳ם ציוניס-טישען אקציאנס־קאמיטעט אין בערלין. דעם דאזיגען אבמאך קענען די פארטייען נישט בטל מאכען, ווייל ער איז אנ׳אויס־ דרוק פון א היסטארישער לעבענסנויטווענדיגקייט. אמת, תמיד וועלען זיך געפינען עלעמענטען, וואס וועלען אראפווארפען פון זיך דעם עול פון דער צייט, אבער די ווירקליכקייט וועט זיי קלוגער מאכען. אמת, תמיד וועלען דא און דארט אפערקריכען טענדענצען לויט׳ן מאדעל פון "עת לבנות" און ס'וועט זיך צו־ רודערן דאס ענגע אינטערעסענטום, אבער אויך דא וועט מיט זיי די ווירקליכקייט לערנען בלק און זיי וועלען זיך נעביך מוזען נאכאמאל מטריח זיין און אונטערשרייבען די בערלינער באדינגונגען.
די דאזיגע עלעמענטען זענען ביי מיר נישט בעסער און נישט ערגער ווי די לינקע פועלי־ציון, וואס חזר׳ען יאהר איין יאהר אויס איבער זייערע נבואות איבער׳ן סוף פון די קבוצות און פון דער ציוניסטישער ארגאניזאציע, וואס דארף זיך איבער־ קעהרען אין א קאפיטאליסטיש קאנסארציום, ממש דער זעלבער ניגון, וואס ס׳שפילען אונז אויף די פידלערס פון "עת לבנות". באראכאוו האט זיך כאטש צולעצט בערעכענט און האט מודה געווען אין דער מעגליכקייט פון קאנסטרוקטיווע אויפטוען, ער
22
האט סומפאטיזירט מיט קרן־קיימת, האט אביסל נאכגעלאזט פון זיין געגנערשאפט צר דער ציוניסטישער ארגאניזאציע, ער האט אפילו בעיקר אקצענטירט דעם קפא"י, אבער איז אויך גרייט געווען צו געבען פאר׳ן קרן־קימת, האט געקויפט א שקל. אבער די היינטיגע לינקע פועלי־ציון, רואם קאנקורירען מיט׳ן "בונד" און ווילען ארויסווייזען זייער כפל-שמובה׳דיגע פראלעטארישקייט, האלטען זיך ביי,זייערפן און בעוועגען זיך ווייטער אויף דער ליניע פון דעגענעראציע. אויך אין אונזער בעוועגונג טרעפט זיך, אז עמיץ פערגלוסט זיך אביסעלע גיכער אראבצוווארפען דעם עול פון דער ציוניסטישער ארגאגיזאציע און פון קאנסטרוק-טיוויזם און פיאגיערטום און ער שטעלט זיך נבואות זאגען איבערץ קאפיטאליזם און דעם ריין־בורזשואזען כאראקטער פון דער יודישער אגענץ. די דאזיגע נביאים וועלען מוזען חוזר בתשובה זיין אדער זיי וועלען זיך מוזען געזעגענען מיט אונ-זער בעוועגונג. אבער וואס ס׳איז ביי אונז א קוריאז און ווערט בשוט אופן נישט טאלערירט האט זיך ברייט און געמיטליך פונאנדערגעשפרייט אין דער ציוניסטישער ארגאניזאציע אין פוילען און ס׳פערפלייצט זי איצט אפען און בעהאלטען. אין מערב־ גאליציע זענען די דאזיגע טענדענצעץ נאך האלב פערשלייערט און אפשר דרימלען זיי נאך אונטער דער שוועל פין בעוווסט־ זיין. די טענדענצען, וועלכע ווערען נישט אנערקענט אין דער פאליטיק און אויף די זיצונגען פונ׳ם אקציאנס־קאמיטעט, פער־ קריכען זיך אין דער דערציהערישער ריכטונג אין דער טאג־ טעגליכער אויפקלערונג אין דער פרעסע, אין סימפאטיעס און אנטיפאטיעס. דעם דאקטאר שווארצבארד, א שטייגער, איז אנטי־ פאטיש דער "השומר הצעיר" און ס׳געפעלט איהם דער "השומר הטהור" און "ברית טרומפלדור". ס׳איז איהם אנטיפאטיש אונזער אידעאלאגיש פראגראם, לויט וועלכען דער יודישער ארבעטער און די חלוצישע בעוועגונג נעמען איבער די ראל פון א פא־ ליטישען און ווירטשאפטליכען אוואנגארד אינ׳ם אויפבוי פון לאנד און פון א גרינדליכער צוגרייטונג צום אויפבוי ווערק, אבער ער איז גאר צופריעדען פון "ברית טרומפלדור", וועל-
כענס פיהרער איז, כידוע, זשאבאטינסקי, וואס זעהט דאס גרעסטע אומגליק אין לאגד אינ׳ם קיום פון דער ארבעטער ארגאניזאציע און וואס טיילט אב די האנד פונ׳ם מוח און הייסט דער האנד זיך פערקנעכטען, ממש ווי דער סענעגאלער נעגער אויפ׳ן קריגס־ פראנט און זיך וואלגערן אין בלוט און אין בלאטע פון עקס-פלאאטאציע, בשעת דער בכבודיגער מוח, דאס הארץ, די אינ־ טעליגענציע דארף באדינען די בורזשואזיע און אכטונג געבען אויפ׳ן ארבעטער, ער זאל זיך נישט צעבריקעווען, פונקט ווי ס׳טוט דאס מוסאליני אין איטאליע. אלע, וואס ס׳שטעכט זיי אין די אויגען דער כוח פון דער ארבעטער־ארגאניזאציע, די אויפ-גאבע פונ׳ם ארבעטער און פיאניער אינ׳ם אויפבוי פונ׳ם לאנד און פונ׳ם ישוב, אונזער פאליטישע און ווירטשאפטליכע אוואנ-גארדישע ראל האבען זיך געמאכט א בשותפותדיג קרעמעל. דער ד"ר שוואדצבארד אנטפלעקט נישט די דאזיגע תורה אפען און דייטליך דער יוגענד, ער בעקעמפט גור דעם "עקסקלוזיווען חלוציזם", ער בעקעמפט אונזערע סאציאלע פאדערונגען, ער לאזט נאר איבער דער יוגענד די פרייע וואהל און צעזעגט זיך איבער די גראנדיעזע אויפגאבען פון דער אינטעליגענציע אין גלות. אבער זיינע תלמידים וועלען שוין אליין פערשטעהן צו ציהען די קאגסעקווענצען. דען איינס פון די ביידע: אויב די אויפ־ גאבען פון דער אינטעליגענציע זענען באמת אזוי געהויבען און א"י דארף נור האבען יוגגען מיט גראבע מוסקלען - ווער וועט דען זיין אזא שוטה, ער זאל ביי זיך נישט אנטפלעקען א פאר טאלאנטען ובפרט אז ער וועט זיך קענען צושלעפען ביז צו מאטורע אמת איז, אז ד"ר שווארצבארד לאזט דער יוגענד איבער א פרייע וואהל, אבער ס׳איז שווער צו גלויבען, אז זיינע תלמידים זאלען זיך גראד איינשפארען אויף א חלוציזם, וואס זייער רבי האט איהם פערמשפ׳ט צו אזא דעגראדאציע. אויף א טאלאנטלאזען חלוציזם וועלען זיך טרעפען וועניג בעלנים. און אויב ס׳וועלען זיך אין יוגענד־פערבאנד געפינען אזעלכע און דוקא גימנאזיאסטען און פערמעגליבע קינדער, וועט עם ויין א סימן, אז זיי האבען פערווארפען זייער רבינ׳ס תורה און האבען
24
זיך צו אונז דערנעהנטערט, אז זיי האבען זיך איבערצייגט, דאס חלוציזם איז די גרעסטע און וויכטיגסטע מיסיע און אויפ-גאבע פונ׳ם אמתץ יודישען אינטעליגענט, אלציינס אויב ער האט אין קעשענע א דיפלאם אדער נישט. די קראקאווער אגודת־ הנוער וועט נישט האבען קיין סך ברירות. לאנג וועט זי נישט קענען ארומשווימען אין דער פראזעאלאגישער פוסטקייט. ס׳וועט קלאר ווערען צו וועמען זי קעהר: צו אנ׳אפענעם אדער בע־ האלטענעם רעוויזיאניזם, צו גבירישע משרתים. צו די הילצערנע שווערדען פון א מאלפעוואטען יודישען אימפעריאליזם, צום קאמף קעגען ארבעטער, צום קאריעריזם אדער צו אונזער בעוועגונג, וואס איהר ציל איז צו דערציען די קינדער פון אלע פאלקס־ שיכטען, אז זיי זאלען מסוגל זיין צו די טרעגער פון א נא־ ציאנאלער און סאציאלער דעדלייזונג. די חברים וועלען זיך מוזען אנטשיידען און ס׳וועט זיי נישט העלפען אפילו די קלינ-גענדיגסטע אידעאלאגיע, וואס פערשטעקט זיך אונטער׳ן דעק־ מאגטעל פון אחד־העם.
אחד־העם האט נישט געגלויבט — ווי ס׳שטעלט זיך ארויס פון זיין אבהאנדלונג "סך הכל" - אין דער מעגליכקייט, אז א יוד זאל טויגען אויפצונעהמען א קאנקורענץ מיט׳ן אראבישען ארבייטער און ער זאל אליין ווערען אנ׳ארבייטער ממש, דער־ פאר האט ער זיין גאנצע האפענונג געלעגט אויפ׳ן אינטעליגענ־ טען בעל־בית א מין גוטס־בעזיצער אין דער קאלאניע, וועלכער פיהרט אן בייטאג מיט זיין ווירטשאפט און פילאזאפירט זיך אביסעל אין די פרייע שעה׳ן. אחד-העם האט דעמאלס נישט פערשטאנען, יואס פאר א גרויסע אויפגאבע ס׳ליגט אויפ׳ן פיא־ נער, וועלכער געהט איבער צו ארבייט און שאפט א ארבייטער־ צבור - און מ׳קען דאס סוף-סוף פערשטעהן, ווייל אחד־העם האט דאך געלעבט אין אנ׳אנדער דור, א דור וואס די העגע־ מאגיע איבער איהם האט זיך געפונען אין די הענד פונ׳ם משפילישען ברייטהארציגען בעל־בית. דערווייל האט זיך זייט דעמאלסט די סיטואציע ראדיקאל איבערגעאנדערשט און צווישען אחד־העם׳ס תלמידים די חובבי־ציון, וואס לעבען נאך צווישען
25
אונז און האבען געלערענט פון דעם זיך שאפענדיגען לעבען, קענען מיר אנווייזען אויף דער שעהנער פערזענליכקייט פון אוסישקין, וואט צייכענט זיך אויס מיט אנ׳איידעלעם און עהר-ליכען פערשטענדעניש פאר׳ן חלוציזם און פאר דער אויפגאבע פונ׳ם ארבייטער, דעם פיאנער. אבער דערביי פערגעסען מיר נישט די געוואלדיגע דערציהערישע קראפט פון אחד־העם, וואס איז אהן שום פערצירונגען געטריי געווען דער ווירקליכקייט און האט געלויכטען מיט א בעזונדערער געדאנקליכער עהרליכ־ קייט און מיר ווייסען, ווי גרויס ס׳איז דער אפשטאנד פון איהם צו די הויכע פאליטישע פראזען פון דער אינטריגירענדיגער גאליציאנישער ציוניסטישער פרעסע. מיר פערגעסען נישט די קאמפלימענטען מיט וועלכע לעאן רייך האט בעשיט זשאבא־ טינסקי'ן, וועמענס אנהענגער אין קראקע מאכען פשוט חוזק פון די יונגלעך, אויב זיי הייסען זיי זיך פעררופען אויף דער ריינקייט פון דער אחד-העמ׳יסטישער תורה. אזא מין אבנארען פון דער עפענטליכער מיינונג וועט זיך לאנג נישט האלטען. ס׳וועט אוועק א שטיקעל צייט און די יוגענד, וואס מ׳האט צוזאמענגעטראמייטערט אונטער די פיעלפארביג־פעמאלענע פאה־ נען, וועט זיך געפונען אין א פערשלאסענעם ראד און וועט כמעט קיין אנדפרען אויסוועג נישט געפונען סיידען חלוציזם. מיר האבען שוין דערינען א קאפ דערפאהרונג און פער־
מאגען אויך געדולד א פיסעל צוצוווארטען. אזעלכע פרובען זיך איינצוהילען אין פייגענפלעטער שטאט אפענע אידעאלאגיעס זענען שוין געווען פריהער און האבען זיך פערענדיגט מיט גארנישט. נאך פאר דער דריטער עליה, מיט ניין יאהר צוריק, האבען מיר זיך געאמפערט מיט ריגער׳ן ארום דער פליכט פון חלוציזם און ער האט געמוזט אראב צוליעב די זעלבע טענות, וואט מיט זיי קלערען היינט ד"ר שווארצבארד און בערקעלהא־ מער זיך צו "דעראכערעך דעם "השומר הצעיר". אויך דאמאלס האבען מענשען, וועלכע ס׳האט אויסגעפעהלט דער מוט זיך אנצושליסען אונזער דארניגען וועג, אנגעהויבען צו שמועסען איבער די גרויסע און הייכע מיסיעס, וואס ווארטען אונז אב
26
אין לאגער פונ׳ם סתם-ציוניזם אין גלות, אז זיין א חלוץ מוז נור דער, וואס האט קיין ברירה נישט און האט אויסער זיינע מוסקולען גארנישט צו פצרקויפען, בשעת די אינטעליגצנציע איז דאך מסוגל צו גרעסערע לייסטונגען וכדומה. אויך דאמאלס האבק זיך געפונק יחידים, פאר וועלבע ס׳איז צו ענג געווא־ רען אין די רעהמלעך פון פערזענליכער רעאליזאציע און זיי האבען גענומען זוכען א ברייטערע ארענע פאר זייער טעטיג־ קייט, האבק דעקלאמירט איבער דער סאציאלער רעוואלוציע, וואס שטעהט אונטער דער טיר, זיי האבק אזוי לאנג אבגעהיט די ריינקייט פון באראכאוויזם, ביז זיי האבק זיך פערוואלגערט אלס מלמדים אין קליינע שטעדמלעך אדער האבק גענומען שפרייזען איבער גרויסשטעטישען בולווארענפלאסטער אלס פעליע־ טאניסטלעך אין דער סתם־ציוניסטישע פרעסע.
די יעניגע, וואס זענען אנטלאפק פון דעם רעאליזאציע פראנט אין לאגד און אין גלות, האבק פון. זיך נישט ארויס־ געגעבען קיין איינציגען לייטישען כלל־טוהער און דער רוב פון זיי צוגיסט זיך אין לויבגעזאנגען איבער דער גרויסער שטאדט און איהר אויסגעלאסענקייט, שרייבק דעקאדענטישע פזמונים, שיקק פעליעטאנען אין די צייטובגען איבער פאליטישע סקאנדאלען און אויסטערלישע הוריות פון דער "האלבער וועלט". אבער די עטליכע איגטעליגענצלער, וואס זענען געקומען אין לאנד אריין און האבען זיך דא באזעצט און ארבעטען אלס לעהרער - האבען טאקי פערלאזט דעם סתם-ציוניזם און זיך אנגעשלאסען אין די ארבייטער־פארטייען. פון דאנעט איז גע־ דרונגען, אז כל־זמן דער גאליציאנישער ציוניזם וועט זיך נישט ראדיקאל איבעראנדערשען און וועט נישט געהן אין וועג פונ׳ם דייטשען ציוניזם - וועט איהם אויסמיידען יעדע ערנסטע איגטעליגענציע און די יונגע־לייט, וואס מ׳טראמייטערט זיי היינט איבער זייער הויכער מיסיע אין גלות, וועלען זיך מסתמא פון איהר אבווענדען און זוכען א תיקון, ווען נישט ביי אונז, כאטשבי אין "התאחדות" אדער "פועלי ציון". דעם סתם־ציוניזם וועלען געטריי בלייבען בענקעל-זוכערס, יונגע קאריערע־העלדען
17
און ביליג פעעליעטאניכטען. דאס איז דער שכר פון א ציוניזס, וואט פערפעלשט אפילו די ממבע פון זיין אלגעמיינקייט און קלערט אויפצובליהען אויף די חורבות פון א חלוצישער בעווע־ גונג, אויך די אגודת הנוער, וואס מ׳האט דך יעצט - נאכ׳ן עקספערימענט פונ׳ם "השומר הטהור" — געגומען אויובלאזען, מכלומר׳שט אויפ׳ן חשבון פון אונזער בעוועגונג, וועט צונישט־ מאכען די האפענונגען פון זיינע אפיטרופסים. דער ערשטער קיבוץ, וואס וועט פון דארט אריבערגעהן אין די חלוצישע רייהען געטראגען פון אמת פון רעאליזאציע און ווירקליכקייט, וועט דער גאנצער ארגאניזאציע בעווייזען דעם אמת׳ן פרצוף פון דעם בעשעפעניש, וואס האט זיך פערשטעקט אונטער דער מאסקע פון א "געלייטערטען" אחד־העמ׳יזם.
צום לעצט וואלט איך מיך געווענדעט צו דער מערב־ גאליציאנישער ציוניסטישער ארגאניזאציע: פערגיפטעט נישט מיט שנאה, אמפערייען און אינטריגעס דאס איינציגע פעלד, וואס איז נאך דערפון אבגעהיטען, רייסט נישט אויף בעוואוסט-זיניג דעם תהום פון מיספערשטענדענישען, וואס הערשען סיי־ ווי-סיי דור-אויס דור־איין צווישען טאטעס און קינדער. אין צייטען פון ציוניסטישען אויפשוואונג פערמינדעט זיך דער געגענזאץ ממילא, אבער ביי דער היינטיגער ירידה אין פוילי־ שען ציוניזם איז ער גאר שטארק. דאס רוב טאטע־מאמעס ווי־ לען נישט זעהן זייערע קינדער אלס חלוצים און ס׳איז זיי בילכער אזא ראדיקאליזם און אזא רויטע אסימילאציע, וואס פאדערט נישט קיין איבערגאנג צו ארבעט און דראהט נישט מיט רדיפות וכדומה. זיי וואלטען גיכער בעשטאנען אויף א נייגונג לצד׳ן "בונד" אדער די לינקע פועלי-ציון איידער צו חלוציזם — אלץ איינס אויב זיי זענען מעהר אדער וועניגער סאציאליסטיש. געוויסע סאציאליסטישע שלאגווערטער שרעקען שוין היינט נישט איבער קיין גענז, מ׳האט זיך צוגעוואוינט צו ובוהים, רעדעס, פראפאגאנדע, דעם ערשטען מאי. אבער די יידישע בעל־ביתישקייש האט זיך נאך נישט צוגעוואוינט צום געדאנק, אז דוקא זייערע קינדער זאל עס אויסקומען זיך צו
28
מוטשען אלם לוין־ארבעטער אין פתחי־תקוה אדער אלם פער־ טיידיגער פון תל־חי. פאראדעס, צערעמאניעס, רייטער, אוואציעם און פראזען אין נאמען פון טרומפעלדאר׳ן - מהיכי תיתי, אבער טאקי אין טעג פון.קריזים צו געהן זיך אנשליסען אין דער ארבעטערשאפט אין לאגד - דאס שמעקט נישט אזוי די טאטע-מאמעס, מעגן זיי זיין אויך ציוניסטען.
די מלחמה וואס מען האט איצט געלאזט אויפלאקערן,
ווילען מיר גישט פיהרען, אבער מיר וועלפן זיגען, ווייל תמיד האבען די יונגע בעזיעגט די אלטע. צו די טאטע־מאמעס פלע־ גען זיך די חסידים ווענדען אין זייער קאמף געגען דער השבלה, צו די טאטע־־מאמעם פלעגען זיך ווענדען די אפי־ מילאטארען אין קאמף געגען אויפפלאמענדיגען ציוגיזם. אויך איהר ווענדעט זיך צו די טאטעימאמעם און ווילט זיי מאבילי־ זירען, אבער דער קאמף וועט זיך א־יך נישט איינגעבען און די דאזיגע העצע וועט זיך ווענדען געגען אייך אליץ. איהר בלאזט איצט אויף א נייעם קולטור־־קאמף און זייט וויסען, אז די יוגענד אנטפלעקט קיינמאל און אין ערגיץ נישט אזא גבורה ווי ביי א קולטור־־קאמף, אזא קאמף געזט אויף לעבען און טויט. ביי אזא קאמף וועט אייך קיין אגדערער וועג נישט בלייבען ווי דענונציאציע, בלבולים און העצערייען. ביי דער היינטיגער שווערער לאגע פונ׳ם פוילישען ציוניזם ווענדען מיר זיך צו אייך און ווארענען אייך: אויב איהי פערמאגט נאך א פונק ציוניזם, און זאל עם זיין סתם־ציוניזם, אויב איהר פער" מאגט נאך עפים א ציוגיסטישע פערשטענדעניש - לאזט אב פונ׳ם דאזיגען געפעהרליכען שפיעל.
VI
לאמיר איצט אבלאזען קראקע און א קוק טהון אין אנ׳-
אנדער ווינקעל פונ׳ם פוילישען ציוניזם _ קיין לעמבערג.
אט האט דארט לעצטענס אין א טעגליכער צייטונג אנגע-
שריבען לאנגע ארטיקלען א יונגעל. וואס איז ערשט נישט
29
לאנג געווען ביי אונז און איז געווארען א מומר־להכעיס און שטעלט זיך דערצעהלען סודות פונ׳ם חדר. אזא זאך איו דאך א רעכטע סענסאציע און מ׳האט זיך א לאז געטהון און געכאפט די כשרע מציאה און גענומען מאכען א גרויסען הכצעקתה, כדי ס׳זאל כאטשבי צוקומען צו די אויערן פון די טאטע־מאמע. ד"ר שווארצבונרד קאנקלודירט: די שומרים האבען אויפגעהערט צו זיין ציוניסטען, זיי זענען נאר "פאלעסטינא־צענטריש" און אזוי ווי זיי האבען לגבי ארץ־ישראל "דעסטרוקטיווע טעגדענצען"-אויפ׳ן פראסטען פשט מיינט מען מסתמא באלשעוויסטישע בונות - אין עס דאך א גרויסע מצוה לפחות זיי נישט צו געבען קיץ סערטיפיקאטען, אבזאגען זיי יעדע שטיצע, און זיי לאזען אויפ׳ן וואסער. אונזער העברעאיש פיהרט חלילה נישט ארויס דעם ד"ר שווארצבארד פונ׳ם גלייכגעוויכט, ער האט דאך ברוך־השם א "ירדניה", "אחוה" און "מסדה", וואס האלטען אוין פון העברעאיש. מסתמא איז עם שוין א גזרה פונ׳ם הימעל, אז די דאקטוירים, וואס זיצען אין גלות זענען די רעכטע ציוניסטען, בשעת די סאציאליסטען, וואס געהען קיץ ארץ-ישראל, ארבייטען ביי א קאלאניסט אין נס־ציונה און קאנקורירען מיט ביליגע ארבייט - זענען נישט מעהר ווי "פאלעסטינא־צענטריש". אודאי איז שוין א גזרה, אז פאראיינען וואט אנערקענען העברעאיש און רעדען פויליש זענען גאר הויך נאציאנאל, אבער דער העברעאישער "השומר הצעיר" שטעהט נעבעך אויפ'ן ברעג פון אסימילאציע, און דער גאנצער פעך און שוועבעל האט ויך איבער אונז צוגאסען, ווייל מיר זענען עם דעסטרוקטיוו, מיר וואגען עס צו זעהען עפיס א קלאסען־קאמף אין ארץ־ישראל און מיר זענען זיך נישט מתיחס אויף דעם זעלבען קלאס מיט די חדרה׳ער און נס־ציונה׳ער קאלאניסטען, מיט די תל־אביב׳ער דענונציאנטען פון שושני׳ס קלייזעל און מיט׳ן גאציאנאלען העלד און פעלד־מארשאל זשאבאטיבסקי. און די סבה איז נעביך גאר א פראסטע: מיר האבען זיך פער׳עקשנ׳ט און האבען דאס קיץ פערשטענדעניש נישט פאר די קאלאניסטען, וואס זענען געקופען אין לאנד אריין מיט א גרויסען לאך אין קע־
38
שענע און וואס האבען זיך אויפ׳ן באראנס חשבון אויסגעבויט א ווירטשאפט, וואו יעדער פון זייערע 50 ביז 100 דונאם פרדס ברענגט זיי יעהרליך איין דאס, וואם אנ׳ארבייטער פער־ דינט ביי זיי אין משך פון א גאנץ יאחר און אפילו דער קארגער פערדינסט פוג׳ם ארבייטער שטעכט זיי אין די אויגען און די ברענגען זיך צו פיהרען נאך ביליגערע אראבער 8זש פון הורן. אבער פאר׳ן ד"ר שווארצבארד און ויינע חברים איו דאס אלץ א גאר ליבליכע אידיליע; זיי וועלען דאך מסתמא אמאל קומען אלס טוריסטען קיין חדרה און נס־ציונה און זיך דערמאנען אן לידעל: "אין ציון אונטער די גרינינקע בוימעלעך" און זייער נאציאנאל געפיל, וואס איז ריין פון עפעס א סא-ציאליזם אדער חסיושלום קלאסען־קאמף און עהנליכע דעסטרוק־ טיווע בעגריפען, וועט זיי אדורכנעהמען די הערצער און זיי וועלען צוריקפאהרען אין גלות אריין, זעהר געהויבען און וויי־ טער פיהרען דעם ווארעם נאציאנאלען לעבען אין קאפע־הויו. אבער מיר וועלען ויך נישט פיהלען אזוי געהויבען אין ציון אונטער די דאויגע גרינינקע בוימעלעך, מיר וועלען מחמת צופיעל דעסטרוקטיוויום זיך איינשפארען, נישט פערלאוען דאס
לאנד, וועלען זיך ארגאניזירען, דורכקעמפען א standard of life וואס ואל קלעקען פאר׳ן קיום פון א משפחה און מיר וועלען זיך אפילו נישט שעמען צו פאדערען א קאלאניזאציע און דוקא א קאלעקטיוויסטישע, מיר וועלען טאקי נישט מסכים ויין צו דער דערנידערונג פון דער פרוי אין דער געזעלשאפט און מיר וועלען פאדערען פאר איהר גלייכבערעכטיגונג און וועלען ווייטער ווענדען אונוער געדאנק אין א צוקונפט, ווען דער קאלאניסט פון חדרה וועט נעביך אויך מווען ארבייטען און וועט נישט מעהר קריגען דערפאר וויפיעל כוח ער האט אריינ־ געלעגט, מיר וועלען ווייטער ווענדען אונוער געדאנק צו פער־ ווירקלעכען דעם סאציאליום דורכ׳ן קלאסען-קאמף און אפילו -רחמנא ליצלן! - דורך דער סאציאלער רעוואלוציע. ד"ר שווארצ־ בארד וועט זיך ווייטער וינגען אין גלות ויין לידעלע, וואס ער האט געזעהן "אין ציון אונטער די גרינענקע ביימעלעך" און
31
מיר וועלען זיך האלטען ביי אונזערצן. ער וועט ווייטער דער־ צעהלען, אז דאס שעפעלע דארף לעבען רוהיג מיט׳ן וואלף און וועט דעקלאמירען איבער דער קלאסענלאזיקייט פונם פאלק ישראל _ און מיר וועלען ווייטער קוקען דעם אמת אין די אויגען. און וואס ס׳איז שייך דער יוגענד האט זי דאך א צו איידעלען חוש פאר דער ווירקליכקייט, אז זי זאל נישט פער־ שטעהן אבצושיידן די פליעוועס פונם קארען און זי וועט זיך נישט לאזען לאנג שיטען זאמד אין די אויגען אריין. אדרבא, זאל זיך די יוגענד אביסעל צוהערען, וואס ס׳דערצעהלט פונם חדר א לעמבערגער יונגעל, וואס ד"ר שווארצבארד האט איהם געגעבען סמיכות און האט מקבל־קנין געווען אויף אלס וואס דער בחור האט אנגעשריבען. יענער איז נעביך פון אונז אנט-לאפען זעהר צומישט און דערשראקען, מ׳האט איהם ביי אונז נישט מעהר און נישט וועניגער געזאגט, נאר ער זאל פארלאזען דעם וואוילטאג פון זיי, רייכען טאטען, ער זאל אווצקווארפען זיין גאנצען פעליעטאניסטישען שעהן־גייסט און זאל גאר געהן קיץ ארץ-ישראל אלס אנ׳ארבייטער "סתם". האט צר זיך טאקי מישב געווען און איידער ער האט נאך דערלעבט אריינצוגעהן אין די דריטע "שכבה׳", איידער ער האט נאך דערלעבט צו דערגרונטעווען דעם מהות פון ציוניזם און סאציאליזם און האט גור עפיס דערשנאפט איבער שטירנער'ן און קראפאטקין - איז ער אויסגעווען די צייט. איידער ער האט נאך פערשטאנען זיך לייטיש אבצושטצלען איבער מאדערנעם סאציאליזם אוץ וואס ער פאדעוט היינט פונט יונגען יודישען דור - איז ער צוריק צו זיין וועג, אין ארויס אויפ׳ן לעמבערגער בולוואר און איז געפאלען א קרבן פונט קארומפירטען זשורנאליזם. וואס ער האט נישט דערגרונטעוועט און דערלצרענט, האט צר אויפגע-כאפט פון פליאטקעס און וואס ער האט אויפגעשנאפט האט ער בעהאלטפן ביי זיך אין בוזעם און האט געוואוט אויף דער רעכטער מינוט און יעצט צעשמועסט ער זיך אין א לעמבער־ גער צייטונג איבער מכלור׳שטע סודות פונם חדר, ווי ס׳טוט דאס דער משומד סעראפינאוויטש אין א לובלינער גלח׳יש
32
בלעטעל. און איך בין אזוי גאאיוו געווען צו גלויבען, אז די מערב־גאליצישע סתם־ציוניסטען, דערזעענדיג וואס פאר א פנים זייער אידעאלאגיע האט באקומען ביים יונגען זשור-נאליסט, וועלען זיך אבוואשען די הענד און עפנטלעך דער־ קלערען ידינו לא שפכו".דער בחור דענונצירט ביז גאר,לאזט אויף אונז נישט איבער קיין טרוקענעם פאדעם און צולעצט פערגלייזט ער די אויגען און בעט פאר אונז רחמים, אז מ׳זאל זיך מיט אונז נוהג זיין לפנים משורת הדין, מ׳זאל אונז נישט פאר־ אורטיילען צום טויט, מ׳זאל אונז לאזען חוזר בתשובה זיין מיט אונזערע אייגענע, שוואכע כוחות. ער בעמערקט אפילו, אז ער צווייפעלט אויב מיר וועלען נאך האבען א שטיקעל תיקון, אבער אויב דער "השומר העעיר" מוז שוין נאך זיינע דריי פעליעטאנען זיך אריבערפעקלען אויפ׳ן עולם־האמת, איז דאך א פראסט דזשענטעלמענישע פליכט אונז צו ערלויבען, זיך אליין צו דערווערגען. דער ד"ר שווארצבארד קלערט אבער נישט אזוי. ער ווארפט אב די בעגנעדיגונגס ביטע פונם יונגען בחור,ל, און ער דערקלערט אונז פונם הויכען ריכטער־שטוהל אנ׳אכזריות׳דיגען קריג. אויסער דער דורכזיכטיגער קאמעדיע צווי־ שען דעם ריכטער און דעם דענונציאנט הערשט צווישען ביי. דע א פולקומענע אחדות. אט קען דער בחור נישט ליידען דעם ערשטען מאי, ווייל מ׳דערצעהלט די קינדער וועגען קאמ־ פען און מ׳וויגט זיי נישט איין מיט א מעשה׳לע - דער דאקטאר אויך אזוי. דער בחור פאדערט א ריינעם, נאציאנאליזם און ווייזט אן אלס corpus delicti אויפ׳ן גן־עדן פונם פאר-ווירקליכטען סאציאליזם אין רוסלאנד - דער דאקטאר אויך אזוי. דער דאקטאר איז אפילו גרייט מסכים צו זיין, אז די אוטאפיסטען ווי פרודאן זענען געווען לייטישע מענשען, ווייל זיי האבען געגלויבט, אז די איצטיגע געזעלשאפט, זואס בא-באשטייט אויף עקספלואטאציע, אויף דער הערשאפט פון א קליינער צאהל פריוויליגירטע איבער׳ן רוב פאלק און נאך ענליכע יסודות - וועט זיך פון אייגענע ווילען, אהן קלאסן-קאמף, נור דורך מאראל פרעדיגען און ערלייזענדיגע פראיעק־
33
טען איבערדרעהען צו א מלכות שמים. די דאזיגע אוטאפיסטען, אנארכיסטען, וואס זענען שוין לאנג אראב פונ׳ם מארק און רוהען שטיל אין זייערע קברים - זיי איז ד"ר שווארצבארד גרייט צו מאכען א קאמפלימענט, דען סוף-סוף וועלען זיי דאך פון זייערע קברים נישט ארויסקריכען. דער בחור, גלייך ער מאלט דאס אלעס אראבגעלייענט פון די דאקטארישע ליפען נעהמט זיך לויבען דוקא יענע סאציאליסטען, וואס זייערע שיטות זענען שוין לאנג אויפ׳ן עולם־האמת. א פנים, אז דער יונגער־ מאנטשיק, ווי ד"ר שווארצבארד און הער זשאבאטינסקי קלערען אלע דריי אלץ איינס, אז קודם-כל דארף מען אויסבויען דאס לאנד אהן לאנגע חשבונות און נאכדעם ווי ס׳וועט שוין אויפ־ געבויעט זיין, וועלען מיר מעגען דיסקוטירען איבער סאציאליזם וכדומה. איז דאך זשאבאטינסקי געקומען מיט'ן צינישען פזמון טענה׳דיג, אז די חלוצים דארפען זיך פופציג יאהר וואלגערען אין בלוט, בלאטע און עקספלאאטאציע, אהן לאנגע חשבונות, ווי ס׳פאסט פאר א זעלנער אויפ׳ן פראנט, וואס איז מקיים די צואה פון טרומפעלדאר׳ן: טוב למות בעד ארצנו. נאך 50 יאהר איז ער מסכים מ׳זאל פראווען א יובל - (דערשרעקט אייך נישט, נאר א סימבאלישען) - און פון־דאס־ניי פונאנדערטיילען די פארמעגענס, אבי נישט איצט. און דערינען זענען זיי אלע דריי אייניג, אז יעצט דארף מ׳האבען יונגען מיט פעסטע מוסקולען, וואס פערשטעהן צו נעהמען דאס געוועהר אין די הענד אריין, וואס זאלען זיך מוטשען אין נס־ציונה און פערטיידיגען דעם קאלאניסט׳ס פערמעגען פאר אנ׳איבערפאל. און ס׳פרעגט זיך: וואס האט אייגענטליך צו טוחן א ציוניסטישע, אינטעליגענטע, א נאציאנאלע שבנאציאנאלע און עמאציאנעלע יוגענד־בעוועגונג? דערויף ענטפערט אונז דער זיידענער יונגערמאנטשיק - און דער ציוניסטישער פיהרער דעמענטירט איהם נישט - מיט אזא מענה לשון:
"... אין די יוגענד-קרייזען חלומ׳ט מען און מ׳דיסקוטירט איבער ארץ־ישראל, אבער בדרך כלל בלייפט מען אין גלות צו פער־
כאפען שטעלעס פון מעצענאטען, מעדיצינער, פעאמטע, סוחרים, אינ-
דוסטריעלער און מ׳געהט... נישט אין לאנד אריין. און צוליעב וואס ?
ווייל ס'איז זיי דא גוט, וואס איז שייך צו זאגען, ס׳איז
זיי דא יעדענפאלס בעסער ווי אין א"י וואס
האלט זיך ערשט אין בויען (מיין קורסיוו — מ. י.)—
דאס רוב שומרים ווייטער, וואס געהט יא קיין ארץ־ישראל, טהוט דא
צוליעב עקאנאמישע קלאסען־טעמים און אפשר, אויב ס׳וועט זיך זיי איינגעבען אויפצובויען די נעוואונשענע געזעלשאפטליכע ארדענונג (באמת, א גוואלדאוונער חטא! מ. י.) — — כ׳ווייס אז איך רייס דאס ארונמעו׳ פון ביידע ריכטונגען דעם אידעאליסטיש אויפנעפוצטען מלבוש,
יענץ מלבוש וואס ס׳איז נויטיג, פרי צו פערשענערען דאס טאגטעגליכע טרוקענע שטיקעל לעבען *). נור וואס קען איך טהון כ׳קום דאך נור אויסטייטשען וואס מיינע אויגען זעהען, וואס כ׳פיהל. סוף-כל־סוף איז דאך פערהאן א מענשליכער לעבענס-אינסטינקט וואס זאגט: ubi bene ibi patria, ער איז צו מענשליך, מיר זאלען איהם קענען בעשול-דיגען.
אט אזוי שמועסט דער יונגערמאן און ס׳דאכט זיך אז יעדער וואס האט נאך אין זיך א פשוטען טראפען ציוניזם, וואלט דאך בע-דארפט ביים לייענען פון די פאר ציטירטע שורות רויט ווערען פאר בושה און דאך האט ד"ר שווארצבארד נישט געפונען פאר נויטיג אני צוווייזען דעם יונגעמאנטשיק ווי ווייט אמת-ציוניסטיש ס׳איז די אפא-לאגיע פונ׳ם ציטירטען רוימישען גלייכווערמעל, לויט וועלכען ס׳קומט אויס, אז דאס פאטערלאנד פון אונזער יונגען פעליעטאניסט איז לעמבערג, ווייל ער פיהלט זיך דארט אויסגעצייכענט. הייסט עס, אז דאס מיאוסע גלייכוהנרטצל, וואס ס׳איו אזוי בעליעבט
*) ער מיינט אויבען איין ריכטונג, וואס פיהלט זיך דא גוט, לערגט אין אוניווערזיטעט, טהוט וואס טאסע-מאמע הייסען, פערווירקליכט א שפאגעל-נייעם נאציאנאליזם, מאכט א פרייע יוגענד-בעוועגונג, וואס קוויקט זיך מיט שט־רנער׳ן און וויד ער די צווייטע ריכטונג, וואס געהט אין לאנד אריין, ווייל זי האט קיין ברירה נישט, בכדי צו פערבעסערען די וואקעלדיגע, מאטעריעלע לאגע און בעפרידיגען די עגאאיסטישע קלאסען-אינסטינקטען און זיי פערנעה-מען זיך מוט קלאסענטעאריעס, מיט׳ן ערשטען מאי, רעוואלוציאניזם וכדומה. — מ. י.
35
געווען ביי די גאליצישע סטאראסטעס פון קירה׳ס צייטען און ביי אונזערע אסימילאטארישע בר־מיננ׳ס — איז געווארען דער־ הויבען צו א טעארעטישען פרינציפ ביי געוויסע ציוניסטען. דער "נאווי דזשענניק" האט אנגעהויבען זיינם אין קראקע, דארט שטעלט מען אויף א פאראיין, וראו מ׳גרויסט זיך מיט אחד־העמ׳ן און מ׳ווייסט גארנישט ווער ס׳איז אייגנטליך דער לעמבערגער בחור, דער פאוואריט פון זייער פיהרער. דאס איז א יונגעל, וועלכער האט זיך געיואלט ארויסדרעהען פון יענע חלוצישע פליכטען, וועלכע ס׳האט אויף איהם ארויפגעלעגט אונזער ארגאניזאציע און דערפאר שטעלט ער זיך איצט אנידער ברשות הרבים און טראמייטערט אויס, אז זיין פאטערלאנד איז דארט, וואו ס׳איז איהם גוט. אלא מאי: די ברייטע יודישע
מאסען געהט עס נישט אזוי פויגעלדיג ווי אונזער בעל-מחבר. שיקט ער זיי טאקי קיין ארץ־ישראל. זיי, די יונגען מיט די פעסטע מופקולען מויפיל וואקסען עם אזעלכע ביי אונז?) וועלען בעארבייטען דאס לאנד, פערטיידיגען דאס פאטערלאנד, בשעת דעם ז דענעם יונגערמאנטשיק וועט דאס הארץ צאפלען פאר גרויס רחמנות איבער זיין טרוקען, טאג־טעגליך און גאר מענש־ ליך שטיקעל לעבען אין וועט דערביי וויימער בלייבן א גוטער ציוניסט, ווייטער פערעפענטליכען פאמפלעטען, ווייל ער האט דאך שוין זיין פאטערלאנד געפוגען אין קאפע־הויז.
חייסט עס, אז דער ,"השומר הצעיר", וואס לויט׳ן נוסח פון "היינט" האט ער פערראטען דאס פאטערלאנד און לויט ד"ר שווארצבארד׳ס גירסא איז בכלל נישט ציוניסטיש און לויט דער לומדישער הלכה פון אוגזער אויבענדערמאנבער בחור׳ל האט ער זיך דערווייטערט פונ׳ם ריינעם נאציאנאלפן געדאנק -דער דאזיגער "השומר הצעיר" געהט קיין ארץ־ישראל (זאל זיין לשם "פאלעסטינא־צענטריזם"), שאפט ווירטשאפטליכע קאלעקשיווען אין לאנד, כאטש ס׳בעגלייט איהם א העצעריי אין גלות און א עקספלאאטאציע אין לאנד, בשעת דער בחור פלאפעלט איבער ריינעם נאציאנאליזם און ציטירט נעמען פון עהרליכע מענשען ווי אברהם שוואדראן, גרינבוים, כדי ביי דער שלוס־סצענע
36
אויסצושיסען ubi bene ibi patria. וואס שוואדראן האט געשרי-בען איבער דער סטודענטעריע און איבער דער "ערעפנונג" בשעת׳ן גרויסען בלאף, וואס מ׳האט אויפגערודערט ביי דער ערעפנונג פינ׳ם אוניווערזיטעט אין ירושלים - האט א פנים אונזער נייער פעלעטאניסט ניש"ט געלייענט. וואס ד"ר שוואדראן קלערט איבער אזעלכע הויכע מיסיע-טרעגער אין גלות, וואם קוויקען זיך מיט וייער "טרוקען שטיקעל לעפעף אין לעמבערג, האט ער אויך נישט געלייענט און אויך איך ווייס נישט קלאר וויפיל אקאדעמיקער, וואס געהערען צו ציוניסטישע קארפאיא-ציעם, פערלייקזננען ביי דער אימאטריקולאציע אויפ׳ן אוניווער־ זיטעט וייער יודישער נאציאנאליטעט, כאטש זיי וועלען זיך קיינמאל נ־שט ענטזאגען צו זיין פרנסים, ראשי־קהל וכדומה (ד"ר בערקעלהאמער האט אמאל דעריבער געשריבן). די דאזיגע אסימילאטארישע און דעקאדענטישע שטימונג, וואס פרעסט זיך איין אין דער ציוניסטישער אמטעליגענץ אין גאליציע, איו נישט נעכטען געבוירען געווארען. אבער פיז אצינד פלעגט מען זיך לכל הפחות צו שעמען דאס אפיציעל אנצודערקענעץ. מ׳פלעגט גישט רואגען צו לעגאלידרען די דאויגע שטימוגג און היינט לייענט זיך ד"ר שווארצבארד אינער אזא געפלוידער, כאפט זיך דערויף ווי אויף א מציאה, שלינגט עם איין און פערקרימט זיך נישט. הייסט עס, אז מיר זענען שוין דערצו געקומען, אז א יונגער ארטיקעל שרייבער געפינט, אז די צוסאסונג צום גלות איז גאר נאטירליך און מענשליך און ער האט גארנישט געגען רעם און יעדענפאלס נעמט ער זיך נישט אונטער צו קוקען מיט א בייז אויג אויף זיך און נאך אזעלכע ווי ער, וואם חלומ׳ען און רעדען איבער ארץ־ישראל און בלייבען אין גלות אלם "קאנדידאטען פאר מעצענאסען, מעדיצינער, בעאמטע, אינדוסטריעלער און סתם סוחרים" (כאטש די שטייערן קוועטשען). דער שרייבער האט אנ׳איראניש רחמנות׳דיג שמייכעלע פאר יענע שומרים, וואס ס׳איז ויי איינגעפאלען צו פאהרען קיין ארץ־ישראל און ס׳קומט איהם אויס, אז זיי זענען געפאהרען נאר "כדי צו פערבעסערען זייער מאטעריעלע לאגע" און אז
37
גאט וועט שענקען צו דערלעבען צו מאכען די כאציאלע רע־ וואלוציע און "צי ווייזען די גבירים א פויסט". און דאס הארץ קארטשעט זיך איהם צוזאמען פאר אזא עגאאיזם און ער פער־ גיסט באכענווייז טרערען איבער יענע גוטע צייטען, בשעת מ׳האט געקענט אין "השומר הצעיר" פאנטאזירען - דיסקוטירען איבער פיאנערטום און דערווייל בלייבען אין גלות אלס מעדי־ צינער, אינדוסטריעלער און סתם סוחרים.
ס׳איז די העכסטע צייט אויפצועפענען די אויגען פון דער יוגענד אין מערב־גאליציע, וועלכע לאזט זיך פארנארן פון ד"ר שווארצבארד׳ס "אלגעמיינהייט" און גלויבט נאאיוו אינ׳ם אחד־העמ׳יזם פון זייערע פיהרערם, וואס שטעהען אונטע־ דער קאמענדע פונ׳ם שטארקען דאקטאר. זאל די יוגענד וויסען מיט וועמען דער ד"ר שווארצבארד האט זיך אזוי דערפרעהט און אויפגענומען מיט גרוים שמחה. (*! Nareszcie זאל זי פערשטעהן, אז די בעריהמטע פרייע וואהל איז באמת נישט מעהר ווי א צופאסונג צום גלות, א פערזינקען אי דער קולטור פון דער ארומיגער גאס, א פראטעסט געגען חלוציזם. זאלען יענע גימ-נאזיאסטען, וואס זוכען זיך א וועג ביי גרויסע זעעלישע קאמפען, וויסען מיט וואס פאר א ריינע ציוניסטישע אויפגאבען מ׳וויל זי בעקליגען. דעם יונגען פעליעטאניסט, וואם האט געקריגען הורמנא פון אייער פיהרער, גלוסט זיך נישט - ווי ער שרייבט שווארץ אויף ווייס - צו שלאגען די פיס און קריכען קיין ארץ-ישראל, אפילו נישט אלס אינישינער, מעדיצינער אדער סתם סוחר, ווייל ס׳געהט גוט אין לעמבערג "יעדענפאלס בעסער ווי אין ארץ ישראל, וואס האלט זיך ערשט אין בויען", ער וועט מסתמא נישט קומען אין לאנד אריין, איידער ער וועט נישט קענען דערשיינען אלם א נייער בלגננדענדיגער . שטערן אויפ׳ן פעליעטאניסטישען הימעל, כל זמן מ׳וועט איהם נישט צוגרייטען קיין פעטע שטעלעס, כל זמן "ארץ ישראל האלט
*) ארטיקעל פון ד"ר שווארצבארד אין דער "כווילא" אונטער דעם
קעפעל.
38
זיך ערשט אין בויען". ביז דעמאלס וועט ער צוווארטען. און דערווייל? דערווייל וועט ער זיך בענוגענען מיט א ביסעלע, ער און נאך אזעלכע ווי ער. ער וועט אבהיטען די ציוניסטי־ שע רייניגקייטען אין לעמבערגער גלות, דערווייל וועט ער צו־ זאמענשטעלען א "גוואלדאוונע יוגענדליכע מחנח", וועט איינ־ ארדנען "שטורמישע דיסקיסיעס" מיט גימנאזיאל־שילער פון בעסערע הייזער. און ביי די דאזיגע שטורמישע ויכוחים זאלט
איחר זיך, יודישע יוגענד, וואס איהר ראנגעלט אייך איבער אייער וועג, פערנעמען מיט "פולקומענע ארגאניזאציאנעלע פארמעך, זיך צוגרי־טען צו א "נארמאלען, נאציאנאלען לעבענס-שטייגער" און דערווייל זיך דערווייטערען פון כלערליי דעסטרוק־ טיוויזמען, וואס רופען זיך "פאלעסטינא־צענטריזם", עגאאיסטישע עליה קיין ארץ־ישראל כדי צו פערבעסערען די מאטעריעלע לאגע" און אזוי ארום וועט איחר טאקי ריין זיין פון יעדען חשש, אז איחר "שטעלט העכער דעם סאציאליזם איבער׳ן ציוניזם", בקיצור איחר וועט זיין מיט לייטען גלייך. און אז דאס מזל וועט אייך צושפילען אין איחר וועט זוכה זיין צו א מאטורע, וועט איהר קענען זיין פעלעטאניסטען, צוהעלפען ביי א וואהל־קאמפאניע, ווארטען אויף גרויסע מיסיעס און דערווייל וועט איהר אפילו אנ׳הנאה האבען פונ׳ם "טרוקענעם, טאגטעגליכען און מענשלי־ כען לעבען" און איהר וועט אייך קענען איינהערען אינ׳ם מו-זיקאלישען אבקלאנג פונ׳ם טיפמענשליכען אינסטינקט, וואס זאגט: ubi bene ibi patria. קוים וועט איהר אבער חלילה, נישט זוכה זיין צו דער מאטורע און איהר וועט אייך נישט קענען אריינ־ שטופען אינ׳ם לומפעניפראלעטאריאט פון דער אינטעליגענציע און דערצו וועט איהר נאך געבענשט זיין מיט פעסטע מוסקו־ לען - דעמאלס וועט מען טון מיט אייך דאס גרויסע גענאד און מען וועט אייך אריבערשיקען קיין א"י, נישט חלילה כדי צו פארבעסערן אייעד מאטעריעלע לאגע, נור כדי איהר זאלט זיין לויג־־ארבייטער אין חדרה, איהר זאלט פארטיידיגען דאס קאלאניסטישע האב און גוטס און אבהיטען דעם "ריינעם נא־ ציאנאליזם". די ליבליכע אינטעליגענציע איז נישט צופרידען
39
וואס דו שאפסט אין א"י אנ' רגאניזירטען ארבייטער ־ קלאס, דער לעמבערגער אינטעליגענציע געפעלען נישט דיינע אספירא־ ציעם צו זיין א יוירטשאפטליכער און פאליטישער אוואנגארד. זי וועט דיר הייסען אפשר צוווארטען א פופציג יאהר, ביז ס׳וועט קומען צו רייטען זשאפאטינסקיס יובל און דערווייל זיי א בראווער זעלנער, פאלג די אינטעליגענטע פעלדפעבעלס, ווייל דאם פאלק ישראל פארמאגט דאך, כידוע, קיין קלאסען נישט. דער גרעסטער טייר פון דער דאזיגער אינטעליגענציע מעט דאך בלייבען אין לעבמערג און אין קראקע און וועט זאגען עו זיך אליין: מיר זענען דאך עפיס דאס אויבערשטע פונ׳ם שטייסעל, "מיר דיסקוטירען־פאנטאזירען איבער א"י אבער פאהרען נישט". אוער דיר, בידנעם חלוץ, וועלען זיי געבען עצות אויפ׳ן וועג ווי אזוי צו שלעפען די קייטען פון דער באריהמטער קלאסען־ פארברידערונג אין פתח־תקוה. דיר, בידנעם חלוץ, וועט מען גיבען עצות אויפ׳ן וועג און חויב חלילה נישט אן צו קלערען איבער "ביישפילען פון רעוואלוציעס אין רוסלאנד און אין פראנקרייך" און חזר דיר גוט איין: אפילו נישט אין פראנקרייך.
VII
"דער כלל - שומרים, וואס געהט איצט אין לאנד אריין,
מאכט דאס כדי צו פארבעסערן זיין מאטעריעלע לאגע". אין
ראליציע זענען אין "החלוץ" ארגאגיזירט 600 שומרים. זיי זע־ נען גרייט צו קומען אין לאנד אריין אין קבוצים. זייער ערש־ טע גרופע איז שוין געקומען און האט זיך ארגאניזירט אין נס־ציונה. אויב די ציוניסטישע עקזעקוטיווע פלעגט אמאל העל־ פען די עולים און פלעגט זיי לפחות אויפצושטעלען באראקען צו וואוינען, האט זי זיך היינט דערפון אבגעזאגט און מיר, דער קבוץ ארצי, האבען דעם באראק אויפגעשטעלט מיט אנ׳-הלואר, פונ'ם ארבעטער־באנק. אזא סארט טעטיגקייט פונ׳ם קבוץ ארצי רופט מען ביי אונז אין לאנד קעגענזייטיגע הילף. מיר
האבען עס אפנים נור געטאן צוליב עגאאיסטישע טעמים, כדי צו פערבעסערען אונזער מאטעריעלע לאגע. ווי ס׳ווייוט אויס זענען אין נס־ציונה נישט פארהאן קיין קלאסען. דארט וואוינט דער וואלף מיטן שעפפלע רוהיג ב ינאנד, דער קאלאניסט שפארט ממש אב פונ׳ם מויל און גיט עס די נייע עולים, עפענט פאר זיי ברייט זיינע פרדסים, גיט זיי ארבעט וויפיל ס'גלוסט זיך זיי נאר, ער וויל נישט הערען און געדעגקען איבער ביליגע ארבעט, בקיצור ס׳איז נישטא קיין קלאסען אין פאלק ישראל. אט אזוי, פערשטעה איך, וואלט איך בעדארפט דערצעהלען דער יוגענד מיין אני מאמין, לויט׳ן רעצעפט פון ד"ר שווארצבארד און זיין סוויטע. אבער וואס קען איך טון, אז די טאטזאכען, די פערעקשנ׳טע טאטזאכען, שפילען א צו-להכעיט און ווילען נישט פאלגען די דאקטארשע רעצעפטען. אט פערגלוסט זיך די טאטזאכען צו דערצעהלען, אז אין נס ציונה ארבעטען איבער 1000 אראבישע און 200 יודישע ארבעטער. אין דער ברענענ־ דיגסטער ארבעטס־סעזאן טרעפט זיך, אז א טייל יודישע אר־ בעטער געהט ארום לעדיג און זיצט אין די געצעלטען, בשעת ארום און ארום צעשפרייטען זיך די פלאנטאציעס און מיט זיי פערמעהרען זיך אויך די געצעלטען פון די דארט באשעפטיגטע בעדואינער. יודישע ארבעטער, וואס האבען זייערע פוחות אוועק־ געלעגט און אבגעהארעוועט גאנצע יאהרען, קלאגען אין די ווינקלען, אז זיי האבען עם פערהאלפען דער ארומיגער רייכקייט זיך פונאנדערצווואקספן, אבער זיי אליין האבען קיין שפאן אייגענעם באדען און קענען אפילו נישט שאפען קיין משפחה, ווייל דער קאנקורענץ־פרייז פונ׳ם אראבער דערלויבט זיי נישט אזא... לוקסוס. האבען דאס אלעס די שומרים, וועלכע זענען איצט אין לאנד געקומען, געוואוסט? האבען מיר אפשר זיי אין אונזערע בריוו אדער אלס שליחים דערצעהלט, אז ס,ווארט זיי דא אפ א פעטער שמאלצגרוב מיט די פרות הבשן און טיי־ כען מילך און האניג? ניין, מיר האבען זיי דערצעהלט דעם גאנצען, ביטערען אמת. שוין עטליכע יאהר, אז מיר דערצעהלען טאג איין טאג אויס דעם אכזריות׳דיגען אמת, אבער די יוגענד
41
שרעקט נישט צוריק און קומט אהער. זאלי זיין אז אלע, וואס זענען צו אויבז געקומען אין לאנד אריין, זענען פון דער חיים קבצנים און דלפנים, פרעגט זיך ווידער א קשיא: וואו טרעפט זיך ערגיץ אנ׳עמיגראנט, וואט וויל פערבעסערען זיין מאטער-יעלע לאגע, ער זאל זיך דוקא אויסקלויבען דעם אויבענדער־ מאנטע; גורל פון א לעבען אין נס ציונה? אלא וואט? צווישען די איצטיגע עולים געפינען זיך וואס - ווען זיי וואלטען אראב פון דער מדרגה ווי אונזער יונגער פעליעטאניסט - וואלטען אויך געקענט זיין פעליעטאגיסטען, כלל־טועיס, אינזשיניערען און סתם גראבסקי ־ סוחרים, ווייל זיי האבפן געהאט דערצו אלע ברירות און זענען געקומען אין לאנד אריין, כאטש זיי האבען געוואוסט וואט פאר א קבלת-פנים ס׳גרייט זיי צו די קאלאניע, וועלכע פאלט ממש כורעים אונטער׳ן רייכקייט פון איהרע פרדסים, צווישען די נייע לעמבערגער עולים געפינען זיך אפשר אזוינע, וואט זענען מיט׳ן יונגען פעליעטאניסט געזעסען אויף איין באנק אין גימנאזיע אדער זיי האבען געלעבט מיט איהם אין איין דערציהונגס - קבוצה. זיי זענען ערשט וואס געקומען אין לאנד אריין און ער האט זיך געאיילט זיך אזוי ארום מיט זיי האר־ ציג צו נעזעגענען טענה׳דיג, אז זיי זענען נאר געפאהרען צו-ליב גאר עגאאיסטישע טעמים, פדי צו פערבעסערען זייער מאי טעריעלע לאגע, בשעת ער...
פארוואס-זשע קומען זיי פארט אין לאנד אריין, און געהען קיין חדרה און נס-ציונה? אפשר וואלט אונז דעי חשובער דאק־ טאר אויסגעטייטש די מאטיווען פון דעם "פאלעסטינא־צענטריזם"? מיינט מען דא אהבת-ציון אדער שנאת־ציון? מיינט מען צו קעמפען פאר דער נאציאנאלער באפרייאונג פון די יודען אדער זי צו פאראטען און אפשר האבען מיר דא פארט צו טון מיט חלוציזם, וואט קלערט דורכצורייסען די מויער פון קאלאניסטי-שער פראפיטאלאגיע און דור׳כן וועג פון לוינארבעט, קלאסענ־ קאמף אויפשטעלען א זעלבסטשטענדיגע ווירטשאפט, א העברעאישען, קאלעקטיוו, א לעבענסשטייגער און א. וו. אפשר וואלט אונז דער בכבודער דאקטאר, וואט שטורמט אזוי געגען אונז, געענטפערט:
42
וואס זענען מיר אייגנטליך, ציוניסטען אדער גישט, חלוצים אדער נישט?
קלאסענקאמף געפעלט איהם נישט. אבער אפשר וואלט דער בכבוד׳ער דאקטאר אזוי גוט געווען און אונז אויסגעטייטשט, ווי אזוי האלט דאט עפיס א יודישער ארבעטער דורך אין נס־ ציונה, ווי אזוי שאפט ער א משפחה, ווי אזוי היט ער זיך אב פון גייסטיגער און קערפערליכער דעגענעדאציע, ווי אזוי קומט ער צו א זעלבסטשטענדיגער ווירטשאפט, אויב ער פארטיידיקט זיך נישט און קעמפט נישט אויס דעם קאמף פון אלע אויס-גענוצטע, אנ׳ארגאניזירטען קאמף, א קלאסענקאמף? אויב זיי וועלען קעמפען - אפשר וועלען זיי קריגען א גרעמערען ארבעטס־ לוין, א דירה, אפשר וועלען זיי זיך פערגרעסערען, אפשר וועלען זיי לעבען א נארמאלען קולטורעלען לעבען, אפשר וועלען זיי זיך קענען שטעלען אויף די פיס. אויב זיי וועלען נאך דערצו קעמפען אין קאלעקטיווען, ביי א מאקסימאלער געגעגזייטיגער הילף, וועלען זארגען פארן שוואכען, וועלען אבהיטען די גליים. בארעכטיגונג פון דער פרוי אין דער געזעלשאפט, וועלען זיך צו־ גרייטען צו קאלאניזאציע, וועלען טראץ דער עקספלאאטאציע שאפען א קודטורעלען לעבענסנוסה - וועלען זיי טראגען וייער פאהן אין גלות אריין און דערציהען די יוגענד אין זייער גייסט.
דאם אלעס קען זיי נור געלינגען, אויב זיי וועלען גישט אראבנידערען די פאהן, אויב זיי וועלען פערשטעהן זיך צו פער־ טיידיגען און בעקעמפען די עקספלאאטאציע, דעם לעוואנטיניזם, די קריכעריי, די זעלבסטצופרידענהייט פונ׳ם קאלאניסט. אויב זיי וועלען קעמפען - וועלען זיי בלייבען אין לאנד אלס א סאציאלער אויסלייזענדיגער און באנייעגדיגער כוח. און אויב גישט? טא וועלען זיי זיך צעפאלען ווי שטויב, ס׳וועט זיך אריינגנבענען א יאוש, דער ארבעטסלוין וועט אראבגעהן און די וועלען אפילו פערלאזען דאס לאגד. דער קאמף העלפט אונז צו בלייבען אין לאגד און דורכצוהאלטען מיט א דערהויבענעם קאפ. דאם אראבבויגען פונ׳ם קאפ לויט׳ן רעצעפט פון זשאבאטינסקי׳ן און ד"ר שווארצבארד, דאס פערלייקענען פון דער קלאסענ-
43
ווירקלעכקייט, דאס הייסש דעגראדירען אונז צום עמיגראנטענטום, צו מענשענשטויב, וואס וועט פערלאזען דאס לאגד אדער וועט זיך צעוואקסען אויף יענעמס חשבון. דער קאמף איז א ציוניס-טישער, דאס אראבבויגען דעם קאפ איז אפשר רעוויזיאניסטיש, אפשר "דערהויבען איבר׳ן קלאסענשטאנדפתקט", אבער אביסעל וואקעלדיג אין זיין ציוניסטישקייט.
ביז היינטיגען טאג זענען מיר געגאנגען מיט דעם וועג קעגען דער אכזריות׳דיגער נאטור און געגען דער סאציאלער ווירק־ ליכקייט און מיר זענען געבליבען אין לאגד, פארשטארקט אונ־ זערע פאזיציעס און מיר זענען גרייט ווייטער צו עראבערען די יוגענד, צעהנדליגער אונזערע פון יוגענד. מיט דעם וועג עראבערען מיר ווירטשאפטען, דערציהען קינדער, שאפען קולטור, גרינדען ביבליאטעקען, דראמאטישע קלובען, קרייזען, צייטונגען אווי ארום עקזיסטירען מיר, אבער אייער וועג ענדיגט זיך מיט ubibene ibi patria. די טאטזאך, אז דער בעסטער טייל פון דער יודישער יוגענד קלויבט אויס אונזער וועג, מוטשעט זיך אין גלות, מוטשעט זיך אין לאנה ראנגעלט זיך, קומט אהער און זיגט - די טאטזאך לאזט אייך אפנים, איהר האלב־ אסימילאטארען, נישט שלאפען. אונזער חלוציזם, וואס עראבערט זיך דעם אויבענאן אין דער ציוניסטישער וועלט שטעכט אייך אין די אויגען אריין. די העגעמאניע שמעקט אייך אפנים אליין, איהר וואלט אייך גערן אויסגעזעצט אויף אלע בענקלעך, אבער ארבעטען - פאמעליך, דערצו איז דא דאס פראסמע פאלק. חלוצים - מהיכי תיתי, דאס זענען דאך די ידי עשו, אבער דאס זיסע קול׳כעל איז אייערס, דער רעכטער קול יעקב.
ניין מאס רעאקציע זענען יעצט אראב אויף דער וועלט.
מיר לעבען אין א צייט פון דיקטאטארען, וואס האבען זייערס גלייכען אין מעטערניכ׳ס צייטען, א צייט פון "הייליגער אליאנס" און רעסטויראציע. מיר לעבען אין א צייט פון ירידה. נאך א יעדער רעוואלוציע נעהמט זיך א טייל פון דער אינטעליגענץ וואקלען, פאלט אריין אין פערצווייפלונג, דעקאדענציע און דע־ פיטיזם. נאך דער רוסישער רעוואלוציע פון 1905 האט די דא־
44
ויגע אינטעליגענץ, וואס אין סאמע ברען פון דער רעוואלוציע איז זי נאכגעלאפן דעם וואגען פון די ארבייטער, זיך גענומען אבווענדען און פערזינקען אין סאניניזם, גלייכגילטיגקייט און קאריעריזם. אזוי פיהרט עס זיך אויך ביי אונז. אין די רירעוו־ דיגע טעג פון דער באלפור־דעקלאראציע האבען די אלע אינ־ טעליגענטען און דאקטוירים געזונגען א לויב־געזאנג דעם חלוץ, קאקעטירט מיט דער קבוצה און אפילו אונזערע סאציאליסטישע בעשטרעבונגען האבען זיי נישט ארויסגעבראכט פון די כלים. און די יוגענד? דאמאלס אין די טעג פון דער דריטער עליה זענען מיט אונו געגאנגען קינדער פון גבירים, באנקירפן און אפילו זיהן פון משומדים. דאמאלס האט די ציוניסטישע רעווא־ לוציע אין די רעוואלוציאגערע קאניובקטור אין אייראפע מיט-געריסען מענשען, אויף וועלכע מ׳האט זיך קיינמאל נישט גע-רעכט. שפעטער איז געקומען די ערשטע ארבייטסלאזיגקייט אין לאגד און די קאפיטאליסטישע סטאביליזאציע אין אייראפא און אויך ביי אונז האבען זיך געטראפען אזעלכע, וואס זענען פער-זונקען אין א דעקאדענטער סאניניסטישער שטימונג. אבער די יודישע יוגענד פערמאגט א שטארקען, ראסיגען כוח, וואס העלפט איהר דורכהאלטען די צייטען פון אויפגאנג און אבפאל און דער כוח פלאמט שטיל און ווארט אב בעסע ע צייטען, כדי נאכאמאל צו פערכאפען דאס לעבען אין זיינע הענד, אין יענע צייטען פון ירידה האבען זיך ארום "השומר הצעיר" געיאוועט פיעל יוגענד-פערבאנדען, ווי שוואמען נאך א רעגען, אויסגע־ שפראצט און נעלם געווארען. די אלע "ירדניות", "מסדות" און "אחוות" זענען א פראדוקט פון יענע טעג. און אויך די אגודת הנוער אין קראקא איז דערפון נישט ריין געבליבען, דערפאר זארגען שוין זייערע פיהרער, וואס האבען דעזערטירט פונ׳ם "השומר הצעיר", דערפאר זארגט שוין דער מנהיג, דער דאקטאר, וואס ווייזט אן אויפ׳ן יונגען משומד ווי אויף א קלאסיש ביי-שפיל. אבער דער "השומר הצעיר" האט שוין דורכגעלעבט א סך אזעלכע פעריאדען און ווי ס׳איז נור געקומען א צייט פון אויפשוואונג פלעגען די מיטגלידער פון די דאזיגע פעראיינען
45
פערלאזען זייערע פיהרער און אריבפרגעהן אין אונזערע רייהען. אזוי איז געווען און אזוי וועט עם ווייטער זיין. אזוי וועט זיין, כאטש אין דער יודישער גאס הערשט דער מאסקאראד פון דזשאזבאנד, פאשיזם, רפוויזיאניזם און בעהאלטענפ אסימילאציע. דער לומפעגפראלעטאריאט פון דער אינטעליגענץ יאגט היינט באך אנ׳אנדערן וואגען. אין גלות ווארט ער אויף פאסטענס פון אינדוסטריעלער, אינזשינערען, כלל־טוערם פעליעטאניסטפן, גרינדעט דעם "ברית טרומפלדור" און "פרייע" יוגענד־באוועגונגען און אין ארץ־ישראל שלעפט ער זיך נאך זשאבאטינסקין, וואס זיין נאמען איז אידעגטיש מיט דער אימפעריאליסטישער פראזע, מיט ראסענהאס, טיט מעגאלאמאניע, מיט א בלינדער שנאה צו דער הסתדרות העובדים, מיט פאשיזם און מיט "דואר היום". דער לומפענפראלעטאריאט פון דער אינטעליגענציע האט גע־ טראפען זיינע אידפאלאגען, וואס פארטיידיגען דעם קאפיטאל און פרעדיגען שנאה צום סאציאליזם, רעדען הויך איבער א יו־ דישער מדינה פונ׳ם חדקל ביז'ן נילוס און אסימילירען זיך צו דער גויאישער קולטור, איהר מיליטאריזם, איהר שטאאטליכקייט, איהר סיסטעם, איהרע צערעמאניעס, פאראדעס, איהרע דאנסינגען. אמאל פלעגען זיי זיך פאר אונז צו שעמען, היינט האבען זיי די בושה פערלוירען, טרעטען אפער מיט א קופערנעם שטערען און קנעטען מיט קויטיגע פיס אונזערע הייליגקייטען. אמאל פלעגען זיי אונז זינגען פאטעטישע לויבגעזאנגען און האלטען באגייסטפרטע רעדעס אויף באנקעטען, היינט באדויערען זיי אונז, מאכפן אויף אונז העצערייען, מאביליזירען געגען אונז טאטע־מאמע און שרייען אויף א קול כדי זייערע דענונציאציעס זאלען דערגרייכען די הויכע פענסטער.
דער "דואר היום" אין לאנד און די כלל־ציוניסטישע פרעסע און חוץ־לארץ פערמאגען היינט א בשותפות׳דיגע ליניע. ס׳שרייבען דארט דעזערטערען, וואס דערצעהלען סודות פונ׳ם חדר. יעדער קליינער פעהלער, יעדער אומגעראטענער פעדער־ שטריך, יעדער צופעליגער מכשול ווערט אויסגענוצט און אויפ־ געבלאזען און משונה׳דיג גרויסע דימענזיפס. אזוי געשעהט עס
46
אין גלות, אזוי אין "דואר היום"; מ׳מיינט דארט נישט קריטיק לשם רעפאדם, גור מ׳וויל בעווייזען גאר דער וועלט, אז די ארבעטער־בעוועגינג אין לאנד איז פארפוילט, אז דער ארבעטער קען נישט אויסקומען אהן אפוטרופסים אהן דער "אייזערנער פויסט" פון דאקטוירים און קאנדידאטען אייף לעדיגגעהערס. די רעוויזיאניסטען אין לאגד שעמען זיך נישט צו מאכען יד אחת מיט א בעל־הביתישער קליקע, וואט פארנעמט זיך מיט מסירות צו דער בריטישער אדמיניסטראציע און זייערע אנהענגער אין גלות און די וואס קאקעטירען זיי אפען און בעהאלטען שעמען זיך נישט צו שליידערען שקר־בלבולים אויף א חלוצישער בע־ וועגונג, בלבולים וואס שמעקען מיט דענונציאציע אין זענען ווי אנ׳איינלאדונג צו רדיפות מצד די עפענטליכע זיכערהייטס־ ארגאנען. זשאבאטינסקי איז שוין היינט אפען מודה, אז פאר איהם איז קיין חילוק נישט צווישען מאפסען און אחדות־העבודה, ווייל ער וויל דאך פארניכטען די גאנצע ארבעטער־ארגגאניזאציע און אויך אין גלות איז די גאנצע העצקאמפאניע געגען אונז נישט מעהר ווי א קאמף געגען איבערגאגג פון דער אינטעליגענ־ טער בעל־בית׳ישער יוגענד צו אנ׳ארבעטער־לעבען אין לאנד.
דאס איז דער פרצוף פין די דעזערטערען, וואס שרייבען אין א גלות צייטונג צי אין א "דואר היום". א משומד איז תמיד ערגער פאר אנ׳אנטיסעמיט; מוסאליני וואס איז אמאל געווען א ראדיקאלער סאציאליסט איז ערגער פון אג׳ענגלישען קאנסער־ וואטיווען. און אזוי אויך זענען אלע, וואס האבען עוקר געווען פון די חלוצישע רייהען, דער גאנצער קאכקעסעל ארום "ברית טרופלדור", די בעהאלטענע אסימילאציע געפעהרליכער פאר׳ן ציוניזם איידער אנ׳אפענע ליקווידאציע.
VIII
צולעצט א פאר ווערטער איבער אוגזער סאציאליסטישער שטעלוגג. די ארטיקעלשרייבער באשולדיגען אונז און סימפאטיע צום פאליטישען קאמוניזם. דאס איז די שטארקסטע סטרונע,
47
אויף וועלכער זיי שפילען, דער שטארקסטער אויסרייד אין וועלכען ויי כאפען זיך אן. לאמיר גרינדליך בודק זיין דעם דאזיגען ענין. דער "השומר הצעיר" אין ארץ ישראל האט אויסגעארבייט אנ׳אידעאלאגישען פראגראם, וואס וויל געבען א מארקסיסטיטען אונטערבוי אונזער ציוניזם. דער פראגראם באשטימט די ראל פונ׳ם סאציאליזם, קלאסעךקאמף, קאלעקטיוויזם, אויפבוי פון א נאציאנאלער ווירטשאפט, פארבעדונג מיט׳ן אראבישען ארבעטער אין עצם פראצעס פון דער ציוגיסטישער רעאליזאציע. א יעדע אידעאלאגישע שמרעמונג אין ציוניזם האט, פערשטעהט זיך, איהר בעזונדערע שטעלונג צו די אלע פראגען. ד"ר שווארצבארד, למשל, מיינט, אז דער מארקסיזם איז פאר׳ן ציוניזם טריפה־ פסול. די פועלי ציון ווייטער, פון רעכטס און לינקס, האלטען זיך פאר מעהר אדער וועניגער מאקסיסטיש, אפילו די ,התאח-דות" האט זיך לעצטעבס אנגעהויבען אויסצולייהען ביים מארקסיזם עטליכע ציגעל צו איהר אידעאלאגישען בוי.
אויף דער ברייטער וועלט, דער אלגעמיעער און ציוניס-
טישער, ווימעלט עם פון כלערליי מארקסיסטישע אויפפאסונגען. פארהאן ארטאדאקסישע מארקסיסטען, אויסטראמארקסיטען, בסרנ־ שטיעישע רעוויזיאניסטען, און כלערליי סאציאלע עקלעקטיקער מיט א שטארקערען אדער שוואכערען מארקסיסטישען בייגע־ שמאק. איינער מיינט, אז מארקס טויג, אבער זיין אויפפאסונג פונם בורזשואזען שטאאט, זיינע אויפגאבען און זיין גורל טויג נישט. מארקס נעגירט דעם שטאאט, רענער ווייטער נישט. מארקס טענה׳ט, אז דער סוציאליזם לאזט זיך נישט פארווירק־ ליכען אהן אנ׳אונטערגאנג פונם שטאאט בכלל און פון דער היינטיגער ארדנונג בפרט און רענער, הילפערדינג און אלע איב־ ריגע רעפארמיסטען זאגען, אז מ׳קען איבערקעהרען דעם קא־ פיטאליסטישען שטאאט אין א פאלקס־שטאאט, דעם פאלקס־ שטאאט און סאציאלער דעמאקראטיע, די סאציאלע דעמאקראטיע אין א סאציאליסטישען שטאאט. ווייטער זענען פארהאן אזעלכע, וואס זענען נרייט אנצונעמען דעם מארקסיזם אהן זיין פילאזא־ פישער באגרינדונג, אהן זיין מאטעריאליסטישער און דיאלעקטי־
48
שער באגרינדונג און זיי פרווון צוטשעפען צו איהם א פילאזא־ פיש צווייגעל פון קאנט׳ן וכדומה. פארהאן אויך אזוינע, וואס זע־ גען מסכים צום מארקסיזם, אבער זיי נעגירען מארקס אויפפא־ סונג איבער׳ן_מעטאד פון פארכאפען די מאכט אין די הענד פונ׳ם סאציאליזם, זיי נעגירען די פראלעטארישע דיקטאטור.
וועגען דעם לאוט זיך אסך רעדען, אבער אונז אינטערע־
סירט איצט, וואס איז ערלויבט אין דער אלוועלטליכער ציונים־ טישער ארגאגיזאציע און וואס איז פסול. אונז אינטערעסירט, אויב א מארקסיסטישע בעגרינדונג פסל׳ט אונזער שייכות צו דער אל־ וועלטליכער ציוניסטישער ארגאניזאציע און גיט די סתם־ציוניסטען א הכשר אונז צו רודפען, אדער אפשר איז גאר א מארקסיסטישע באדייטונג בכלל נישט קיין חידוש אינ׳ם ציוניזם, אפילו נישט אין גאליציע און אפשר שאדט זי גארנישט צו א לאיאלער קאאפעי־ ראציע פון פארשידענע שטרעמונגען אין ציוניזם.
לאמיר אנהויבען מיט באראכאוו׳ן. באראכאוו האט נעגירט דעם קלאסענלאזען כאראקטער פון דער ציוניסטישער ארגאניזאציע און האט זי געהאלטען פאר א פאליטיש ווערקצייג פון דער ציוניס-טישער בורזשואזיע. ער האט נישט געזעהען קיין חילוק צווישען דער ציוניסטישער ארגאניזאציע און א שטאאט, א שטאאט אין עמבריאנאלען צושטאנד. כ׳האב שוין פריהער געזאגט, אז מיר קלערען נישס אזוי. פאר אונז איז די ציוניסטישע ארגאניזאציע א פעדעראציע פון פארטייען, וואם דריקען אויס אלע פאלקס־שיכ-טען, וועלכע ווילען זיך פערנעמען מיט׳ן אויפבוי פונם לאנד אויפ׳ן יסוד פון געמיינזאמע פרינציפען, ווי די וואס זענען אנגע־ נומען געווארען אויף דער בערלינער זיצונג פונם אקציאנס־קא־ מיטעט. אבער ווי געזאגט האט זיך באראכאוו אין זיינע לעצטע יאהרען אביסעל אומגעקעהרט און אלס חבר פון די אמעריקאנער "פועלי ציון" האט עד געקויפט א שקל, דאס הייסט ער איז געווען א חבר פון דער ציוניסטישער ארגאניזאציע. נאך בארא-כארון איז געגאנגען א גרויסער טייל פון "פועלי ציון", וועלכע האבען אנגעהערט דעם קאנגרעס. יעדענפאלס איז דאס א טאט־ זאך, אז באראכאווס פארטיי, די "פועלי ציון", נעמט שוין צוויי
49
צעהנדליגער יאהרען אנטייל אין קאנגרעס. אמת, אז נאך זייער שפאלטונג זעבען אין קאנגרעם און אין דער ציוניסשישער ארגא-ניזאציע געבליבען נאר די רעכטע "פועלי ציון". אבער אויך צווישען זיי געפינען זיך פיל, וואט אנערקענען, ווען אויך נאר טעארעטיש, באראכאווס תורה.
און אט האט דערזעלבער באראכאוו בעגריגדעט א ציונים־
טישע טעאריע אויפן יסוד פון קלאסען-קאמף, סאציאלע רעוואי לוציע און דיקטאטור פץ פראלעטאריאט. ער האט געהאלטען, אז מ׳דארף צו צושטערען די היינשיגע ארדנונג און איבערגעהן פון פראלעטארישער דיקטאטור צו אנארכיזם (זעה באראכאווס שריפטען, ארויסגעגעבען פון בערל לאקער, א חבר פון ציוניסטי־ שען אקציאנס־קאמיטעט). באראכאוו האט נישט א סך בענייט אין סאציאליזם. פאר דער מלחמה זענען, איידער בערנשטיין איז אויפגעטרעטען, אלע מארקסיסטען, ד. ה. אויך קויטסקי, בעבעל וכדומה געווען פאר פראלעטארישער דיקטאטור. פאר׳ן פרינציפ פון דיקטאטור זענען אויך היינט די אויסטרא־מארקסיס-טען ווי מאקס אדלער. אויך אטא בויער רעדט וועגען א מעג־ ליכקייט פון דיקטאטור אין געוויסע בעדינגונגען.
אבער די דאזיגע באראכאוויסטישע אויפפאסונג האט די סתם־ציוניסטען גארנישט געשטערט צו זיצען צעהנדליגער יאהרען צוזאמען מיט די "פועלי ציון" אין קאנגרעס און אין דער ציוניסטישער ארגאניזאציע. אמת, ס׳האט זיך געפיהרט א ויכוח, ס׳איז געווען א קאמף איבער מיינונגען און וועגען, אבער מיר האבען נישט געהערט וועגען אבשטעלען סובסידיעס און וועגען רדיפות. ס׳איז א טאט־זאך, אז צווישען די פערטיידיגער פון הל־חי, צווישען די אמת׳ע חברים פון טרומפעלדאר׳ן, זענען געווען און געפונען זיך נאך ביז היינטיגען טאג ראדיקאלע באראכאוויססען און זעהר ארטאדאקסאלע מארקסיסטען.
פון דעם אלעמען איז געדרונגען: א) אז די מארקסיסטי־
שע בעגרינדונג איז אין דער ציוניסטישער וועלט נישט קיין נייאיגקייט, ב) אז דעם פרינציפ פון דיקטאטור האט אנערקענט א געוויסע שטרעמונג אין דער ציוניסטישער ארגאניזאציע,
ג) אז דער ירינציפ פוץ דיקטאטור אין אניאינטעגראלער טייל פון מארקסיזס און די פאליטישע קאמוניסטען האפען אויף איהם קיץ מאנאפאל נישט, ד) דעם פרינציפ אנערקענען אויך היינט געוויסע טיילען פונ׳ם צווייטען אינטערנאציאנאל.
פרעגט זיך, צי דער "השומר הצעיר" האט גענומען א קאלעקטיווע שטעלונג צו דער דאזיגער פראגע? דער ענטפער איז: אונזער בעוועגונג האט ביז היינטיגען טאג נישט גענומען קיין קאלעקטיווע און אפיציעלע שטעלונג דערצו, נישט אין ארץ ישראל און מכל שכן נישט אין גלות. אמת, אז אונזער פראג־ ראם אין א"י נעגירט די איצטיגע געזעלשאפטליכע ארדענונג, אעער ער קאנקרעטיזירט נישט דעם מעטאד פון איבעונעמען די מאכט. דערפון איז געדרונגען, אז מיר אנערקענען נישט די אפארטוניסטישע אויפפאסונג פון רענער און הילפערדינג, מיר זע־ הען נישט קיין מעגליכקייט פון א שטילען איבערגאנג פון דער קאפיטאליסטישער אין דער סאציאליסטישער ארדענוגג. מיר האבען זיך גישט אפגעשטעלט אויפ׳ן כאראקטער פון דער סאציאלער רעוואלוציע פרעגט זיך: פארוואס געפינען מיר גישט פערגויטיג די פראגע צו פערענטפערן? דער ענטפער איז: אונז אינ-טערעסירט די פראגע פון סאציאליזם אין ארץ־ישראל און דא שטעהען מיר איצט ביים סאמע אוהויב פון שאפען א יודישען ארבייטער־קלאס און די פראגע ווער ס׳וועט הערשען אין יודישען שטאאט אין א גאר פער-פריהטע. דער קלאסען-קאמף אין ארץ ישראל איז נאך גאר ווייט פון סיטואציעס איבערצונעמען די מאכט און די פראגע נאכ׳ן כאראקטער פון פערכאפען די מאכט דורכ׳ן ארבייטער־ קלאס אין ארץ־ישראל איז נישט איבריג אקטועל. פון דער צווייטער זייט לעבט אונזער יוגענד אין גלות אין אזעלכע שטאאטען, וואס דארטען שטעלען פאר זיך די ארבעטער־פאר־ טייען מאכט־אויפגאפען. ס׳פיהרט זיך א ויכוח צווישען סאציא-ליסטען און קאמוניסטען און ביידע לאגערן אגיטירן אין דער יודישער גאס, פון איין זייט דער "בונד" און פון דער צוויי-טער זייט די רויטע אסימילאציע. מיר זענען פעראינטערעסירט,
51
אז אונזער יוגענד זאל בכוח זיין אליין צי קלערען, בכדי אב־ צוגרעניצען. טיילמאל פיהרט זיך אין אונזער פרעסע א שטיקעל ויכוח, דער ויכוח איז פריי און ווי ווייט ער איז נישט סותר אונזער חלוציש־ציוניסטישע אויפ־ פאסונג, האבען מיר גאדנישט געגעי איהם. און די מיינונ-גען זענען ביי אונז פערשיעדען. דער מחיר פון די שורות, למשל, האלט זיך נאהנט צו מאקס אדלער און ס׳מאכט נישט אויס, אויב עמיץ איז מיט מיר נישט מסכים. אבער כ׳מוז אונטערשטרייכען, אז קיין שום שומרישע קאנפע־ רענץ, קיין שום בעראטונג, אדער סתם פער־ זאמלונג, סיי אין ארץ־ישראל, סיי אין גלות, סיי אין פוילען, סיי אין גאליציע, קיין שום דערקלע רונג און קיין שום בעשלוס רעדען בישט איבער א וועלכער ס׳איז שייכות פון אונז צום דריטען אינטערנאציאנאל און צום פאליטישען קאמוניזם. אזוי ארום זענען אלע פלאפלערייען און באבעימעשיות אץ דער סתם־ציוניסטי-שער פרעסע, וואס ווייזען אן אפען אדער בדרך רמז איבער אונזערע נייגונגען צום באלשעוויזם, אזוי ארום איז אלץ וואס מ׳האט אויספאנטאזירט צווישען אונז און דער יעווסעקציע אדער דעם קאמינטערן - נישט מעהר ווי א ליגנערישע סטרא־ טעגיע און געמיינע מלשינות, וואס קלערט זיך פונאנדערצווואקסען אויף אונזער חשבון.
IX
איצט איז שוין לייכט אויפצודעקען ביז צום סאמע גרונד די ווארצלען פון דעי העצע, וואס פיהרט זיך געגען אונז מצד דער סתם־ציוניסטישער פרעסע. ס׳איז פאר מיר איצט נישט וויכטיג, אויב דער יונגער זשוי־נאליסט האט געלעזען מארקסץ און באראכאוו׳ן אדער ער האט, ווי ס׳ווייזט אויס, דעריבער קיין אהנונג נישט. וויכטיג איז צו קאנסטאנטירען דעם רעאק־
52
ציאנצרען פסיכאז, וואס הערשט אין די דאזיגע
קרייזען. דער דאזיגער פסיכאז דערשמעקט אונטער יעדע מארקסיסטישער אויפפאסונג עפים געהיימע פעדעם מיט׳ן קאמינטערן; ס׳איז דער פסיכאז פון די, וואס האבען חשק צו
זיין בורזשויעס און ציטערן פאר זייער פערמעגען וואס זיי פערמאגען עס נאך נישט, די וואס האבען א טויט־אנגסט פאר׳ן סאציאליזם אין ארץ-ישראל, איידער זיי האבען נאך זוכה געווען צו זיין דארט בורזשויעס, דאס איז דער פסיכאז פונ׳ם לומ־ פענפראלעטאריאט אין צייטען פון אפפאל. כ'גלויב נישט, אז דאס דאזיגע העפטעל וועט מאכען אנ׳עק צו די שקר־בלבולים און צום דענונציאנטענטום, אבער כ׳וואלט אויפגעפאדערט דעם ד"ר שווארצבארד און זיין סוויטע זיי זאלק פיר בפרהסיא בעווייזען, וראוי און ווען האט אמאל דער "השומר הצעיר" בע-צווייפעלט זיין שייכות צו דער ציוניסטישער אדגאניזאציע, זיין געטרייקייט צו דער ארבייט פאר ציוניסטישע פאנדען, זיין מסירות צו העברעאיש און צו זיינע חלוצישע אויפגאבען. אדרבא, זאלען זיי גאכזוכען אין ח׳ ארנשטיינס ארטיקלען און בעווייזען א שפיץ ספק, א שפיץ אבזאג פון די דאזיגע ציו־ ניסטישע אויפגאבען. אזעלכע בעווייוען וועט איהר נישט ברענ־ גען, ווייל זיי זעגען נישטא. און דערפאר איז כדאי, איהר זאלט וויסען, אז אייך וועט קיינמאל נישט געלונגען אויפצושטעלען א חלוצישע יוגענד־בעוועגונג אונטערן לאזונג פון קאמף געגען סאציאליזם. ס,וועט אייך נישט געלונגען צו דערשטיקען די רעוואלוציאנערע קראפט פון דער יוגענד, וואס געהט איבער צו ארבייטס־לעבען און זעהט דעם גורל פון זיינע ברידער אין הדרה, נס־ציונה און אין אלע ארבייטס-פונקטען אין לאנד. די ערנסטע יוגענד וועט זיך תמיד אנשליסען אן אונזער קאמף געגען אינטערעסענטענטום, געגען עקספלאאטאציע, געגען אויס-נוצען דעם אראבישען ארבעטער, כדי צו אונטערדריקען דעם יודישען ארבייטער, געגען אנהויפען פון עקספלאאטאטארישען קאפיטאל אויפ,ן נאציאנאלען חשבון, געגען דפר בעהאלטענער אסימילאציע אין ציוניזם און גלות, געגען דער קריכעריי פאר,ן
53
פריץ. א יעדער תלוצישער ציוניזם איז דורכגעדרונגען מיט סא-ציאלען פאטאס, איז סאציאליסטיש. און זאל זיך אייך ערגיץ איינגעבען צו פערטומלען א טייל פון דער יוגענד - טא זייט וויסען, אז וואו ס׳וועט זיך נאך געפינען מסירות, וואו ס,וועט זיך נאר אנטפלעקנן א זעעלישע ריינקייט, וואו ס׳וועט נאר אויפפלאמען א פראטפסט געגען דער גלות׳דיגער סביבה, וואו ס,וועט נאר פערבאהאלטען זיין א שאפענדיגע קראפט, דארט וועט אויסשפראצען א קוואל פון חלוצישען, ציוניסטישען סא־ ציאליזם און אהין וועט דערגרייכען אונזער בעוועגונג.
די יוגענד ווייסט וואו ס׳געפינט זיך דער אמת און איהר איידעלער אינסטינקט וועט זי נישט פערראטען. מיט דער צייט וועט זיך דער אמת אנטפלעקען אויך צו יענע פערבאנדען, וועלכע איהר האט צוזאמענגעשלעפט אונטער אייערע פאהנען און זיי וועלען דערזעהן די גאנצע ירידה. וואס פערשטעקט זיך אונטער אייערע נייע אידעאלאגיעס און דעמאלס וועט אויך איהר, ציוניסטישע פיהרער, פערשטעהען, אז נישט דורך ברי-דער־קאמף, אינטריגעס און העצערייען, נאר דורך א קלוגער קאאפעראציע לאזט זיך דער פוילישער ציוניזם ארויסשלעפען פונ׳ם זומפ, אין וועלכען ער איז פערזינקען. -
חיפה, 1929
54
M. Jaari: Zrodla kampanji przeciwko naszemu ruchowi. Warszawa, 1929 Skladano : I. Farbiarz, Dzielna 21. Dpukarnia "Grafia", Nowolipki 22•
